223
www.
kokanduni.uz
TURIZMNI RIVOJLANTIRISH
Ortikova Jasmina Oybek kizi
Samarqand viloyati Paxtachi tumani 34-maktab o
ʻ
quvchisi
Annotasiya
:
Ushbu maqolada O
ʻ
zbekiston bilan boshqa davlatlar o
ʻ
rtasidagi turizm
statistikasi va uni qanday rivojlantirish to
ʻ
g
ʻ
risida qisqacha ma
ʼ
lumot berilib o
ʻ
tilgan va
turizmni tushib ketishini bartaraf etish haqidagi
fikrlar ham keltirib o
ʻ
tiladi.
Kalit so
ʻ
zlar:
Thomas Cook, Denov tumani, Marco Polo, Misr,Paris, osmono
ʻ
par binolar,
til bilish.
Turizm (fransuzcha: our- sayr, sayohat) degan ma
ʼ
noni anglatadi. Turizm bu jismoniy
shaxsning doimiy istiqomat joyidan sog
ʻ
lomlashtirish, ma
ʼ
rifiy, kasbiy, amaliy yoki boshqa
maqsadlarda
borilgan joy, mamlakat. Ilk bor 1843-yilda Thomas Cook 1- temiryo
ʻ
l
sayyohligini tashkil qildi. Undan so
ʻ
ng esa Marco Polo missioner bo
ʻ
lgan, va u xristian dinini
yoyish uchun yo
ʻ
lga chiqqan, sayohat qilgan. Hozirgi kunda turizm desa ko
ʻ
pchilik biror bir
davlatga borish, va u yerdagi tarixiy va zamonaviy bino va narsalarni ko
ʻ
rishni tushunadi.
Mamlakatim izda tu rizm ishiga mustaqillikning dastlabki
vaqtlaridanoq asosiy davlat
siyosati darajasida qaraldi. Soha rivoji uchun barcha zarur tashkiliy
—
huquqiy mexanizm
vujudga keltirilib, muhim me’yoriy hujjatlar qabul qilindi va bu ish hozirda ham davom
Etmoqda. Mamlakatimizd a turizm ning ravnaqi, uni
yangi pog‘onalarga ko‘tarish, yurtimizni
jahon turizm markazlaridan biriga aylantirish uchun avalo huquqiy zamin yaratish lozim edi.
Shu bois, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining mazkur yo‘nalishga taalluqli qonun va
kodekslari, O‘zbekisto
n Respublikasi Prezidentining turizmga oid qator Farmonlari, qarorlari,
Respublika Vazirlar
Mahkamasining qarorlari, Adliya vazirligining va boshqa mutasaddi
davlat idoralarining yo‘riqnoma, ko‘rsatma va tartiblari ishlab chiqilib, hayotga tatbiq etildi.
Shulardan k
elib chiqqan holda, mazkur hujjatlarni o ‘rganish va tahlil qilishni quyidagi
temalar bo’yicha amalga oshirish maqsadga muvofiqdir, —
deb o‘ylaymiz: O‘zbekiston
Resnublikasi Oliy Mailisining turizmga oid qonun va kodekslari O‘zbekiston Respublika
si Oliy
Majlisining 1997-yil 24-
apreIda qabul qilgan «O’zbekiston Respublikasi soliq kodeksi» va
unda turizm sohasiga oid imtivozlar.Ushbu Kodeks 11 bo‘lim, 41 bob va 134 moddadan iborat
bo‘lib, uning asosiy vazifasi —
O‘zbekistonda
soliq tizimining huquqi
y asoslarini, soliq
to‘lovchilarning huquqlari hamda majburiyatlarini belgitaydi, soliq ishlarini yuritish
tartibotini va soliq haqidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlikni tartibga solib
turadi. Kodeksda yuridik va jismoniy
shaxslardan olinadigan darom
ad (foyda) solig‘i,
qo‘shilgan qiymat solig‘i, aksiya solig‘i, yer osti boyliklaridan foydalanganlik uchun soliq,
ekologiya solig‘i, suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq, mol
-
mulk solig‘i, yer solig‘i,
reklama solig‘i, avtotransport vosit
alarini olib sotganlik uchun soliq, shuningdek,
turli
yig‘imlar haqida ham fikr yuritiladi. Kodeksda soliq to ‘lash bilan bir qatorda faoliyatning
ayrim turlari (xususan, turizm faoliyati)ga soliq to’lashda imtiyozlar ham berilgan.
Jumladan,8-
bob «Daromad
(foyda) so
lig‘i bo‘yicha imtiyozlar»,
- deb nomlanib, uning 31-
moddasi 12-
qismida: «Samarqand, Buxoro, Xiva va Toshkent shaharlarida yangi tashkil
etilgan, turizm faoliyati bilan shug’ullanadigan yuridik shaxslar tuzilgan paytdan boshlab
birinchi daromad orttirgunga
qadar, lekin uzog‘i bilan ro‘yxatdan oʼvaqtdan e’tiboran uch