Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
78
www.elkhan-suleymanov.az
6. Ermənistanın işğalı nəticəsində Azərbaycana 
vurulmuş sosial-iqtisadi zərər 
Ermənistanın  silahlı  təcavüzü  və  Azərbaycanın  20% 
ərazisinin  işğalı  nəticəsində  bölgədə  yaranmış  fövqəladə  hu-
manitar vəziyyətlə yanaşı, həmin ərazilərdəki sənaye və kənd 
təsərrüfatı infrastrukturları məhv edilmiş, bütövlükdə ölkə iq-
tisadiyyatına külli miqdarda zərər vurulmuşdur.
İşğal olunmuş ərazilərdə fəaliyyət göstərən sənaye sahələri 
respublika  iqtisadiyyatında  mühüm  yer  tuturdu.  Burada  ye-
yinti,  yüngül,  tikinti  materialları  sənayeləri  üzrə  müəssisələr 
daha  çox  inkişaf  etdirilmişdi.  Göstərilən  sahələrin  bu  region-
da inkişafına güclü kənd təsərrüfatı xammal və yerli təbii eh-
tiyatlar müsbət təsir göstərirdi. İşğal edilmiş ərazilərin sənaye 
sahələrindən  ən  güclü  inkişaf  edənləri  yerli  əhalinin  ərzaqla 
təmin olunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edən yağ-pendir, 
şərabçılıq  və  qismən  də  yüngül  sənaye  sahələri  idi.  DQMV-
nin  sənaye  sahələri  tərkibi  və  inkişaf  səviyyəsinə  görə  keç-
miş Azərbaycan  SSR-nin  iqtisadi  regionları  arasında  dördün-
cü yeri tuturdu (Abşeron, Gəncə-Qazax, Naxçıvan MR). İşğal 
olunmuş  rayonların  sənaye  potensialı  əsasən Dağlıq  Qarabağ 
Muxtar Vilayəti ərazisində cəmlənmişdi. Sayca ən çox sənaye 
və  tikinti  müəssisələri  (137  müəssisə)  bu  vilayətin  ərazisində 
yerləşdirilmişdi.  İşğal  altında  olan  rayonların  bütün  sənaye 
məhsullarının 40%-ə  qədəri  və  yaradılmış əsas fondların  18,7 
%-i bu vilayətin və sənaye məhsulunun 5%-i, əsas fondların isə 
41%-i Füzuli və Ağdam rayonlarının payına düşürdü. Sənaye və 
tikinti sahəsində ikinci pilləni Ağdam və Füzuli inzibati rayon-
ları (sənaye məhsulunun 51%-i, əsaslı fondların 41%-i), yerdə 
qalan 5 inzibati rayonda - Laçın, Kəlbəcər, Cəbrayıl, Qubadlı və 
Zəngilanda sənaye xeyli zəif inkişaf etmişdi. Azərbaycan SSR-
nin 1988-ci ildə ümumi sənaye məhsulunun 2,7 faizi, əsas fond-
ların isə 3,4 faizi işğal altında olan rayonların payına düşürdü.
İşğal  olunmuş  rayonların  ayrı-ayrı  sənaye  məhsullarına 

---