Kokanduni uz
Yüklə 15,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.
kokanduni.uz Yot g‘oyalarga berilish – bu jamiya tning ma’naviy - axloqiy me’yorlariga zid bo‘lgan ayrim xatti-harakat yoki harakatlar tizimi sifatida belgilanadi. Shundan kelib chiqib, profilaktikaning asosiy vazifasi – turli salbiy omil, muhit, da’vat, targ‘ibot xususiyatlari bilan belgilanadigan nobop i jtimoiy taraqqiyot natijasi hisoblangan bolalar, o‘smirlarda jamoatchilikka yoki ayrim shaxslarga nisbatan axloqiy me’yorlarga zid bo‘lgan xatti - harakatlarning oldini olishdan iborat bo‘lishi ma’lum bo‘ladi. Umumiy profilaktika esa: ijobiy ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar yaratish; ijobiy ijtimoiy- madaniy muhit yaratish; ijobiy ijtimoiy-pedagogik sharoitlar yaratish; mahallaning barcha tarbiyaviy vazifalarini amalga oshirish; o‘smirlar manfaati va qobiliyatlarining o‘sishini ta’minlash hamda darsdan tashqari paytda ijtimoiy- foydali faoliyat bilan bandlikni ta’minlash bilan bog‘liq. Bolalar va o‘smirlarning jamiyatda an’anaga kirgan axloqiy me’yor va qoidalarga mos kelmaydigan xatti-harakatini ifodalashda psixologik- pedagogik adabiyotlarda “huquqbuzarlik”, ‘‘nomaqbul harakat”, axloqsizlik”, “deviant xulq” singari tushunchalardan foydalaniladi. Mahalla tarbiyasi bolalarni xavfli guruhlar, deviant o‘smirlar, voya ga yetmagan va diniy ekstremizm ta’siriga tushgan kishilar, huquqbuzarlar ta’siridan asrash, tuzatish -qayta tarbiyalash tadbirlarini ham o‘z ichiga oladi. Bu esa: - turli psixologik-pedagogik tadbirlardan foydalanish; - o‘smirlarga ma’naviy - ma’rifiy yordam ko‘rsatish; - o‘smirlarni ota - onaning e’tiborsizligi va shubhali shaxslar bilan muloqotning salbiy ta ’siridan asrash kabilarni ko‘zda tutadi. Mavkuraviy profilaktika ishlari o‘quv, oila, axborot resurs markazlari “Kamolot Yosh”, turli ijtimoiy institutlar va jamoatchilik tashkilotlari bilan hamkorlikda amalga oshiriladi. Huquqiy-profilaktik tajribalar shu ni ko‘rsatadiki, keskin choralar (ota -onalik huquqidan mahrum qilish, o‘smirni axloq tuzatish muassasasiga yuborish va boshqalar) hamisha ham ijobiy natija beravermaydi, balki muammoni bartaraf etmay, uni chuqurlashtirib yuboradi. Shunga ko‘ra o‘smirlar bi lan mafkuraviy-pedagogik profilaktika Faoliyatini tashkil etish ularning salbiy xulqi ijtimoiy-pedagogik mohiyatini tuzatish, shaxsga muhit, oila, maktabning ta’sir kuchini hisobga olish, tengdoshlar bilan shaxsiy muloqot kabilardan kelib chiqishni taqozo qiladi. O‘smirlarda salbiy ma’naviy - g‘oyaviy hulqning tarkib topishiga olib keluvchi bir qator sabablarni ko‘rsatish mumkin. Ular yordamida profilaktik va tuzatish ishlari yo‘nalishi belgilab olinadi, bular: 1-guruh: deviant xulq sabablari – axloqsizlik va g‘oyasizlik darajasiga eltuvchi hissiy - irodaviy o‘sishdagi turli og‘ishlar, intellectual taraqqiyotning o‘ziga xos xususiyatlari, tasviriy xususiyatlar, “nozik, qarshilik ko‘rsata olmaydigan” jihatlarga qaratilgan ta’sirlar vaziyatning izdan chiqishiga, i jtimoiy sohada jinoyat sodir bo‘lishiga olib keladi. Bu mahalla fuqarolar yig‘ini diniy ma’rifat va ma’naviy - axloqiy masalalar bo‘yicha maslahatchisi tomo nidan ro‘yxatga olinishi, psixoterapevt, psixiatr, klinik psixologga yuborilishi, tibbiy pedagogik - psi xologik ta’sirning tashkiliy tizimini tuzish va profilaktik ishlarning tabiiy shaklini amalga oshirishni taqozo etadi. 2-guruh: Ilmiy dunyoqarash va milliy-axloqiy tasavvurlarni shakllanmaganligi, ichki me’yor yordamida o‘z xulqini nazorat qila olmaslik, o‘ziga nisbatan tanqidiy nuqtai nazarni saqlash (“ha, men o‘zimning yomonligimni bilaman, lekin yaxshi bo‘lishga harakat qilaman”) ni talab qiluvchi ma’nav iy-axloqiy xulq xususiyatlaridan iborat. Garchi tarbiya jarayonini nazorat qilish qiyin bo‘lsa ham, sh uningdek oila, maktab, mahalla maslahatchisi tarbiyaviy profilaktika ishlarini tashkil etuvchi asosiy markazlar bo‘lib hisoblanadi. |