Koshi tengsizligi va uning tadbiqlari

KOSHI TENGSIZLIGINING SODDA HOLLARI
Ixtiyoriy sonlar uchun ushbu

tengsizlik o’rinli bo’ladi, bu tengsizlikda tenglik faqat

bo’lganda bajariladi.
Boshqacha qilib aytganda, nomanfiy sonlar o’rta geometrigi ularning o’rta arifmetigidan oshmaydi va tenglik faqat bu sonlar bir-biriga teng bo’lganda bajariladi.
Bu tengsizlik Agyusten Lui Koshi tomonidan 1821 yilda isbot etilgan. Izoh: sonlardan birortasi nolga teng bo’lsa, (1) tengsizlikning chap tomoni no’lga aylanib, u ushbu

ko’rinish oladi. Bu tengsizlikda tenglik faqat

bo’lganda bajariladi. Shuning uchun biz, (1) tengsizlikni isbotlashda
deb hisoblaymiz.
bo’lgan hollarda Koshi tengsizligi osongina isbot qilinadi.
bo’lgan holni ko’rib chiqamiz. Holda (1) tengsizlik
ko’rinishida bo’ladi. (2) tengsizlik esa ushbu tengsizlikka teng kuchli bo’ladi.
(3) tengsizlik o’rinli bo’lishi va tenglik faqat bo’lganda bajarilishi ma’lum.
bo’lsin. Bu holda Koshi tengsizligi ushbu
ko’rinishida bo’ladi.
belgilash kiritsak, u

ko’rinish oladi. (4) tengsizlikni

tarzda yozib olib, chap tomoni ko’paytuvchilarga ajratamiz:





Oxirgi tengsizlik o’rinli bo’lishi va tenglik faqat bo’lganda bajarilishi ravshan, demak bo’lgan holda Koshi tengsizligi bajalishini ko’ratdik.
bo’lsin. Bu holda Koshi tengsizligi

tarzda yoziladi. (5) tengsizlik (2) tengsizlikdan osongina kelib chiqadi:

bo’lgan holda o’rinli bo’lishi ko’rsatildi.
(1) tengsizlikdan quyidagi muhim natijalar kelib chiqadi :
1-Natija. Yig’indisi o’zgarmas bo’lgan nomanfiy sonlar orasida ko’paytmasi eng katta bo’ladigani, bu bir-biriga teng sonlardir.
2-Natija. Ko’paytmasi o’zgarmas bo’lgan nomanfiy sonlar orasida yig’indisi eng kichik bo’ladigani bu bir –biriga teng sonlardir.
Bu natijalar eng katta va eng kichik qiymatlarni topishga doir masalalarda ishlatish mumkin.