Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ’zosi A’zolarning umumiy yig‘ilishi Shirkat boshqaruvi Davlat
|
1-jadval.
Sobiq sh irkat xo‘jaliklarida mulkiy huquqlar spetsifikatsiyasi tahlili Mulkiy huquqlar turlari Shirkat a ’zosi A’zolarning umumiy yig‘ilishi Shirkat boshqaruvi Davlat Egalik qilish huquqi 19-m. SHxq 11-m. SHxq - 16-m. EK Foydalanish huquqi 19, 14-mm. SHxq 219, 225- mm. Fk,14-m. SHxq - - Tasarruf qilish huquqi 19-m. SHxq - 12-m. SHxq, 51-EK 16-m. EK O‘ zlashtirish huquqi 8-m. SHxq 11-m. SHxq - - Qoldiq qiymatga egalik huquqi - 30-m. SHxq - 30-m. SHxq, 16-m. EK Xavfsizlik huquqi 166-m. FK, 3, 19-mm. SHxq - - - Mulkni meros bo‘yicha o‘tishi 1114-m. FK, 19,14- mm. SHxq - - - Muddatsizlik huquqi - 10-11-mm. SHxq - 16-m. EK Zararli foydalanishni taqiqlash huquqi - - - 172-m. FK, 36-m. EK Undirish tarzida javobgarlik 227-m. FK 227-m. FK - 22-m. EK Qoldiq xususiyati 19-m. SHxq, 30-m. EK - - - Izoh: FK - Fuqarolik kodeksi, EK – Er kodeksi, SHxq – Shirkat xo‘jaligi to‘g‘risida qonun, m. -modda 153 www. kokanduni.uz Yer davlat mulki hisoblangani bois egalik qilish, tasarruf qilish va qoldiq qiymatga egalik qilish huquqlari, shuningdek mulkka egalik qilishning tashqi samarasi bilan bog ‘ liq huquqlar hisoblangan muddatsizlik, zararli foydalanishni taqiqlash va undirish tarzidagi javobgarlik huquqlari davlatga ham tegishlidir. Jadvaldagi tasarruf qilish huquqi mohiyatiga ko ‘ ra ko ‘ proq boshqaruv huquqiga yaqin. Chunki shirkat xo ‘ jaligining erlari davlat tomonidan tasarruf qilingan. Biroq shirkat boshqaruvi er uchastkalarini yaqin istiqboldagi taqdirini belgilashning qisman amalga oshirgan. Xususan, takroriy ekinga er ajratish to‘la boshqaruv ixtiyorida bo‘lgan . Amaliyotda shirkat boshqaruvi va uning raisi yanada ko‘proq tasarruf qilish huquqidan foydalangan . Buning asosiy sabablaridan biri shirkat xo‘jaligi a’zolari ko‘pligidir. Shirkat a’zolarining barchasi xo‘jalikning samarali faoliyatidan manfaatdor bo‘ lishiga qaramay, ular nazorat bilan bog‘liq xarajatlarni boshqa a’zolarning zimma siga yuklashga harakat qilgan. Buning oqibatida umumiy nazorat susaygan. Fermer xo‘jaliklarida mulkiy huquqlar spetsifikatsiyasini tahlil qiladigan bo‘lsak, bu erda mulkiy huq uqlar uch sub’ekt o‘rtasida, ya’ni fermer xo‘jaligi a’zolari, boshlig‘i va davlat o‘rtasida taqsimlanadi (2 -jadval). Fermer xo ‘ jaliklarining er uchastkalari ijara asosida olinganligi bois erga bo ‘ lgan asosiy mulkiy huquqlar davlat bilan xo ‘ jalik o ‘ rtasida taqsimlangan. Bu erda o ‘ zlashtirish huquqini xo ‘ jalik er uchastkasida etishtirilgan hosilni sotishdan olingan foyda tarzida, davlat esa mazkur er uchastkasi uchun to ‘ lanadigan ijara haqi tarzida amalga oshiradi. Fermer xo‘ jaligining boshqa mol- mulkidan keladigan foyda to‘laligicha xo‘jalik a’zolariga tegishli bo‘ladi. Dehqon xo‘jaliklarida ham xuddi fermer xo‘jaliklaridagi singari mulkiy huquqlar uch sub’ekt o‘rtasida taqsimlangan. Ya’ni shirkat xo‘jaligidan farqli ravishda umumiy majlis instituti mavjud emas. Fermer va dehqon xo‘jaliklarida a’zolar soni kam bo‘lganligi sababli nazorat organlarini tashkil etishga ehtiyoj yo‘q. Ushbu xo‘jaliklarda ham shirkat xo‘jaliklari kabi o‘zlashtirish yakka va umumiy tarzda amalga oshiriladi. Yüklə 15,42 Mb. Dostları ilə paylaş:
|