Kokanduni uz

www.
kokanduni.uz 
belgilangan vazifalar ijrosi doirasida amalga oshirilayotgan ishlar xususida O‘zA muxbiriga 
Xalq ta'limi vazirligi Bolalarni ijtimoiy himoyalas
h va qo‘llab
-quvvatlash boshqarmasi 
boshlig‘i o‘rinbosari Suxrob Xoliqov quyidagilarni so‘zlab berdi.
“Inklyuziv ta'lim bo‘yicha Yevropa Ittifoqi bilan hamkorlikda 2014
-2016 yillarda amalga 
oshirilgan loyiha doirasida Respublikaning 5 ta hududida tajriba-sinov maydonchalari tashkil 
etildi. 153 nafar tibbiy-psixologik-pedagogik komissiya va 1350 nafar pedagog xodim 
inklyuziv ta'lim xizmatlariga o‘qitildi. Ta'lim tizimiga inklyuziv amaliyotni tatbiq etish 
bo‘yicha pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish institutlarining o‘quv 
rejalariga 3 ta o‘qit
ish moduli kiritildi. 2000 dan ortiq imkoniyati cheklangan bolalar va 
ularning ota-onalariga inklyuziv ta'lim xizmatlari tashkil etildi. 
Rivojlanishida turli nuqsonlari bo‘lgan hamda davolanish va sog‘lomlashtirishga muhtoj 
bo‘lgan bolalarning ijtimoiy kaf
olatlarini ta'minlovchi sa'y-harakatlar, korreksion va 
reabilitatsion ishlar natijasida oxirgi besh yilda 500 nafarga yaqin mana shunday 
o‘quvchilarning umumiy o‘rta ta'lim maktablariga qaytishi ta'
minlandi. Hozirda 5900 dan 
ortiq umumiy o‘rta ta'lim makta
blarida inklyuziv ta'lim bilan 64 ming 700 nafarga yaqin 
o‘quvchilar qamrab olingan”.
O‘zbekistonda inklyuziv ta'limni takomillashtirish, alohida ta'lim ehtiyojlari bo‘lgan 
bolalarga ta'lim-tarbiya 
berish tizimini shakllantirish hamda ularga ko‘rsatiladigan ta'lim 
xizmatlari sifatini yaxshilashga qaratilgan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 
13 oktyabrda “Alohida ta'lim ehtiyojlari bo‘lgan bolalarga ta'lim
-tarbiya berish tizimini 
yanada takomillashtirish chora-
tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilindi. Mazkur qaror 
bilan 2020-2025 yillarda xalq ta'limi tizimida inklyuziv ta'limni rivojlantirish konsepsiyasi 
qabul 
qilindi. 
Konsepsiyani amalga oshirish bo‘yicha 2020
-
2021 yillarga mo‘ljallangan “Yo‘l xaritasi” 
tasdiqlandi. E'tiborli jihati shundaki, 2023-2025 yillarda inklyuziv ta'lim tizimi 51 foiz 
umumta'lim maktablarida joriy qilinishi belgilangan. Ushbu ta'lim shakliga 40 foiz imkoniyati 
cheklangan bolalar jalb qilinadi.
Integratsi
yaning ikki turini ajratib ko‘rsatish kerak: ta'lim va ijtimoiy.
Ta'lim integratsiyasi - 
bu inklyuziya, ya'ni "inklyuziv ta'lim" bo‘lib, nogiron bolani bitta 
maktabga kiritishni ta'minlaydi. Ta'lim muhiti normal rivojlanayotgan tengdoshlari bilan. 
Ijtimoiy 
integratsiya bolaning jamiyatga qo‘shilishi, ya'ni uning ijtimoiylashuvini o‘z ichiga 
oladi. Ijtimoiy integratsiya rivojlanishda nuqsoni bo‘lgan barcha bolalarga istisnosiz, 
buzilishning tabiati va tuzilishidan qat'i nazar, maxsus ta'lim ehtiyojlari, yoshi, shuningdek, 
ular o‘qiyotgan muassasa turi. Birinchi marta integratsiyalashgan o‘qitishning nazariy asoslari 
taniqli rus olimi L.S. Vygotskiy. Uning ta'kidlashicha, maktab-
internatda o‘qiyotgan bola 
normal rivojlanayotgan tengdoshlaridan, oiladan va umuman jamiyatdan ajralib turadi. L.S. 
Vigotskiyning ta’kidlashicha, maxsus maktabning devorlarini "buzish", maxsus bolaning 
madaniy va tarixiy rivojlanishini ta'minlash va uning jamiyatga "o‘sishi" uchun sharoit 
yaratish kerak. Har bir mamlakat maxsus inklyuz
iv ta’limni amalga oshirish uchun amal 
qiladigan o‘z siyosatiga ega bo‘lishi kerak. Bu siyosat milliy ta’lim tizimining asosiy 
xususiyatlarini va eng muhim bo‘lgan milliy maqsadlarni o‘zida aks ettirish zarur.