Ko’chmas mulk bozorining iqtisodiyotdagi o’rni, ahamiyati va rolini o’rganishning metodologik asoslari

2. Ko’chmas mulk bozorining iqtisodiyotdagi o’rni, ahamiyati va rolini 
o’rganishning metodologik asoslari 
Ko’chmas mulk qiymatini baholash xizmatlari bozori (KMQBXB) - bu 
ma’lum hajm va narxga ega bo’lgan baholash xizmatlarini ko’rsatish bilan bog’liq 
tashkillashgan 
ijtimoiy-iqtisodiy-informatsioin-huquqiy 
mexanizm 
bilan 
ta’minlangan munosabatlarni turli omillar ta’sirida maqsadli amalga oshirilishini 
ta’minlovchi yaxlit murakkab mexanizm sifatida namoyon bo’luvchi baholash 
xizmatlari bo’yicha talab va taklif funksiyasi.
 
Ko’chmas mulk qiymatini baholash bozori institutsional tuzilmasi: 
6-rasm. Ko’chmas mulk qiymatini baholash xizmatlari bozorining 
funksional-tuzilmaviy modeli.
10
 
10
Shoha’zamiy.Sh.Sh.Mulk, qiymat va narxning nazariy asoslari 233-bet. T.:Iqtisod-moliya, 2015. 460b. Rasm 
talaba tomonidan o’zgartirilgan. 
O 
N 
D 
R 

---

16 
Ushbu modelda: R- Rieltorlik firmalari; O- baholash obyekti va uning egasi; 
D- ko’chmas mulkni faoliyatini tartibga solishga vakolatli bo’lgan davlat 
regulyativ organlari; N- baholovchining o’zini-o’zi tartibga soluvchi nodavlatr 
notijorat tashkilotlari. 
Ushbu tizimning faoliyat mexanizmi davlat, baholovchi tashkilotlar va 
mulkdorlar tomonidan birgalikda ularning har birining alohida manfaatli 
maqsadlari doirasida harakatga keltiradi. Bu bozorda baholash xizmatlari holis 
baholovchi tashkilotlardan mulkdorlarga tomon, moliyaviy resurslar esa teskari 
yo’nalishda harakat qiladi.
Soliqlar MBO
Daromad
S2 
S1 
S3 
S4 
Daromad Soliqlar 
Daromad
7-rasm. Ko’chmas mulk bozorining iqtisodiyotdagi o’rni va ahamiyatini 
ifodalovchi tuzilmaviy-funksional model