Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
96
www.elkhan-suleymanov.az
kabr 2001-ci ildə qəbul etdiyi 56/83 saylı “Beynəlxalq hüquqa-
zidd əməllərə görə dövlətlərin məsuliyyəti” adlı qətnaməsinə 
eyni  adlı  əlavədə  göstərilmişdir.  Sənədin  28-ci  maddəsində 
göstərilir  ki,  beynəlxalq  hüquqazidd  əməllər  dövlətin 
beynəlxalq məsuliyyətinə səbəb olur ki, bu da hüquqi nəticələr 
doğurur.  “Beynəlxalq  hüquqazidd  əməllərə  görə  dövlətlərin 
məsuliyyəti”nin  31-ci  maddəsinə  əsasən,  məsuliyyət  daşıyan 
dövlət  beynəlxalq  hüquqazidd  əməllər  nəticəsində  vurduğu 
zərəri ödəməlidir və bu zərər beynəlxalq hüquqazidd əməllər 
nəticəsində  vurulmuş  bütün  ziyanlardan,  o  cümlədən  maddi 
və  ya  mənəvi  ziyanlardan  ibarətdir.  “Beynəlxalq  hüquqazidd 
əməllərə  görə  dövlətlərin  məsuliyyəti”nin  34-cü  maddəsində 
beynəlxalq hüquqazidd əməllər nəticəsində vurulmuş zərərin 
ödəmə  formaları  müəyyən  edilib.  Bu  maddədə  göstərilir  ki, 
“beynəlxalq hüquqazidd əmələ görə vurulmuş zərərə görə tam 
ödəmə formaları restitusiya, kompensasiya və satisfaksiya for-
malarında ola bilər. Bu formalar həm ayrı-ayrılıqda, həm də də 
bir-biri ilə bağlı istifadə edilə bilər” [79]. 
Bu müddəa eyni zamanda BMT Baş Assambleyası tərəfindən 
16 dekabr 2005-ci ildə qəbul edilmiş 60/147 saylı “Beynəlxalq 
humanitar  hüququn  ciddi  pozuntuları  və  insan  hüquqları 
sahəsində  beynəlxalq  normaların  ciddi  pozuntularının  qur-
banları üçün zərərin ödənilməsi və hüquqi müdafiə hüququna 
aid  əsas  prinsiplər  və  rəhbəredici  müddəalar”  adlı    qətnamə 
ilə  bir  daha  təsdiq  olunmuşdur.  Bu  qətnamənin  “Vurulmuş 
zərərin ödənilməsi” adlı IX fəslinin 18-ci bəndində göstərilir ki, 
beynəlxalq hüquqa və ölkələrin milli qanunvericiliyinə görə, və 
həm də konkret halları nəzərə alaraq, insan hüquqları sahəsində 
beynəlxalq normaların ciddi pozuntularının və beynəlxalq hu-
manitar hüququn ciddi pozuntularının qurbanlarına və pozun-
tunun ciddiliyinə və hər bir hala müvafiq müəyyən olunmuş 
qaydada  zərərin  tam  və  effektiv  ödənilməsi  restitusiya,  kom-
pensasiya,  reabilitasiya,  satisfaksiya  və  baş  vermiş  hadisənin 
təkrarlanmaması zəmanəti formalarında ola bilər [80].
Aydındır ki, təkcə hüquqazidd əməlin törədilməsinə qədər 

---