Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Muhokama va natijalar:
Bizdan xorijiy mamlakatlar bu borada ancha ilgarilab ketishgan. Masalan, Argentinaning “Dinka” kompaniyasi Argentinalik hunarmandlarning ishlab chiqargan mahsulotlari uchun xorijdan xaridorlar izlash bilan va mahsulotlarni 192 www. kokanduni.uz yetkazib berish va bojxona rasmiyatchiligi bilan shug ‘ ullanadi, evaziga sotuvdan foiz olishadi. Kompaniya tashkil topishi bilan qo'shni Chili, Peru, Ekvador davlatlari do'konlari bilan xamkorlik munosabatlarini o'rnatgan, keyin esa Texasdan distrib ь yutor-kompaniya bilan shartnoma imzolagan. Bugungi kunda esa Ispaniya, Italiya, Germaniya va Shveytsariya davlatlari do'konlari bilan hamkorlikning yangi imkoniyatlarini izlashmoqda. Kompaniyaning yillik aylanmasi 1 mln. dollardan oshadi. Vyetnamda ham xalq hunarmandchiligiga alohida e'tibor qaratiladi. Masalan, 2003 yil Vetnam xalq hunarmandchiligi mahsulotlari eksport hajmi bo'yicha dunyoda 8-o ‘ rinni egallagan va 367 mln. dollarlik daromad qilingan. Xitoy va Germaniya ham hunarmandchilik mahsulotlari eksporti bilan keng shug'ullanadi. Demak, Respublikamizda ham hunarmandchilik mahsulotlarini xorijga eksport qilishni keng yo ‘ lga qo ‘ yishimiz kerak. Bozor iqtisodiyoti sharoitida yuqori mehnat unumdorligiga ega bo ‘ lgan tadbirkorlik faoliyatini moddiy qo ‘ llab-quvvatlash va rivojlanishini tahlil etish uslubiyatini takomillashtirish shaxsda ishlab chiqarishning egasi hissi shakllanishini ta'minlaydi va bularning barchasi mehnatni tashkil etish va unga haq to ‘ lashning ijobiy shakllarini qo ‘ llash, moddiy rag ‘ batlantirish tizimini takomillashtirish bilan o ‘ zaro bog'liq bo'ladi. Tadbirkorlik faoliyatini moddiy qo ‘ llab-quvvatlash o ‘ z-o ‘ zidan ma'lumki, ob'ektiv jihatdan cheklangan bo ‘ ladi. Ammo u shunday shakllantirilishi va tahlil uslubiyati tanlanishi kerakki, bozor iqtisodiyoti sharoitida rivojlanishning hozirgi bosqichida jamiyatning tamoyillari va vazifalariga to ‘ liq javob beradigan bo ‘ lsin. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini rivojlanishini va samaradorligini tahlil etishning uslubiy jihatlarini aniqlashda uning aniqlanish mumkin bo ‘ lgan mezonlarini belgilab olish kerak. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning iqtisodiy samaradorligi mezonlari mehnatiga ko ‘ ra haq to'lashning samaradorligini aks ettirishi, o ‘ sib borayotgan ehtiyoj, talab va takliflarni qondiradigan, xarakterlaydigan qonunlarni amalga oshirishi, mehnatiga ko'ra haq to'lashning takomillashuvi jarayonida ularning o ‘ zaro bog'liqligini aks ettirishi kerak. Tadbirkorlik faoliyatining iqtisodiy samaradorligi ishlab chiqarish samaradorligining umumiy mezonlari bilan o'zaro bog'liqdir. Shu bilan birga, kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini moddiy qo ‘ llab- quvvatlashlar qanchalik mukammal bo ‘ lmasin, agar mehnatga haq to ‘ lash shartlari uni tashkil etish, boshqarish va xo ‘ jalik yuritish mexanizmining butun tizimini yaxshilash bilan birgalikda bormasa kutilgan samarani bermaydi. Ish haqi ko'rinishida tadbirkorlik- tashabbuskorlik faoliyatining iqtisodiy samaradorligini oshirishni xodimning qo ‘ shgan mehnat hissasi bilan bog'lash zarur. Tabiiyki, ishdagi kamchiliklar va yo ‘ l qo'yilgan xatolar uchun tadbirkorning moddiy va ma'naviy javobgarligini ham oshirish kerak, qaysiki hozir bozor iqtisodiyoti sharoitida, xususan, ushbu jihatlarga qat'iy e'tibor berish lozim. Kichik biznes va xususiy tadbirkorlikning samaradorligini baholash uslubiyatida tadbirkorning salohiyatini va kreditni qaytarish qobiliyatini tahlil qilish hamda korxonaning iqtisodiy samaradorligini aniqlash usullari asosiy o'rinni egallaydi.[3] Tadbirkor faoliyatining barcha qirralari har tomonlama tahlil qilinishi zarur. Bunda ichki omillar ularning nazariy jihatdan mumkin bo'lgan va amaldagi natijalari hamda yo'qotishlar |