Kokanduni uz

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

895
www.
kokanduni.uz 
NUTQ NUQSONIGA EG
A BО‘LGAN BOLALARNING OTA
-ONALARI BILAN HAMKORLIGINI 
SHAKLLANTIRISH YO’LLARI
 
Po
ʻ
latxo
ʻ
jayeva Malika Rustamovna 
Toshkent davlat pedagogika universiteti katta o
ʻ
qituvchisi
 
Annotatsiya:
Mazkur maqolada nutq nuqsoniga 
ega bo‘lgan bolalarni
ng ota-onalari bilan 
hamkorligini shakllantirish yo’llari, 
nutq nuqsoniga 
ega bo‘lgan bolal
arning ota-onalari bilan 
hamkorligini shakllantirish yo’llari, mutaxassislarni oila bilan ishlash tizim mazmuni faoliyati 
haqida ochib berilgan.
 
Kalit so
‘
zlar :
Korreksion ish, konsultatsiya, reabilitatsiya, adabtatsiya, individual 
rivojlantiruvchi dastur, psixofizik rivojlantirish, ijtimoiy -
hissiy bo‘lim, ta’limiy 
vazifa,tarbiyaviy vazifa.
 
Har qanday jamiyat taraqqiyotida oilalarning, oilalar mustahkamligining о‘rni beqiyosdir. 
Har bir oilaning sog‘lom bо‘lishi, ularda ijobiy psixologik iqlimning hukm surishi, mana shu 
muhitda dunyoga kelib, shaxs sifatida shakllanib, sо‘ng о‘zi yashayotgan 
davlatning fuqarosi 
sifatida о‘z davlatining iqtisodiyoti, ijtimoiy hayoti taraqqiyotini ta’minlovchi, hal qiluvchi 
omil bо‘lgan inson kamolotida oilaning tutgan о‘rni beqiyosdir. 
Bolalik inson hayotidagi gо‘zal va baxtli davrdir, uni turlicha sо‘zlar bilan ta’riflash 
mumkin: baxtli, beg‘am, beg‘ubor va h.k., lekin ba’zi bolalar uchun u og‘ir. Avvalo ular aybdor 
bо‘lmagan sabablarga kо‘ra jismoniy va aqliy kamchiliklar, nuqsonlar rivojlanmaslik 
natijasidir. Bu vaziyat ota-onalarning ruhiy holatiga juda ku
chli ta’sir qiladi. Ba’
zi hollarda 
oilaviy baxtsizlikka, tushkunlikka tushib qolish holatiga sabab b
о‘ladi.
Korreksion 
–
tarbiyaviy jarayonga ota 
–
onalarni maksimal darajada jalb etish va ularga 
professional yordam berish zarurligi kundan 
–
kunga muxim ma
sala bo’lib bormoqda.
N
utq nuqsoniga ega bо‘lgan farzandini tarbiyalovchi ota
-onalarni korreksion-
rivojlantiruvchi ta’limning individual dasturlariga jalb etishning pedagogik va tashkiliy 
usullarini ishlab chiqish dolzarb muammolardan sanaladi. Ota 
–
onala
rni «Biz va bizning 
far
zandimiz» tizimidagi adekvat tarbiyaviy pozitsiyasini shakllantirish maqsadidagi 
mutaxassis 
–
defektologni oila bilan ishlash jarayonining samarali yo’nalishlarini 
modellashtirishga xarakat silinmoqda. 
Nutqida nuqsoni mavjud bolani oilada tarbiyalash va rivojlantirishda ota-onalar bilan 
olib boriladigan ishlarning shakli va mazmuni ularni logoped (defektolog) lar bilan hamkorlik 
darajasi bilan aniqlandi. Ota-onalar bilan ishlashni tashkil etishda quyidagi tamoyillarga 
tayanamiz: 
-
Ota-onalarning defektologik yordam olishga tayyorlik darajasini hisobga oluvchi 
differensiallashgan yordam; 
-
Ota-onalar tomonidan qayta aloqaning mavjudligi;
-
Korreksion 
о‘qishning turli xil davrida olib boriladigan ishning u yoki bu shakli 
(k
о‘rinishi)ning ust
uvorligi.
Hamkorlikini tashkil etish rejasini amalga oshirishda eng katta qiyinchilik qiziqishi kam 
b
о‘lgan ota
-onalarda paydo b
о‘ladi. Bunday oilalar bilan shug‘u
llanganda eng samarali ish 
shakliy ta’sir etishning individual kо‘rinishi bо‘lib hisoblanad
i, jumladan individual tarzda 
maslahat (konsultatsiya) berishdir. Individual maslahat berish bir necha bosqichda olib 
borildi. Har bir bosqichda 
о‘ziga xos va mos ma
salalar amalga oshirilib, 
о‘ziga xos usullardan 
foydalanildi. 
Birinchi bosqich vazifasi-hamkorlikni rad etgan va unga salbiy qarashda b
о‘lgan ota
-
onalar bilan ochiq va ishonchli munosabat 
о‘rnatish. Shu maqsadda individual maslahatning 
maqbul shakllaridan biri b
о‘
lgan suhbatdan foydalanildi. Suhbat mazmuni shu bosqich 

---

896