Klinik protokol Az ərbaycan Respublikas

Qan zərdabında 

(zərdabın 

tərkibində)

Xolesterin

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

34

qlikemiyanı  və ümumi  XS  və XS-ASLP  səviyyəsini  azaldır

171

. 

Qida 

liflərinin  ən  əhəmiyyətli  mənbələri  – bütöv dənli  bitkilər



,  lobyalar, 

meyvə və tərəvəzlərdir.  ABŞ-ın  Milli  Akademiyasının  Sağlamlıq 

İnstitutu  tövsiyələrinə görə ~  30-45  q/gün  səviyyəsində böyüklər 

üçün  qida  liflərinin  qəbulu

58

ÜDX-nin  profilaktikası  baxımından 

optimal hesab edilə bilər.

Qida məhsulları və qida qrupları

Meyvə və tərəvəz

Müxtəlif tədqiqatların nəticələri göstərmişdir ki, gün ərzində hər 

əlavə porsiya  meyvə və tərəvəzin  qəbul  edilməsi  ÜİX  riskini  4%, 

insultun riskini isə 5% azaldır

42

. Bu müdafiənin effektivliyini əsasən 

kalium mənbəyi olan meyvə və tərəvəzin AT səviyyəsinə olan təsiri 

ilə izah etmək olar. Meyvə və tərəvəzin tərkibində olan qida lifləri və

antioksidantlar da müəyyən əhəmiyyətə malikdir.

Gün ərzində ən azı 200 q meyvə (2-3 porsiya) və 200 q tərəvəz  

(2-3 porsiya) qəbul etmək tövsiyə olunur.

Balıq

Balıqdan istifadənin müdafiə təsiri balıq ətində yüksək səviyyədə

omeqa-3  yağ turşularının  olması  ilə müəyyən  olunur.  Həftə ərzində

heç  olmazsa  1  dəfə balıqdan  istifadə ÜDX  riskini  15%  azaldır

78

. 

Balıqdan  ayda  bir  dəfədən  az  istifadə edən  insanlarla  müqayisədə

həftədə balıqdan  2-4  dəfə istifadə edənlər  arasında  insultun  riskinin 

18% azaldığı göstərilmişdir

77

. Balığın istifadəsinin həftədə 1-2 dəfəyə

qədər  artırılması  ÜİX-dən  ölüm  hallarını  36%,  ümumi  ölüm 

dərəcəsini  isə 17%  azalda  bilər

105

.  Buna  görə də balıqdan  ən  azı 

həftədə iki  dəfə istifadə edilməsi  tövsiyə olunur  və bu  halda  iki 

dəfədən birində balıq yağlı olmalıdır.

                                                



Dənin tərkibində onun bütün hissələri (rüşeym, dən və gül qabıqları, aleyron təbəqəsi və endosperm) 

olduqda o, bütöv dənli bitki adlanır. Bütöv dənli bitki zülal və kompleks karbohidratların, eləcə də lif, 

B vitaminlərinin və mineralların mühüm mənbəyidir. Bütöv dənli bitkilərdən alınan məhsullara qaba 

üyüdülmüş  undan  çörək  (kəpək  unu),  bütöv  dənli  bitki  unundan  çörək,  bütöv  dənli  bitkilərdən 

makaron  məmulatları,  yulaf,  arpa,  çovdar  kəpəkləri  və s. aiddir. İstehsal  və emal  prosesi  zamanı 

strukturunu  və kimyəvi  tərkibini  dəyişən  dənli  bitkilərdən  alınan  ərzaq  məhsulları  bütöv  dənli 

bitkilərin məhsulları adlandırıla bilməz.

 

 

 

 

 

 

Klinik protokol Az

ərbaycan Respublikas

ı S

əhiyy

ə Nazirliyinin 

İctimai S

əhi

yy

ə v

ə 

İslahatlar M

ərk

əzind

ə haz

ırlanm

ış

dı

r. 

---

35