Korxonalarda moliayviy resurslarni boshqarishni samarali tashkil etish
Yüklə 0,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Korxonaning moliyaviy resurslari
Ichki Tashqi Foyda - asosiy faoliyatdan foyda -boshqa faoliyat turlari bo’yicha olgan foyda Amortizatsiya fondi Jalb qilingan mablag’lar Qayta taqsimlash natijasida yuzaga keluvchi mablag’lar Bank krediti Investitsiya Moliya bozori instrumentlarini muomalaga chiqarish orqali Sug’urta to’lovlari Byudjetdan ajratmalar (subsidiya ) Soliq imtiyozlari 24 emissiya qilish orqali tashqi mablag’larni jalb qilishi mumkin. Xorijiy mamlakatlar tajribasida bu usuldan juda keng miqyosda qo’llaniladi. Qayta taqsimlash natijasida vujudga keluvchi manbalarga sug’urta badallari asosidagi to’lovlarni, boshqa emitentning qimmatli qog’ozlari bo’yicha foizli daromadlarni va byudjetdan ajratmalarni ( subsidiya ) kiritish mumkin. Yuqorida biz korxonalarni qanday tashqi va ichki manbalar orqali moliyalashtirishini ko’rib chiqdik. Agar biz ularni taqqoslaydigan bo’lsak ikkala usulni ham o’ziga xos bo’lgan ustunlik va kamchiliklarni ko’rishimiz mumkin. Umuman olganda korxonaning o’z mablag’lari hisobiga moliyalashtirishini ijobiy holat deb baholashimiz mumkin. Lekin bunday holda korxona turli hildagi soliq va yig’imlarni byudjetga to’lab bo’lganidan keyin o’z faoliyatini moliyalashtirishi mumkin. Chunki ichki manbalar asosan korxonaning oladigan foydasi hisobiga shakllanadi. Tashqi manbalar hisobiga moliyalashtirishning moliyalashtirishning ham o’ziga hos bo’lgan ijobiy tomonlari mavjud. Birinchidan, korxona o’z faoliyatlarini tashqaridan jalb qilinadigan manbalar orqali moliyalashtirmoqchi bo’lsa unda bu korxonani moliyaviy jihatdan barqarorlashayotganidan dalolat beradi. Chunki korxonaga investitsiya kiritmoqchi bo’lgan investor, kredit bermoqchi bo’lgan bank tashkiloti iloji boricha moliyaviy jihatdan ijobiy natijalarga erishayotgan korxonalarga moliyaviy resurslarni joylashtirishga harakat qiladi. Ikkinchidan korxonaga investitsiya sifatida joylashtirilgan moliyaviy resurslarga ko’pgina hollarda soliq solinmaydi yoki soliq solish bo’yicha turli hildagi imtiyozlar beriladi. Agar korxona kutilmaganda katta zarar ko’rsa yoki bankrot bo’lish arafasida turgan bo’lsa u holda korxona qayta taqimlash natijasida yuzaga keluvchi tashqi manbalar orqali o’z faoliyatini moliyalashtirishga to’g’ri keladi. Bu turdagi molyaviy resurslarga ham soliq solinmaydi. Ya’ni O’zbekiston Respublikasining Soliq kodeksiga ko’ra: byudjetdan berilgan subsidiyalari; 25 sug’urta shartnomalari bo’yicha sug’urta tavoni (sug’urta summasi) tariqasida olingan mablag’lari; yuridik shaxslarning daromadi sifatida qaralmaydi. 7 Qayta taqimlash natijasida vujudga keluvchi tashqi manbalar korxonani moliyaviy holatini rag’batlantirish maqsadida ham jalb etish mumkin. Ya’ni bunga soliqlardan beriladigan imtiyozlarini misol qilish mumkin. Bular korxonani daromadi sifatida qaralmasada lekin korxonalarni harajatlarini qisqartirishiga yordam beradi. Hozirgi vaqtda mamlakatimizdagi korxonalar ko’proq ichki moliyaviy resurs manbalaridan foydalangan holda o’z faoliyatlarini moliyalashtirmoqdalar. Lekin yuqorida aytib o’tilganidek tashqi jalb qilingan manbalar orqali o’z faoliyatini moliyalashtirayotgan korxonalarga davlat tomonidan turli hildagi soliq imtiyozlari berilmoqda. Yüklə 0,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|