Kompyuter lingvistikasi

Keyslar
Keys 1. So‘zlarning morfologik analizi uchun tildagi prefiks va suffikslar bazasi hamda so‘zlarning grammatik shakllarda o‘zgarishi (qan­day qo‘shimchalarni qabul qilishi)ni ko‘rsatuvchi lingvistik ta’min yaratilishi lozim. Bunday baza avtomatik tarjima tizimi yaratilgan rus, ingliz, fransuz tillarida yaratilgan. Ma’ruzada misollar keltirilgan. O‘zbek tilining shunga o‘xshash bazasini tuzish maqsadi paydo bo‘ldi.
Keysni bajarish bosqchilari va topshiriqlar:
1. O‘zbek tilining analiz qiluvchi bazasini tuzishga harakat qiling. (guruhlarda)
2. Sintez jarayonini aniqlang. (guruhlarda)


Nazorat savollari:

1. 
   Morfologik analiz va sintez qanday protseduralarni o‘z ichiga oladi?
   
2. 
   Sintaktik analiz va sintezning mohiyati nimadan iborat?
   
3. 
   Ingliz tilida gaplarning dastur orqali tarjimasi sifati qanday boiadi?
   
4. 
   Algoritmni hayotiy misollar bilan tushuntiring.
   
5. 
   Tarjima algoritmi nima?
   

Test savollari

1.Matnning eng kichik birligi nima?

A) gap b)so‘z C) fonema d) morfema

2. So‘zlarning morfologik analizi uchun maxsus baza qaysi tillarda yaratilgan?

A) rus, ingliz, fransuz B) ingliz, rus, ispan C) rus, lotin, arab D) ingliz, rus

3.”simvol” so‘zining ma’nosi nima? A) kod B) kodlash C) ot D) belgi

4.So‘zlarning qaysi turkumga mansubligini qanday lug‘at orqali aniqlanadi?

A) imlo B) Tarjima C) chappa (ters) D) chastotali

5.Matnning avtomatik sintaktik analizi qaysi davrda o‘rganilgan?

A) XX asrning 50-yillari B) XX asr boshlari C) XX asr 90-yillari D) XXI asr boshlari

6.Quyidagilardan qaysi biri tarjima dasturlariga kiradi?

A) socrat B) prompi C) magic goody D) barchasi
16-MA’RUZA
QIDIRUV VA EKSPERT TIZIMI HAQIDA TUSHUNCHA
Reja:

1. 
   Informatsion jamiyat va kompyuter lingvistikasi.
   
2. 
   Sun’iy intellekt g‘oyasi.
   
3. 
   Ekspert tizimlar va neyron tarmoqlar.