Ko`k yo`tal

KIYoSIY TAShXISOTI. URVI da kukyutaldan farki utkir boshlanish, kuchli intoksikatsiya, nafas yullarida kataral uzgarishlar yutalning kuchayib borishidir. RS – infektsiya uzok kechganda kukyutalga uxshaydi, lekin bunda yakkol ifodalangan davriylik kuzatilmaydi. Bronxlardagi yot jismlarda uzok yutal kuzatilishi mumkin. Bunda yutal birdaniga paydo bulib kolishi va tana xolati uzgarganida yutal xam uzgarishi xosdir.


DAVOSI. Kukyutal davosida keng tarzda kislorod va mukolitik vositalar kullaniladi. Kursatma bulsa antibiotiklar, gormonlar, yutalga karshi preparatlar beriladi. Kislorod bilan davolashda kislorodli palatkalardan foydalaniladi. Yengil va urta ogir shakllarda toza xavoda uzok vakt bulish kifoya kiladi.
Apnoe xolatlarda sun’iy nafas oldiriladi. Bronxolitik ta’sir uchun eufillin ichishga yoki parenteral 4-5 mg/kg/ sut. dan beriladi. Ingalyatsiya uchun 0,5 ml, eufillin 0,6 ml, novokain 0,25 ml, askorbin kislotasi 0,25 va distillangan suv 100 ml tayyorlab,bitta ingalyatsiyaga 3-5 ml ishlatiladi.
Yutalga karshi preparatlar kam foyda beradi. Yutal sonini kamaytirish uchun seduksen 0,8 mg/kg/sut 1 maxal beriladi.
Tukima nafas olishni yaxshilash uchun kokarbaksilaza, askorbin kislota, tokoferol tayinlanadi. Bosh miyaning gipoksiyaga chidamliligini oshirish uchun fenobarbital va dibazol tayinlanadi. Antibiotiklar fakat kasallikning boshlangich davrida foyda berishi mumkin.
Bunda eritromitsin, rulid, vilьprafen kullaniladi. Spazmatik davrda antibiotiklar fakat upka asoratlari kushilganidagina tayinlanadi.
Gormonlardan gidrokortizon 5-7 mg/kg/sut, prednizalon 2 mg/kg/sut 2-3- beriladi. entsefalopatiya rivojlanganida gormonlar, diuretiklar (laziks 1 mg/kg/sut), talvasaga karshi preparatlar beriladi.
Kasallik ogir asoratlar bilan kechganda infuzion terapiya kullaniladi (50-70 ml/kg/sut).
PROFILAKTIKASI. Kasallikni oldini olish chora – tadbirlariga bemorni erta aniklash va aloxidalash kiradi. Kasallik uchogidagi 7 yoshgacha bolalar uyda bemor bilan mulokot kilgan bulsa bolalar muassasasiga 14 kundan keyin kuyiladi. Yetti yoshdan kattalar esa aloxidalanmaydi. Kukyutalning maxsus profilaktikasi AKDS vaktsinasi yordamida utkaziladi. Vaktsinani 3 oylikdan 3 yoshgacha bulgan bolalarga 3 marta 1,5 oy oralatib kilinadi (0,5 ml dan). Keyin 1,5 – 2 yil utgach 0,5 ml mikdorida AKDS vaktsina kilinadi. Uch yoshdan oshgan bolalar emlanmaydilar.