www. kokanduni.uz Ijtimoiy kompetensiya
–
bu bolaning belgilangan tartib va odob-ahloq qoidalariga rioya
qilgan holda tengdoshlari va kattalar bilan birgalikda ishlash qobiliyati. Bolalar boshqalarni
hurmat qilishni va ularning aytganlarini hi
sobga olishni o‘rganadilar.
Shaxsiy kompetensiya ("Men" konsepsiyasini yaratish). Shaxsiy kompetensiyani
rivojlantirish orqali bola maktabgacha yoshda shakllanadigan va butun hayoti davomida
takomillashib boradigan bir qator xususiyatlarni namoyish etadi. Bu kompetensiya bolaning
o‘z
-
o‘ziga g’amxo‘rlik qilish uchun mas’uliyatni o‘z zimmasiga olish qobiliyatini hamda
kundalik hayotin
i boshqarish va barqaror sog’lom turmush tarzini amalda qo‘llash mahoratini
o‘z ichiga oladi.
Bilish kompetensiyasi bilim olis
h, o‘qish va o‘rganish, mustaqil ravishda izlanish, tahlil
qilish va atrof olamni tushunish uchun kerakli ma’lumotlarni tanlash qobiliyatini o‘z ichiga
oladi. Shunday ekan bolalarni maktab ta’limiga tayyorlash jarayonida tayanch
kompetensiyalarini integratsion tarzda shakllantirish muhim ahamiyat kasb etadi.
Ko‘pgina psixologik va pedagogik adabiyotlarda "maktabga tayyorlik" tushunch
asi
insonning shaxs sifatida rivojlanishining o‘ziga xos xususiyati bo‘lib, u boladagi psixologik,
psixologik aqliy xususiyatl
arning ko‘lami bilan ifodalanadi, ularsiz maktabda o‘quv faoliyatini
muvaffaqiyatli o‘zlashtirish mumkin emas
V.V. Davidovning ta
’kidlashicha," maktabga tayyorlik –
bu katta maktabgacha yoshdagi
bolaning morfofiziologik va psixologik xususiyatlari
to‘plami bo‘lib, uni tizimli tashkil etish
maktabga muvaffaqiyatli o‘tishni ta’minlaydi "
Maktabgacha ta’limda kompetensiyaviy yondshuvni
ng asosiy maqsadi va vazifalari
quyidagilar natijasida belgilanadi:
1) qiymat - kompetentsiyani egallash va namoyon qilish mak
tabgacha ta’lim mazmunini
o‘zlashtirish jarayonida sodir bo‘ladi;
2) maqsad -
kompetentsiya intellektni rivojlantirish va ko‘nikmalarni (bilim, ko‘nikma,
ko‘nikma, tajriba, munosabatlar) birlashtirganda, ta’limni ijtimoiylashtirish va
individuallashtirishni amalga oshirish.;
3) natija - kompetentsiya harakat va faoliyat sohasidagi bir-
biriga yaqin bo‘lgan bir qator
ko‘nikmalarni (kommunikativ, axborot, til, ijtimoiy, shaxsiy va boshqalarni) o‘z ichiga oladi.
Maktabgacha yoshdagi bolalarning shaxsiyatini rivojlantirish maktabgacha yoshdagi
bolaning butun hayoti va uning keyingi ta’limi uchun muhim asos sifatida qaraladi. Maktabga
tayyorlash jarayonida tarbiyalanuvchilarning kommunikativ, ijtimoiy-madaniy, bilish, shaxsiy
kompetentsiyasini shakllantirish juda muhim, bu bolaning jamiyatda yashash uchun zarur
bo‘lgan dastlabki kompetentsiyalar hisoblanib, kelgusida bolalarni maktab ta’lim
i jarayoniga
muammolarsiz o‘tishini kafolatlaydi.