Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
101
www.elkhan-suleymanov.az
Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinə dair 
satisfaksiya  Ermənistan  tərəfinin  Azərbaycana  qarşı  təcavüz 
faktını  etiraf  etməsi,  Azərbaycan  torpaqlarının  işğalı  faktı-
nı  etiraf  etməsi,  Xocalıda  törədilmiş  soyqırımı  etiraf  etməsi, 
Azərbaycan  xalqı  qarşısında  rəsmi  üzr  istəməsi  formaların-
da ola bilər.  Öz hərəkətləri ilə beynəlxalq hüquqazidd əmələ 
gətirib  çıxarmış  şəxslərin  cəzalandırılması  da  satisfaksiyanın 
bir forması ola bilər. 
Xüsusilə  vurğulamaq  lazımdır  ki,  beynəlxalq  hüquqazidd 
əməllərə  görə  ödəmələrin  müəyyənləşdirilməsi  zamanı  ən 
çətin  məsələlər  ödənilən  zərərin  miqdarının  və  belə  zərərin 
qiymətləndirilməsi  qaydalarının  müəyyən  edilməsində  ya-
ranır.  Bu  qaydalar  pozulmuş  öhdəliklərin  xarakterindən, 
tərəflərin  davranışının  qiymətləndirilməsindən  və  bir  sıra 
digər amillərdən asılı olaraq əhəmiyyətli dərəcədə bir-birindən 
fərqlənir.  Müasir  praktikanın  təhlili  göstəriri  ki,  bir  çox  hal-
larda dövlətə vurulmuş ziyan bu dövlətə qarşı təcavüz və bu 
dövlətin  ərazilərinin  işğal  edilməsi  nəticəsində,  bu  dövlətin 
digər  əmlakına  zərərin  vurulması  nəticəsində,  ətraf  mühitin 
çirkləndirilməsi, o cümlədən transsərhəd çaylara və s. dəymiş 
zərərin  aradan  qaldırılması  ilə  bağlı  xərclərin  aparılması 
nəticəsində  baş verir.  
Bundan  əlavə,  beynəlxalq  praktikada  hər  hansı  dövlətin 
beynəlxalq hüquq pozuntusu nəticəsində zərər çəkmiş dövlət 
ona vurulmuş zərərə görə təzminatın məbləğindən faiz almaq 
hüququna malik olması öz əksini tapmışdır. Belə ki,  “Beynəlxalq 
hüquqazidd  əməllərə  görə  dövlətlərin  məsuliyyəti”nin  38-ci 
maddəsinə əsasən, beynəlxalq hüquq pozuntusu nəticəsində vu-
rulmuş zərərin tam ödənilməsinə nail olmaq məqsədilə həmin 
zərərin məbləğinə faiz hesablanır. Sənəddə göstərildiyi kimi, fa-
izin dərəcəsi və  hesablanması metodu o formada müəyyən edi-
lir ki, vurulmuş zərərin tam ödənilməsinə nail olunsun. Habelə, 
faizlər vurulmuş zərərin əsas məbləğinin ödənilməsinə başla-
nılmalı olduğu tarixdən ödəniş öhdəliyinin yerinə yetiriləcəyi 
tarixə qədər hesablanır. Beləliklə, zərərçəkmiş dövlət ona vu-

---