Ko’chmas mulk bozorining iqtisodiyotdagi o’rni, ahamiyati va rolini o’rganishning metodologik asoslari

 
 
 
18
Xususiylashtirish, monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish Davlat qo’mitasining “Baholash, rieltorlik 
va birja faoliyatlarini litsenziyalash boshqarmasi” tomonidan taqdim etilgan. 

---

33 
5-jadval 
Rieltorlik faoliyatini amalga oshirish huquqi bеrilgan litsеnziyaga ega 
rieltorlik tashkilotlari soni bo’yicha ma'lumot (hududlar kеsimida) 2016 yil 1 
aprеl holatiga
19
 
 
 
 
Hududlаr 
Riyeltоrliк хizmаtlаri turlаri bo’yichа litsеnziyagа egа bo’lgаn 
tаshкilоtlаr sоni 
Кo’chmаs mulк 
оb’екtlаrigа 
vа 
ulаrgа 
bo’lgаn 
huquqlаrgа dоir 
bitimlаrni tuzish 
chоg’idаgi 
vоzitаchiliк
Кo’chmаs mulк 
оbyекtlаrining vа 
ulаrgа 
bo’lgаn 
huquqlаr 
sаvdоsini tаshкil 
etish
Кo’chmаs 
mulк 
оbyекtlаrini 
ishоnchli 
bоshqаrish
Кo’chmаs 
mulк 
bоzоridа 
ахbоrоt vа 
mаslаhаt 
хizmаtlаri 
Jаmi
Fоizdа 
%
Qоrаqаlpоg’istоn 
Rеspubliкаzi
1 
2 
1 
- 
4 
1,8 
Аndijоn vilоyati
- 
7 
1 
2 
10 
4,5 
Buхоrо vilоyati
- 
15 
- 
- 
15 
6,8 
Jizzах vilоyati
- 
3 
- 
1 
4 
1,8 
Qаshqаdаryo vilоyati
- 
9 
- 
- 
9 
4,1 
Nаvоiy vilоyati
1 
3 
- 
1 
5 
2,3 
Nаmаngаn vilоyati
- 
6 
- 
1 
7 
3,2 
Samarqand vilоyati
18 
6 
3 
1 
28 
12,7 
Sirdaryo vilоyati
- 
1 
- 
1 
2 
0,9 
Surхоndаryo vilоyati
- 
3 
- 
- 
3 
1,4 
Fаrg’оnа vilоyati
3 
9 
2 
1 
15 
6,8 
Хоrаzm vilоyati
- 
4 
- 
- 
4 
1,8 
Tоshкеnt vilоyati
4 
- 
2 
2 
8 
3,6 
Tоshкеnt shаhri
66 
21 
12 
7 
106 
48,2 
Jаmi
93
89
21
17
220
100
 
5-jadvaldan ko’rishimiz mumkinki, eng yoqori ko’rsatkichlar Toshkent 
shahriga to’gri kelmoqda. Bugungi kunda rieltorlik tashkilotlari soni jami 
19
Xususiylashtirish, monopoliyadan chiqarish va raqobatni rivojlantirish Davlat qo’mitasining “Baholash, rieltorlik 
va birja faoliyatlarini litsenziyalash boshqarmasi” tomonidan taqdim etilgan. 

---

34 
respublika bo’yicha 220ta, shundan 106 tasi, ya’ni 48, 2 % Toshkent shahriga
to’gri kelmoqda. 
6-jadval 
Mulk qiymatini baholash xizmatlari bozori tendensiyalari
20
 
 
Yil 
Baholov
chi 
firmalar 
soni 
Baholash 
xizmatlari 
bozori hajmi, 
mlrd.so’m 
Baholash xizmatlari 
bozorining iqtisodiyotdagi 
ahamiyati (ya’ni uning 
YaIMga nisbati, %) 
 
2000 
401 
1.5 
0.046 
2001 
389 
1.7 
0.034 
2002 
372 
2.1 
0.028 
2003 
358 
2.6 
0.026 
2004 
327 
3.2 
0.026 
2005 
314 
3.9 
0.025 
2006 
287 
4.7 
0.022 
2007 
251 
5.5 
0.019 
2008 
39 
7.5 
0.02 
2009 
106 
8.4 
0.017 
2010 
114 
10.1 
0.016 
2011 
127 
12.7 
0.019 
 
 
Ko’chmas mulk bozori mamlakat iqtisodiyotiga bevosita ta’sir ko’rsatibgina 
qolmay, mamlakatning iqtisodiy salohiyatidan ham dalolat beradi. 2008 yilda ro’y 
bergan jahon moliyaviy – iqtisodiy inqirozi ham aynan ko’chmas mulk bozorini 
ipotekali kreditlash tizimida ro’y bergan. Prezidentimiz I.A.Karimov «Jahon 
moliyaviy-iqtisodiy inqirozi, O‘zbekiston sharoitida uni bartaraf etishning yo‘llari 
va choralari» nomli risolasida “Bu inqiroz Amerika Qo‘shma Shtatlarida ipotekali 
kreditlash tizimida ro‘y bergan tanglik holatida boshlandi. So‘ngra bu jarayonning 
miqyosi kengayib, yirik banklar va moliyaviy tuzilmalarning likvidlik, ya’ni to‘lov 
qobiliyati zaiflashib, moliyaviy inqirozga aylanib ketdi. Dunyoning yetakchi fond 
bozorlarida eng yirik kompaniyalar indekslari va aksiyalarning bozor qiymati 
halokatli darajada tushib ketishiga olib keldi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, 
ko‘plab mamlakatlarda ishlab chiqarish va iqtisoyot sur’atlarining keskin pasayib 
20
Shoha’zamiy.SH.SH. Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari, T.: Iqtisod-moliya 460 b. 

---

35 
ketishi bilan bog‘liq ishsizlik va boshqa salbiy oqibatlarni keltirib chiqardi” deb 
ta’kidlaydi. 
 
 
7-jadval 
Turar-joy bozorining rivojlanish dinamikasi
21
 
Ko’rsat- 
kichlar 
2007 
yil 
2008