Kompyuter geometriyasi va grafikasi”

Форма (Shape) asbobi
Форма (Shape) asbobi vektor konturlarini muharrirlashga mo`ljallangan. Bu asbob obyektning shklini o’zgartiradi yani tayanich nuqtalari kushiradi,yangi tayanich nuqtalar qo’shadi va h. amallar bajarish orhali amalga oshiriladi. Форма (Shape) asbobi yordamida ajratilgan obyektning hamma tayanch nuqtalari ko’rsatiladi, kursor olib borilgan nuqtalari esa joriy bo’ladi.
Форма (Shape) asbobi yordamida standart va hohlagan obyektlar bilan ishlash
Прямоугольник (Rectangle) asbobi yordamida yoratilgan obyektlarnining tayanich nuqtalarini o’zgartirish natijasida aylana shaklini olishi mumkin.
Эллипс (Ellipse) asbobi bilab yasalgan obyektlar esa sektor yaki duga shakliga keltirilishi mumkin.
Многоугольник (Polygon) asboblari bilan yasalgan obyektlar esa simmitrik tarizda obyektning boshqa turiga o`zgaradi. Matnli obyektlar bilan ishlashda esa harflar orasidagi va suzlar orasidagi intervallarni o’zgartirish inkoniati tugiladi.
Редактор узлов (Node Edit) paneli
Hamma tayanch nuqtalar, segmentlar bilan ishlaydigan Редактор узлов (Node Edit) panelida joylasgan. Bu panel menuning Docker (Window/Dockers) tipidadi Oкно/Панелиdan Редактор узлов (Node Edit) ishga tushiriladi yoki + tugmalari yordamida ishga tushiradi. Форма (Shape) asbobini ishga tushirganda Редактор Узлов (Node Edit)ning malumot berish satrida (Свойства (Property Bar)) bu panelning barcha buyruqlari nomayon bo’ladi.

Tayanch nuqtalarini qoshish va olib toshlash...
Egri ko’rinishidagi obyektlarga hoxlaganch tayanch nuqtalarini qoshishga bo’ladi. Buning uchun segmentning nuqta qo’yish joyiga sichqoncha bilan chertiladi va paydo bo’lgan nuqta qora doyra shakli ko’rinishidagi potentsial nuqtaga ega bulamiz. Bu potentsial haqiqiy nuxtaga aylanish uchun yana panelning xossasidagi “+” tugmasi bosiladi (rasmda 1 rhami bilan berilgan) Keraksiz tayanch nuqtani uchirich uchun avval uchiriladigan nuqtalar ajratiladi va “-” belgisi bosiladi (2 raqam).
To’grichiziqli segmentlarni egrichiziqli segmentlarga o`tkazish
Har qanday segment ikki xilda bo’lishi mumkin to’gri yoki egri chiziqli. Форма (Shape) asbnobi yordamida tayanich nuqta ajratilganda holat satrida segment tipi — To’gri (Прямой) (Line) yoki Egri( Кривой )(Curve) ko’rsatiladi. Segmentning bir turidan ikkinchi turiga utich uchun segment tanlanadi Свойства (Property Bar)dagi ikkita halatdan biri tanlanadi: To’griga utich (To Line) ( 5 raqam ) yoki Egriga (То Curve) utich( 6 raqam). Egrichiziqli segmentda to’grisiga utich tez amalga ochiriladi, teskarisi bir muncha vaqtni talab qiladi — segment egriligi qol yordamida bajariladi.
Konturni birlashtirish va uzish
Ochiq konturni yopiq konturga aylantirish uchun boshdagi va oxirgi nuqtalar biriktiriladi,bu amal ikkita usul bilan bajariladi:
1. Ikkita nuqtani birlashtirish uchun avval nuqtalar ajratiladi va Свойства (Property Bar)ning asboblar satridagi Соединить два узла (Join Two Nodes) (3 raqamli) tanlaniladi. Agarda ikkita nuqta ustma-ust joylashgan bo’lsa ikkita nuqta bitta nuqtaga aylanadi. Agarda qandaydir masofada joylashgan bo’lsa usha masofani markazida birlashtiriladi.
2. Chetdagi nuqtalarni birlashtirish to’grichiziqli segment bilan amalga oshiriladi.Bunig uchun Свойства (Property Bar) asboblar satridagi Автоматическое замыкание контура (Auto-close) ( 13 raqamli) tugmasi bosiladi
3 . Agarda konturni uzmoqchi bo’lsangiz avval usha nuqtalar ajratiladi Свойства (Property Bar) asboblar satridagi Разорвать кривую (Break Curve) ( 4 raqamli) tugmasi bosiladi va natijada bitta nuqta urnida ikkita nuqta paydo bo’ladi .
Konturni bir nechta konturlarga ham ajratishga bo’ladi, buning uchun obyektning kamida bitta tayanch nuqtasi tanlanilib Извлечь подконтур (Extract Subpath) tugmasi bosiladi.
Tayanch nuqtalarni tekislash
S hriftlarni yoki maxsus belgilar bilan ishlaganda nuqtalarni gorizontal yoki vertikal joylashtirishga to’gri keladi. Свойства (Property Bar) satridagi Выравнивание узлов (Align Nodes) tugmasi (16 raqam) mulohot oynasini ekranga chaqiradi. Bu oynada hoxlagan sondagi tayanch nuqtalarni gorizontal va vertikal holatda joylashtirishlar mavjud. Boshqarish nuqtalari bilan birgalikda tayanch nuqtalarini tekislash (флажок Выравнивание управляющих точек (Align Control Points)) amali bilan bajariladi.
Segmentlarni masshtablash va aylantirish
CorelDRAW dasturida obyektlarni transformatsialash bilan cheklanib qolmay bazi bir segment bo`limlari bilan da ishlash imkoniyati bor. Bu amal Свойства (Property Bar) asboblar satridagi ikkita tugama bilan bajariladi.
• Растяжение и масштабирование узлов (Stretch And Scale Nodes) ( 14 raqam) tugmasi bosilganda ajratilgan segment atrofida markerlar paydo bo’ladi. Masshtablash amalida Стрелка (Pick) asbobidagi amallar bajariladi.
• Вращение и наклон узлов (Rotate And Skew Nodes) ( 15 raqam) tugmasi bosilganda tugmasi bosilganda ajratilgan segment atrofida markerlar paydo bo’ladi. Atrofida aylanish amalida Стрелка (Pick) asbobidagi amallar bajariladi.
• Эластичный __________режим (Elastic Mode) (17 raqam) ajratilgan obyektlarga ayriqcha transformatsia beradi.
Нож (Knife) va Ластик (Eraser) asboblari
Форма (Shape) asbobi oynida - Нож (Knife) va Ластик (Eraser) asboblari joylashgan bulib , berilgan vektorli obyektni bir nechta bulaklarga bo’ladi. Нож (Knife) asbobi obyektni bir-nechta konturlarga yaki bir-nechta obyektlarga bo’ladi. Konturni kesish uchun dastlad birinchi tayanch nuqta tanlanadi va pishoq ko’rinishidagi kursor vertikal ko’rinichga kelgan holda chertilishi kerak. Ikkinchi nuqtaga «резиновая линия» tortiladi. Ikkinch marta chertilishi esa kesishni bajaradi. Bu amalni rasm chiaish orqalida bajarsa bo’ladi, unuing uchun birinchi nuqtada kursorni qoyib sichqoncha tugmasi bosilib turib hoxlagan chiziq chiziladi.Tugma ikkita kontur birlashganda qoyib yubariladi. (Property Bar) ning asboblar panelida ikkita tugma mavjud:
• Сохранить как один объект (Leave as one object) bitta obyekt qilib saqlash.
• Автоматическое замыкание контура (Auto-Close On Cut) Нож (Knife) asbobi bilan ishlashni tugatgandan song avtomat ravishta yopiq konturni chizadi. Ластик (Eraser) asbobi vektor obyektinig kerak emas joylarini uchiradi. Agar bu asbob bilan kesilsa ikkita bir-biriga bogliq bo’lmagan obyektlar paydo bo’ladi. O’chirish kengligini 0,025 мм dan 2540 мм gacha o’zgartirilsa bo’ladi. Bu amal Свойства (Property Bar) asboblar satridagi Ширина ластика (Eraser Thickness) da bajariladi.
С вободное трансформирование (Free Transform) asbobi
B u asbob ishga tushirilganda Свойства (Property Bar)da tortta turma bilan ihlash imkoniyati tugiladi: Свободное вращение (Free Rotation) erkin holda aylanish (1 raqami), Свободное отражение (Free Angle Reflection) (2 raqam) erkin holda akslanish, Свободное масштабирование (Free Scale) ( 3 raqam) erkin holda masshtablashtirish va Свободный наклон (Free Skew) erkin holda qia qilish ( 4 raqam). Свободное вращение (Free Rotation) asbobi da obyektni uzu atrofida aylantirish uchun avval sichqolcha yordamida tayanch nuqta tanlanadi, va undan aylanich richagi paydo bo’ladi yonalish aylanish burchagidan aniqlanadi, buerda ko’rsatilgan kursor esa burish burchagi. Agar burchar markazdan qancha olis masofada joylashgan bo’lsa aniqligi ham yaxshi bo’ladi.Burchakning qiymati holat satrida ko’rsatilib turadi. Свободное отражение (Free Angle Reflection) asbobining ishlash printsipi da yoqaridagiga uxshash faqat shtrixlangan chiziq aкslanish chizigi hisoblanadi.
Свободное масштабирование (Free Scale) asbobida yoqargi ikki asboblarga uxshash ishlatiladi faqat shtixlangan richag bo’lmaydi.
Свободный наклон (Free Skew) asbobi yoqargi asboblarga uxshash ishlatiladi, faxat holat satrida o’qlarga nisbatan silzish ko’rsatgishi, asklanish burchagi va masofasi beriladi.