Kompyuter lingvistikasi

1.2.
 
Sifat 
 
Đngliz tilidagi sifat 3 ta darajaga ega: oddiy, qiyosiy va orttirma. 
Bir bo’g’imli so’zlar uchun: 
Oddiy daraja 
Qiyosiy daraja 
Ortirma daraja 
Lug’atdagi sifat 
lug’atdagi sifatdan-er 
(the) lug’atdagi sifatdan-est 
Big 
Bigger 
the biggest 
ko’p bo’g’inli uchun: 
Oddiy daraja 
Qiyosiy daraja 
Ortirma daraja 
Lug’atdagi sifat 
More-oddif daraja 
(the) mostQoddiy daraja 
Big 
More useful 
the most useful 
 
 
5-izoh. 
Ushbu qoidaga bo’ysunmaydigan noto’g’ri sifatlar ro’yxati ham mavjud. 
Oddiy daraja 
Qiyosiy daraja 
Ortirma daraja 
Good 
Better 
Far 
farther 
further 
the farthest 
the furthest 
 
1.3.
 
Son. 
Sonlar mano jihatidan 2 guruhga bo’linadi: miqdor sonlar va tartib sonlar: 
1)
0 dan 9 gacha bo’lgan miqdor sonlar lug’atda keltiriladi. Tarkibli sonlar matematika 
qoidalariga binoan o’qiladi. Masalan: 7.687.564; 
2)
tartib sonlardan miqdor sonlarQth. 
Noto’g’ri istisno hisoblanadi. 
One 
First 
To’o 
second 
Three 
Third 
 
1.4.
 
Ravish. 
Ravish ham 2 guruhga bo’linadi: 
1.Tub ravishlar (lug’at bo’yicha). 
2.Yasama ravishlar (sifatdan yasalgan). 
Yasama ravishdan sifatdan Ql y 
Shuningdek noto’g’ri ravishlar ro’yxati ham mavjud. 
Sifat 
Ravish 
Hard 
Hard 
Good 
O’ell 
 

---

24 
1.5.
 
Fel. 
Malumki, fe’l qo’yidagilarga ko’ra tuslanadi:
1.Shaxs 
2.Son 
3.Zamon 
4.Mayl 
5.Nisbat. 
Shu tariqa, ko’plab fe’llarni 2 guruhga bo’lish mumkin: 
1)
tub fe’llar lug’atlarda keltirilgan); 
2)
yasama fe’llar (tub fe’llardan yasalgan fe’l shakllari). 
1) Ёrdamchi fe’l 
2) Modal fe’l 
3) Fel bog’lama 
tub fe’lning 
4) Etakchi fe’l 
To be, to haue, to do, shall, o’ill 
can 
Yasama fe’lning tub fe’ldan qo’shimcha 
Fs 
Tells 
Fed 
Received 
Qo’shimchaning 
f ing 
Reading 
Felning dastlabki qo’shimcha formulasi faqatgina to’g’ri fe’l uchun taalluqlidir. 
Noto’g’ri fe’llar uchun yasama shaklning yasalishi quyidagi tablitsada keltirilgan: 
Tub 
Yasama 
Yasama 
See 
Sao’ 
seen 
Do 
Did 
does 
Yuqorida fe’lning shaxsli shaklari haqida fikr yuritildi. Felning shaxssiz shakllari ham 
mavjud bo’lib, ular infinitiv va gerundiy, sifatdagi deb nomlanadi. 
Đnfintiv to Q dastlabki fe’l: to o’alk 
Gerundiy dastlabki fe’ldan- ing : reading
Sifatdan a) dastlabki fe’ldan- ing : asking 
b) dastlabki fe’ldan-ed : asked (noto’g’ri fe’l uchun 3-ustun taalluqlidir).