Kokanduni uz

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

910
www.
kokanduni.uz 
ONLAYN MAKTAB - DAVR TALABI 
Usmanxodjaeva Gavxar Abduhxamidovna
“Leader school” NTM psixologi
 
 
Annotatsiya:
Ushbu maqolada masofaviy ta’limning kelib chiqish tarixidan to hozirgi 
kungacha rivojlanishi haqida ma’lumot berilgan. Shuningdek zamonaviy ta’limdagi o‘quvchi 
va o‘qituvch
i 
o‘rtasidagi munosabatlar yoriti
lgan. Maqolada davlat maktablardagi sinflarda 
o‘quvchilar sonining ko‘pligi va shu narsa ta’lim sifatiga ta’sir ko‘rsatayotganligi hamda 
bugungi kunda shu muammolarning yechimi haqida aytib o‘tilgan.

Kalit so‘
zlar:
Masofaviy ta’lim, inson kapitali, xususiy ivestitsiyalar, davlat ta’lim sektori, 
nodavlat ta’lim sektori, kasbiy mahorat, jismoniy va psixologik tajovuzlar, o‘qituvchilar 
malakasi, avlodlar nazariyasi, onlayn maktab, sinxron va asinxron darslar, Onli
ne maktab” 
platformasi. 
Mamlakatning ijtimoiy, iqtisodiy va siyosiy rivojlanishida ta‘limning ahamiyati kattadir. 
Ma’lumki, har qanday davlat dunyodan ajralgan holda, jahon tajribalarini o‘rganmasdan, 
dunyoning yetakchi davlatlarining ilm, fan va texnika sohasida erishgan yutuqlarini qabul 
qilmasdan rivojlanishi mumkin emas.
Davlatimiz rivoji uchun inson kapitalining muhimligini va zarurligini qonun va 
qonunosti hujjatlarda ko‘rishimiz mumkin.
2023 yilning 
“Insonga e’tibor va sifatli ta’lim yili” deb nomlanishi va ta’lim
-tarbiyani 
takomillashtirish vazifasi kun tartibiga qo‘yilgani bunga yaqqol dalolatdir. Ta’lim sohasiga 
ta’sir etuvchi muammolardan biri 
- 
bu maktablarimizdagi o‘quvchi o‘rinlari
ning mavjudligi va
har yili 1 millionga yaqi
n tug‘ilayotgan bolalarni o‘quv joylari bilan ta’minlashdir.
Prezidentimiz Sh.Mirziyoyev 2023-
yilning o‘zida 70 ga yaqin yangi maktab qurilishi, 460 
ta maktabni kengaytirish, 100 ta maktabni ta’mirlash rejasi
haqida o‘z 
chiqishlarida aytib 
o‘tdilar.* 
Bundan tashqari, xususiy investitsiyalar hisobiga 5 yil ichida yana 1000 ta yangi 
maktablar qurilishi ko‘zda tutilmoqda. Shuni ta’kidlash lozimki, davlatimiz mamlakatimizdagi 
tug‘ilish darajasini inobatga olgan h
olda maktabl
ar sonini ko‘paytirmoqda, ta’lim 
olish 
imkoniyatini barcha bolalarga yaratishga harakat qilyapti. Ammo bunday jadal o‘sish va 
bepoyon mamlakatimiz geografiyasini hisobga olgan holda maktablar soni yetarli bo‘ladimi? 
Aytaylik, maktab binolari ham tez qurilar, ammo uning tarkibida infratuzilma, jihozlar, 
pedagogik kadrlar, didaktik materiallar, darsliklar va boshqalar kabi yana ko‘plab elementlar 
mavjud. Yurtimizda millionga yaqin kichkintoy o‘sib ulg‘aymoqda va ular ta’lim olish 
huquqiga ega. Yillar davomi
da ushbu sinflardagi o‘quvchilar soni 25 nafar o‘quvchi me’yorida 
bo‘lsada, 35
-
40 nafar o‘quvchi bilan to‘ldirilib kelingan va ayrim maktablar 2 va 3 smenali 
tartibda faoliyat ko‘rsatib kelyapti. 
Davlatimiz uchun bu juda katta muammo va ma’sul
iyat, albatta. Hozirgi kunda 
o‘quvchilar o‘rni bilan ta’minlash muammosi ikki yo‘l bilan: davlat ta’lim sektori va nodavlat 
ta’lim muassasalarini tashkil etish orqali hal etilmoqda.
Hozirda mavjud 10 500 ta davlat maktablarining loyiha quvvati, ya’ni me’yor bo‘yicha 
o
‘rinlar mavjudligi va o‘quvchilarning haqiqiy soni o‘rtasidagi farq 1,1 milliondan oshadi. 
Joylar yetishmovchiligi sababli sinflarning to‘ldirilishi 35
-
40 nafar o‘quvchini tashkil etishi 
ta’lim sifatiga salbiy ta’sir etmoqda.
Milliy ta’limning
yana bir muammosi - 
maktablarda malakali o‘q
ituvchilarning 
yetishmasligi. Ularning kasbiy darajasi haqida Xalq ta
ʼ
limi vazirligi va Davlat inspeksiyasining 
attestatsiya natijalarini vaqti-
vaqti bilan e’lon qiladigan ochiq manbalaridan bilib olishimiz 
mumk
in. Manbalarga ko‘ra, jami o‘qituvchilarning atigi 68% o‘qituvchilik darajasi qoniqarli 

---

911