Kokanduni uz

 
Kalit so’zlar: 
IEA, PIRL, tadqiqot, metod, o’qish ko’nikmasi, ePIRLS.
Ushbu tadqiqot o‘qish savodxonligini rivojlantirishgda ta’lim sohasidagi yutuqlarni 
baholash xalqaro assotsiatsiyasining (IEA) PIRLS tadqiqoti mazkur assotsiatsiyaning 1991-
yildagi o‘qish savodxonligini tadqiq etish dasturiga qo‘shimcha holda 2001
-yildan joriy etila 
boshlandi. Har besh yilda o‘t
kaziladigan ushbu xalqaro tadqiqot bolaning mustaqil inson 
sifatida rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etib, boshlang‘ich ta’limda tahsil olayotgan 
o‘quvchilarning o‘qib tushunish ko‘nikmalarini xalqaro miqyosda baho
laydi. Ushbu tadqiqot 
metodida o‘quvchilar o‘qish ko‘nikmasini hosil qilgan bo‘lib, endi bu ko‘nikmadan boshqa 
fanlarni o‘rganishda foydalanayotgan bo‘ladi. PIRLS xalqaro tadqiqoti o‘qish savodxonligini 
tadqiq etishda Ta’lim sohasidagi yutuqlarni baholash 
xalqaro assotsiatsiyasining (IEA) 
o‘quvchilarning matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan o‘zlashtirish darajasini baholash 
tadqiqotiga (Trends in International Mathematics and Science Study
–TIMSS) qo‘shimcha 
tarzda ishlab chiqilgan. PIRLS xalqaro tad
qiqoti o‘qish savodxonligini tadqiq etishda Ta’lim 
sohasidagi yutuqlarni baholash xalqaro assotsiatsiyasining (IEA) Boston kollejida olib 
boriladigan TIMSS va PIRLS xalqaro tadqiqot markazi tomonidan IEA xalqaro 
assotsiatsiyasinig Amsterdam va Gamburg shaharlaridagi idoralari bilan yaqindan 
hamkorlikda boshqariladi. 
PIRLS (inglizcga 
Progress in International Reading Literacy Study') 
—
bu turli 
mamlakatlarda boshlang
ʻ
ich sinfda tahsil oluvchi o
ʻ
quvchi yoshlarning matnni o
ʻ
qish va 
tushunish darajalarini baholab beruvchi xalqaro reyting tizimidir. 
Tadqiqot davriy ravishda - har besh yilda bir marta o'tkaziladi. Hamda ushu davrgacha 
2001, 2006, 2011, 2016 va 2021-yillarda o'tkazilgan. 
PIRLS o'qish ta'limi takomillashuv jarayonida dalillarga asoslangan qarorlar qabul qilish 
imkoniyatini beradi. Davlatlar PIRLS dan quyidagi maqsadlarda foydalanadilar: 
•
ta'lim tizimi darajasidagi yutuqlarning tendensiyalarini global miqyosda kuzatib 
borish; 
•
qayta ko'rib chiqilgan yoki yangi ta'lim siyosatining ta'sirini kuzatib borish; 
•
jarayonning kuchsiz nuqtalarini belgilash va o'quv islohotini amalga oshirish; 
•
PIRLS ma'lumotlarini tadqiq va tahlil qilish orqali o'qitish va o'qishni takomillashtirish; 
•
adolatlilikni kuzatish yoki qo'shimc
ha sinflarda o'quvchilarni usgbu yo’nalisgdagi 
bilmlarini baholash kabi tegishli ishlarni olib borish; 
•
o'qishni va o'qitishni o'rganish. 
PIRLS loyihasi Ta’lim yutuqlarini baholash xalqaro assotsiatsiyasi 
(IEA 
—
 International 
Association for the Evaluation of Educational Achiyevement) tomonidan yaratilgan. Xalqaro 
tadqiqotlarni tashkil etish uchun Chestnut Hill (Massachusets, AQSh) Boston kolleji mas'ul 

---

604