Ko'z kosasi orbita devorlari

O raliq m iya ikki bo‘limdan iborat. Orqa sohada joylashgan bo‘rtiq sohasi - thalamencephalon va oldingi sohadagi bo‘rtiq osti - hypothalamus yuzalari.
I. B o‘rtiq sohasi, o ‘z navbatida, 3 qism dan iborat.
a) k o ‘ruv bo‘rtig‘i - thalamus; b) bo‘rtiqning ustki sohasi - epithalamus; d) bo‘rtiqning orqa sohasi - metathalamus.
O raliq miya b o ‘shlig‘i III qorinchani tashkil etadi. а) K o‘ruv bo ‘rtig‘i - thalamus opticus oval shakldagi kulrang modda bo‘lib, oldingi uchida - tuberculum anterius, orqa qism ida esa yostiqcha - pulvinar yuzalari ko‘rinadi. Ikkala ko‘ruv bo‘rtig‘i o ‘zaro kulrang modda - adhesio interthalamica vositasida tutashadi. K o‘ruv bo‘rtig‘i k o ‘ndalang kesim da oq m oddalar - stria medullares thalami vositasida alohida o ‘zaklarga ajraladi. Joylashishiga ko‘ra: oldingi, orqa, markaziy, medial, lateral o ‘zaklarbo‘ladi. Bo‘rtiq sohasida hamma sezgi o ‘tkazuv yo‘li, orqa qismida esa ko‘ruv nervi neyronlari joylashadi. Shu sababdan, bo‘rtiq sezuv p o ‘stloq osti markazi deyiladi. K o‘ruv bo‘rtig‘ining kulrang moddasi - substantia grisea thalami quyidagi o ‘zaklardan hosil b o ‘ladi: 1) nucleus anteriores thalami - ko ‘ruv b o ‘rtig‘ining oldingi o ‘zaklari; 2) nucleus dorsales thalami - k o ‘ruv bo ‘rtig‘ining dorzal o‘zaklari; 3) nucleus mediates thalami - k o ‘ruv bo ‘rtig‘ining medial o ‘zaklari; 4) nucleus mediani thalami - k o ‘ruv b o ‘rtig‘ining oraliq o‘zaklari; 5) nucleus posteriores thalami - ko‘ruv bo ‘rtig ‘ining orqa o ‘zaklari; б) nucleus ventrales thalami - k o ‘ruv bo‘rtig‘ining ventral o ‘zaklari; 7) nucleus reticularis thalami - ko ‘ruv bo ‘rtig‘ining to ‘rsimon formatsiya o ‘zaklari. K o ‘ruv b o ‘rtig‘ining oq m oddasi - substantia alba thalami quyidagi hosilalardan tashkil topgan: 1) lamina medullaris lateralis - lateral m ag‘iz yaproqlari; 2) lamina medullaris medialis - medial m ag‘iz yaproqlari; 3) radiatia acustica - eshituv shu’Iasi; 4) ansa lenticularis - yasmiqsim on qovuzloq; 5) fasciculus lenticularis - yasmiqsim on tutam; 46) ansa peduncularis - oyoqcha qovuzlog‘i; 7) radiatio anterior thalami - ko‘ruv bo‘rtig‘ining oldingi shu’lasi; 8) brachium colliculi inferioris - pastki tepalik qo‘lchasi; 9) brachium colliculi superioris - ustki tepalik qo‘lchasi; 10) radiatio centralis thalami - ko‘ruv bo‘rtig‘i markaziy shu’lasi; 11) radiatio inferior thalami - ko‘ruv bo‘rtig‘i pastki shu’lasi; 12) fibrae intrathalamicae - bo‘rtiqlar orasidagi tolalar; 13) lemniscus lateralis - lateral qovuzloq; 14) fasciculus mamillothalamicus - so‘rg‘ichsimon tana bilan ko ‘ruv bo‘rtig‘i orasidagi tutam; 15) lemniscus medialis - medial qovuzloq; 1*6) radiatio optica - ko‘ruv shu’lasi; 17) radiatio posterior thalami - ko‘ruv bo‘rtig‘ining orqa shu’lasi; 18) lemniscus spinalis - orqa miya qovuzlog‘i; 19) lemniscus tregeminalis - uch shoxli nerv qovuzlog‘i;
b) B o‘rtiq usti - epithalamus sohasi. B o‘rtiqning orqasida oq m oddalar tutami piliksimon tasm ali o ‘siq - habenula ni hosil qiladi. Bu tutam lam ing bir uchi uchburchaksim on kengayma - trigonum habenulae sohasidan boshlansa, ikkinchi uchi o ‘zaro qo‘shilib, commissura habenularum deb ataladi. Bu birlashm a sohasida epifiz bezi - corpus pineale osilib turadi. B o‘rtiq usti - epithalamus sohasida quyidagi hosilalar boMadi: 1) comissura habenularum - kashakchalar bitishmasi; 2) tractus qabenulointerpedincularis - kashakcha va oyoqchalararo soha orasidagi o ‘tkazuv y o ‘li; 3) nucleus habenularis lateralis - kashakchaning lateral o‘zagi; 4) nucleus habenularis medialis - kashakchaning medial o‘zagi; 5) comissura posterior - orqa bitishma; 6) area pretectalis - tom oldi m aydonchasi; 7) nuclei pretectales - tom oldi o ‘zaklari; 8) organum subcommissurale - bitishm a ostidagi hosila. d) B o‘rtiqning ustki - metathalamus sohasida medial va lateral tizzasimon tanalar - corpus geniculatum mediate et laterale joylashadi. Medial tizzasimon moddalar kulrang moddadan tashkil topib, bu sohada eshituv nerv o ‘zaklari joylashadi va eshituv po‘stloq osti markazi deyiladi. Lateral tizzasim on tanalar - corpus geniculatum laterale ham nerv hujayralaridan hosil bo‘lib, ko‘ruv p o ‘stloq osti markazi deyiladi.
Bo‘rtiq orqasi - metathalamus sohasida quyidagi hosilalar boMadi:
1) nucleus dorsalis corporis geniculati lateralis - lateral tizzasimon tananing dorzal o ‘zagi;
2) nucleus ventralis corporis geniculati lateralis - lateral tizzasimon tananing ventral o ‘zagi;
3) folium intergeniculatum - tizzalar orasidagi yaproq;
4) nuclei corporis geniculati medialis - medial tizzasimon tananing o‘zagi.