Krizisin kliniki əlamətləri

Krizisin kliniki əlamətləri 

Depressiya 



Həyəcan,  yüksək  halsızlıq,  gərəksizlik  hissi,  intihara  dair 

fikirlər,  iştahanın  azalması,  yuxusuzluq,  psixomotor 

tormozlanma  və  ya  həyəcan,  həmçinin  müxtəlif  somatik 

simptom  və  şikayətlərlə  müşayiət  olunan,  əhval-

ruhiyyənin  enməsi  ilə  səciyyələnən  psixi  pozuntudur. 

Tibbi  kontekstdə  depressiya    –    ümidsizlik,  əzginlik  və 

kədər  halından  fərqlənir  və  tibbi  yardımın  göstərilməsini 

tələb  edir.  Bir  əlamət  və  ya  sindrom  kimi  depressiya  bir 

çox somatik və ya psixi xəstəliklərin əlaməti və ya nəticəsi 

kimi meydana gələ bilər.

 

 

Epidemiologiya

 



Depressiya ən geniş yayılmış psixi pozuntudur  



kişilər arasında  2,5-10%-dək rast gəlinir 



qadınlar arasında 5-20%-dək rast gəlinir 



Irsi meyillilik olanlarda 1.5-3 dəfə daha çox 

təsadüf olunur  



Uşaqlar arasında 2% -dək rast gəlinir 



Yeniyetmələr arasında 4-8%-dək rast gəlinir 

 

Depressiyanın 

 

gedişi və nəticələri

 



Ən çox 25-30 yaş arasında başlayır. 



Qəfildən və ya bir neçə gün və həftə ərzində tədricən inkişaf edə bilər. 



Davamlığı bir neçə aydan bir neçə ilədək tərəddüd edir. 



Müalicə olunmadan yaşanan depressiv epizod adətən 6-9 ay davam 

edir 



1-ci epizoddan sonra residiv təhlükəsi 50% 



2-ci epizoddan sonra 75% 



3-cü epizoddan sonra 90% təşkil edir 



20% hallarda, xüsusilə də adekvat müalicə olunmayan hallarda, 

depressiya xroniki xəstəliyə çevrilir və remissiya olmadan keçir.  



Depressiyadan əziyyət çəkən şəxslərin 15-20%-i həyatlarına intiharla 

son qoyurlar 

 

İKİ ZƏRURİ SUAL

 



Əhvalınızın  enməsini,  ruh  düşkünlüyü  və  ya 

tənhalıq hiss edirsinizmi? 

 

 

 



Adətən Sizin üçün xoş olan məşğuliyyətə 

marağın və aldığınız zövqün enməsini müşahidə 

edirsinizmi? 

 

DEPRESSİV POZUNTUNUN 

DİAQNOSTİKASI

 

Depressiyanın əsas əlamətləri: 



Pasiyent üçün qeyri-normal hesab edilən 

səviyyəyədək uzun müddət əhvalın enməsi 



Adətən pasiyent üçün xoş olan məşğuliyyətə aydın 

formada marağın və alınan zövqün azalması 



Demək olar ki, hər gün müşahidə edilən yorulma və 

güc tükənməsi. 

 

 

Depressiyanın əlavə əlamətləri: 



Özünəinamın və özünüqiymətləndirmə hissinin enməsi 



Səbəbsiz özünütənqid  və ya qeyri-adekvat günahkarlıq hissi 



Təkrarlanan ölüm və ya özünəqəsd fikirləri və ya intihar davranışı 



Düşünmə və fikir cəmləmə qabiliyyətinin azalması 



Tormozlanma və ya həyəcanla müşayiət olunan psixomotor 

fəallığın pozulması (subyektiv və ya obyektiv) 



İstənilən növ yuxu pozuntusu (yuxusuzluq və ya yuxuculluq-

süstlük) 



Çəki dəyişkənliyi ilə müşayiət olunan iştahanın dəyişməsi 

(artması və ya azalması) 

 

De

pressiyanın ağırlığı

 



Yüngül depressiya epizodu (F32.0) – əsas əlamətlərdən ən azı 2-

si  və  əlavə  əlamətlər  müşahidə  olunur  (ümumi  sayda  4-dən  az 

olmayaraq) 



Orta dərəcəli depressiya epizodu (F32.1) – əsas əlamətlərdən ən 

azı 2-si və əlavə əlamətlər müşahidə olunur (ümumi sayda 6-dan 

az olmayaraq) 



Psixotik  əlamətlərsiz  ağır  depressiya  epizodu  (F32.2)  –  əsas 

əlamətlərin hər üçü və əlavə əlamətlər müşahidə olunur (ümumi 

sayda 8-dən az olmayaraq) 



Psixotik  əlamətlərlə  ağır  depressiya  epizodu  (F32.3)  – 

sayıqlama,  qarabasma  və  ya  depressiv  stupor  zamanı 

diaqnozlaşdırılmalıdır. 

Bu 

halda 

özünügünahlandırma 

sayıqlamaları,  ipoxondrik  məzmunlu  münasibət  daha  xarakterik 

mövzulardandır. 

 

 

Depressiyanın səbəbləri və risk 

faktorları

 

Psixoloji faktorlar arasında aşağıdakılar böyük əhəmiyyət daşıyır:  



uşaq vaxtı keçirilmiş psixoloji travmalar,  



ailədaxili və şəxsiyyətlərarası problemlər,  



həyatda baş verən önəmli dəyişikliklər,  



yaxın adamın həyatını itirməsi və ya ağır xəstəliyə tutulması ilə bağlı keçirilən hisslər,  



tənhalıq 

 

 

 

Depressiyanın inkişafına təkan verə biləcək sosial faktorlar arasında aşağıdakıları qeyd etmək olar:  



müharibə, təbii fəlakətlər, bədbəxt hadisələr daxil olmaqla arzuedilməz sosial dəyişikliklər,  



kasıblıq,  



işsizlik,  



cinayətkarlıq,  



sosial müdafiənin olmaması.    

 

 

Bioloji faktorlardan depressiya zamanı aşağıdakılar vacib rol oynayır:  



depressiyaya irsi meyllilik,  



bəzi somatik xəstəliklər (xüsusilə xronik və residivverici),  



alkoqol və narkotiklərin qəbulu,  



bəzi medikamentlərin qəbulu (hipotenziv vasitələr, H2 blokatorlar, kortikosteroidlər, 

estrogenlər/progesteronlar, interferonlar, yağda həll olan β- blokatorlar). 

Diqqətinizə 

görə 

minnətdaram