Kokanduni uz

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

630
www.
kokanduni.uz 
TA
ʼ
LIM JARAYONIDA PEDAGOGIK AKMEOLOGIYA FANINING O
ʻ
RNI VA AHAMIYATI
 

L.O.Hamdamova 

Pedagogika ta’lim yo`nalishi1
-kurs talabasi, 
F.O. Xodjiyeva 
Navoiy davlat pedagogika instituti 
Pedagogika va psixologiya kafedrasi dotsenti, p.f.n. 
 
Annotatsiya
: Ushbu maqolada pedagogik akmeologiya fanni nima va uning jamiyat 
uchun qanchalik muhim ahamiyatga ega ekanligi haqida bayon etilgan. 
Kalit so
ʻ
zlar:
pedagogik akmeologiya, pedagog, individuallik, pedagogika muloqot, 
konsepsiya. 
 
O‘zbekiston Respublikasining ta’lim sohasini isloh qilishdagi asosiy m
aqsadlaridan biri 
–
pedagog kadrlarni zamon talablariga mos tarzda tayyorlash, har tomonlama rivojlangan 
barkamol shaxslarni tarbiyalashdan iborat. “Har qanday murakkab zamonaviy axborot 
texnologiyalar, integratsiyalar, fan sohasidagi olamshumul yangilikla
r, avvalo, o‘qituvchi 
tomonidan o‘zlashtirilib, so‘ngra uning bilimi, saviyasi, qobiliyati evaziga o‘quvchilar ongi va 
tafakkuriga yetkaziladi”[1]. Ta’lim sohasidagi olib boriladigan har qanday ishlar o‘z
-
o‘zidan 
“ijodkorlik” tushunchasini olib kirdi.
Rivojlangan davlatlar tajribasi ko‘rsatadiki, har qanday taraqqiy etgan mamlakatning 
muvafaqqiyatini belgilab beruvchi omil kadrlarning ijodkorlik faoliyatlarini yuqori 
“cho‘qqi”larga olib chiqish bilan uzviy bog‘liq. Pedagoglar tabiatini o‘zgartiradigan,
ular 
shaxsini tarkib topishiga ta’sir qiladigan muhim fanlardan bir –
bu pedagogik akmeologiya 
fan
idir. Aniqlanishicha, inson shaxsining tarkib topishiga ta’sir qiluvchi kuchli omil –
inson 
orttirgan tajribalarning tarbiya vositasi orqali bolalarga berili
shi hodisasidir. Ma’lumki, inson 
shaxsi juda murakkab psixologik fenomen bo‘lib, u kishining indivi
dual hayoti davomida 
ma’lum konkret omillarning ta’siri ostida asta
-sekin tarkib topadi. Shu bois ham, akmeologiya 
- shaxsning rivojlanish va komillikka eris
hish jarayonini o‘rganuvchi maxsus fan hisoblanadi.
Akmeologiya (grekcha «akme –cho‘qqi, yuqori pog‘ona, gurkiratuvchi kuch» ma’nolarini 
bildiradi) 
–
ilmu-
fanning shunday yangi tarmog‘iki, u insonni o‘z taraqqiyoti dinamikasida, 
takomili hamda hayot faoliy
atining turli bosqichlarida o‘zidagi eng kuchli qobiliyatlarini 
namoyon qilishining kompleks masala
larini o‘rganadi. Ya’ni, u shaxsni o‘z takomili jarayonida, 
ana shu taraqqiyot va yuksalishning ob’ektiv hamda sub’ektiv omillari doirasida tadqiq etadi.
Akmeologik 
yondashuv 
bo‘lajak 
o‘qituvchilarda 
pedagogik 
ijodkorlikni 
shakllantirishning ilmiy asosi si
fatida pedagogika oliy ta’lim muassasasi talabalarining 
mazkur jarayon ishtirokchilari, kasbiy faoliyatning yetuk shaxslari va faol sub’ektlari tarzida 
na
moyon bo‘lishlariga asoslanadi hamda ularning sub’ekt va mutaxassis sifatida bosqichma
-
bosqich, uzluks
iz o‘z
-
o‘zini takomillashtirishi va o‘z
-
o‘zini shakllantirishi uchun sharoit 
yaratadi. Pedagogik ijodkorlikning rivojlanishi xilma-xil qobiliyatlarning aks etishi bilan 
bog‘liqdir. Pedagogik akmeologiya 
- 
bu o‘qituvchi ishidagi professionallikka va 
kompete
nsiyaga erishish yo‘llari haqidagi fan. Zamonaviy kasb
-
hunar ta’limi tizimidagi 
akmeologik yondashuv kasbiy motivatsiya, ijodiy salohiyatni ro‘yobga chiqa
rishni 
rag‘batlantirish, o‘qituvchining kasbiy faoliyatida muvaffaqiyatga erishish uchun shaxsiy 
resur
slarni aniqlash va unumli foydalanishni mustahkamlashni ta’minlashdan iborat. 
Pedagogik akmeologiya konsepsiyasini shakllantirish uchun quyidagi tarkibiy qismlarga 
asoslanish maqsadga muvofiqdir: 
• individuallikning akmeologik konsepsiyasi;
• Pedagogik mah
oratning akmeologik konsepsiyasi; 
• sog‘liqni saqlashning akmeologik konsepsiyasi;

---

631