Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
56
www.elkhan-suleymanov.az
3. Azərbaycan ərazilərinin Ermənistan tərəfindən 
işğal edilməsi nəticəsində fövqəladə humanitar 
vəziyyətin yaranması
Ermənistan  silahlı  qüvvələrinin  1988-1993-cü  illərdə 
Azərbaycana qarşı hərbi təcavüzü nəticəsində Azərbaycan tor-
paqlarının 20 faizi, o cümlədən keçmiş Dağlıq Qarabağ Muxtar 
Vilayəti  (DQMV),  eləcə də ona  bitişik  olan  7  rayonun  (Laçın, 
Kəlbəcər,  Ağdam,  Füzuli,  Cəbrayıl,  Qubadlı  və  Zəngilan  ra-
yonları) əraziləri işğal edilmişdir. Bundan əlavə, Azərbaycanın 
Ermənistanla  həmsərhəd  və  işğal  edilmiş  rayonlarla  qonşu 
olan  7  rayonun  ərazisindəki  bir  sıra  yaşayış  məntəqələri  iş-
ğal olunmuşdur. Ümumiyyətlə, Ermənistanın silahlı təcavüzü 
nəticəsində keçmiş DQMV-nin inzibati ərazisinə daxil olmayan 
işğal edilmiş Azərbaycanın rayonlarının ərazisi Dağlıq Qarabağ 
bölgəsinin ərazisindən dörd dəfə böyükdür.
Ermənistanın Azərbaycana  silahlı  təcavüzü  nəticəsində  in-
san  hüquqları  sahəsində  qəbul  edilmiş  çoxsaylı  beynəlxalq 
müqavilələrdə  ehtiva  edilmiş  normalar,  o  cümlədən  “İnsan 
hüquqlarına  dair  Ümumdünya  Bəyannaməsi”-nin,  “Mülki  və 
Siyasi Hüquqlar üzrə Beynəlxalq Pakt”-ın, “İqtisadi, Sosial və 
Mədəni  Hüquqlar  üzrə  Beynəlxalq  Pakt”-ın,  “İrqi  ayrı-seçki-
liyin  bütün  formalarının  ləğv  edilməsi  haqqında  Beynəlxalq 
Konvensiya”-nın, “İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani və 
ya  insan  ləyaqətini  alçaldan  münasibətlərə  qarşı  və  ona  görə 
cəzalandırma  haqqında  Konvensiya”-nın,  “Uşaq  hüquqları 
haqqında Konvensiya”-nın bütün müddəaları  ciddi şəkildə po-
zulmuşdur.  Bundan əlavə, silahlı təcavüz zamanı beynəlxalq 
humanitar hüquq normaları da, o cümlədən “Quruda müharibə 
aparma qanunları və adətləri haqqında” 18 oktyabr 1907-ci il 
Haaqa Konvensiyasının (Konvensiya IV), “Müharibə vaxtı mül-
ki əhalinin müdafiəsi haqqında” 12 avqust 1949-cu il Cenevrə 
Konvensiyasının,  “Hərbi  əsirlərlə  davranış  haqqında  12  av-

---