Kompyuter geometriyasi va grafikasi”

Безье (Bezier) asbobi
B ezie (Bezier) asbobi yordamida maksimal aniqliqdagi hoxlagan egri chiziqlarni chizish mumkin. Bu asbob yordamida hoxlagan formalarni chizish imkoniyati bor.
To’g’richiziqli segmentlarni qurish.
T o’gri chziqni chizish uchun Bezie (Bezier) asbobidan foydalaniladi. Bunig uchun Bezie asbobi tanlanilib kursorni bochangish nuqtaga qoyiladi va sichqonchani chap tomoni bilan chertiladi.Chertilgan joyda qora rangli nuqta foyda bo’ladi ,bu segmentning birinchi tayanch nuqtasi ,bu nuqta kelasi nuqta tanlanganicha joriy bulib turadi. Kursoni keyinga nuqta joylashadigan joyga siljitamiz va sichqoncha bilan chertiladi natijada ikkita nuqta birlashtirilib to’gri chiziq payda qilinadi.
T ayanch nuqtalar turlari
CorelDRAW dasturida segmentning bir nechta nuqtalarini birlashtirishining uchta tipi bor:
1. Ikkita egri chziqni «egrilikga» birlashtiruvchi tayanch nuqta - burchak tayanch nuqta (cusp node) deyiladi. Bu tiptagi tayanch nuqtaning bochqarish to’grichiziqlarning “richaglarning” uzunliglari va yonalishlari bir-biriga bog`liq bo’lmaydi.
2. Bo’lmay ikkita egri chiziqni birlashtiruvchi tayanch nuqta silliq tayanch nuqta (smooth node) deyiladi. Bu tipdagi tayanch nuqta boshqarich to’gri chiziqlari faqat uzunliqlari bilan farh qiladi, yonalishi esa umumiy bo’lgan urinma bo’ladi. Bitta boshqarish turgichiziqning silzitilishi ikkinchi to’grichiziqning silzishiga olib keladi.
3. Bo’lmay ikkita egi chiziqni bir xil egrilig bilan birlashtirilgan bo’lsa simmetrik tayanch nuqta (symmetrical node) deyiladi. Bu tipagi tayanch nuqtaning boshqarich to’gri chizigi va yonalishi bir-biriga bog`liq bo’ladi.
Egri chiziqli segmentlar...
Bezie asbobi erdamida egri chiziqli segmentlarni ham yaratsa bo’ladi. Bu uchun asbobni ishga qoshib , kursorni bochlangish nuqtaga olib kelinadi va sichqonchani chap tomoni chertilib en tomonga suriladi. Paydo bo’lgan tayanich nuqtadan boshqarich to’grichizigi olinadi. Boshqaruvchi to’grichiziq uzinligi va qialiq burchagini segment egriligidan aniqlanadi. Qavariq segmentni olish uchun birinchi tayanch nuqtani qavariq tomanga ikkinchisini esa teskari tomanga surish kerak. Agarda ikkinchi nuqtani ham shu tomanga surilsa S-ko’rinishidagi egrichiziq paydo bo’ladi. Murrakab konturni hosil qilishda kamroq tayanch nuqtalarni hosil qilgan maqsadga muvafiq bo’ladi.
• Bitta yonalishga ega egri chiziq bitta tayanch nuqtani talab qiladi.
• Uz yonalishini sekin o’zgartiradigan egri chiziq ikkita tayanch nuqta talab qiladi (boshida va oxirida).
• Yonalishini burchak ostida o`zgartuvch egri chiziq ushun har bir egilishda tayansh nuqta kerak bo’ladi.
Размерная линия (Dimension) asboblari...

C hizmalar va sxemalar bilan ishlaganda formalarining to’gri chizilishi bilan bir qatorda ularning razmerlarining to’gri bo’lishi katta ahamiatga ega.Vektor grafikasi dasturlari sxemalar chizish uchun qul keladi. Dasturda bu amallarni bajarish uchun oltita asbob mavjud:
1. Автоматическая размерная линия (Auto Dimension) asbobi sichqonchni qaysi yonalishda silzuishiga qaray ulchjamli to’g`ri chiziq chizadi.(Vertikal,gorizontal o’lchamli to’grichiziqlarida bir biriga utishga tugmasi erdamida amalga oshiriladi).
2 . Вертикальная размерная линия (Vertical Dimension) asbobi faqat vertikal o’lchamli to’grichiziq paydo etadi.
3. Горизонтальная размерная линия (Horizontal Dimension) asbobi faqat gorizontal o’lchamli to’grichiziq paydo etadi.
4. Наклонная размерная линия (Slanted Dimension) asbobi faqat qia bo’lgan o’lchamli to’grichiziq paydo etib obyekt o`zgarishi bilan u da o`zgaradi.
5. Выноска (Callout) asbobi obyektlarga beriktirilgan yarliqlarni yaratadi.
6. Угловая размерная линия (Angular Dimension) asbobi burchakning qiymatini ko’rsatadigan ulchagish duga yaratadi.
H ohlagan turdagi o’lchamli to’grichiziq yaratish uchta etabdan tashkil topadi:
• Birinchi chertich boshlangish nuqta ni aniqlaydi;
• Ikkinchi chertish oxirgi nuqtani aniqlaydi;
• Uchinchi chertish o’lcham eziladigan erdan to’grichiziqgacha oraliqni bildiradi.
Obyektga o’lchamli yoki ulanuvchi to’grichiziqni bog`lash uchun joriy bo’lgan nuqtalar biriga kursor olib kelinib, sichqoncha bilan chertiladi. Burchakni ulchiovchi chiziqni payda etish turtta etabdan eborat:
• Birinchi chertilish burchakning dastlabki nuqtasini aniqlaydi;
• Ikkinchi va uchinchi chertilishlar nurda burchak nuqtalarni belgilaydi;
• to`rtinchi chertich esa nurdagi nuqtalardan o’lcham ezilgan ezuvgacha masofa.