Kurashishga tayyor turgan. Temur harbiy yurishlar davomida dushmanlariga tinim bermagan va bu uning g’alabalarida katta rol o’ynagan

ADABIYOTLAR TAHLILI VA METODOLOGIYA
 
Amir Temur qadim zamon va o’rta asrlarda faoliyat 
ko’rsatgan uch buyuk sarkardalarning biri hisoblanadi. Bular: 

---

Academic Research in Educational Sciences 
Volume 3 | Issue 4 | 2022
ISSN: 2181-1385 
Cite-Factor: 0,89 | SIS: 1,12
DOI: 10.24412/2181-1385-2022-4-978-983 
SJIF: 5,7 | UIF: 6,1 
 
 
 
 
979
 
April, 2022 
https://t.me/ares_uz Multidisciplinary Scientific Journal 
Aleksandr Makedonskiy, Chigizxon va Amir Temurlardir. Ular turli davlarda, bir-
biridan tubdan farq qiluvchi tarixiy sharoitlarda faoliyat ko’rsatishgan. Shu sababli 
ularni solishtirish qiyin. Shunday bo’lsada fransuz va rus tadqiqotchilari bu buyuk 
sarkardalarning hayotini o’rganib, eng yuqori bahoni Amir Temurga berganlar. 
Fikrimizcha buning sabablari quydagilardan iborat: 
Aleksandr Makedonskiy taxtni otasidan meros qilib olgan bo’lsa , Chingizxon 
katta farzand bo’lganligi tufayli taxtga da’vogarlik qilish huquqiga ega edi. Amir 
Temur barlos urug’ining nufuzli beki oilasida tug’ilgan bo’lsada, tengdoshlari 
nazarida taxtni egallash huquqiga ega emasdi. U nimaga erishgan bo’lsa, bu uning 
harakati, intilishi, tashkilotchilik va harbiy qobilyatining natijasi bo’ldi.
Aleksandr Makedonskiy o’z harbiy faoliyati davrida birorta ham o’ziga 
munosib raqib uchratmagan. U asosan 1 ta davlat, ya’ni Ahamoniylar saltanatiga 
qarshi kurashgan. Munosib raqib bo’lishi mumkin bo’lgan Spitamenning ixtiyoridagi 
qo’shin son jihatdan ham, salohiyat jihatdan ham yirik bo’lmagan. Chingizxon o’ziga 
munosib raqib sifatida faqat Sulton Jaloliddinni hisoblagan. Amir Temur esa Oltin 
O’rda va rus knyazligini egallagan To’xtamishni, Yevropaning birlashgan qo’shinini 
yengan Usmonlilar Sultoni Boyazidni va o’z davrining qudratli hukmdorlaridan biri , 
Shimoliy Afrika va G’arbiy Osiyo hududlarini bosib olgan Misr sultoni Faradjni 
mag’lubiyatga uchratib, tarixiy taraqqiyot jarayonlarini boshqa yulga burib yuborgan 
edi. [2] 
Kepakxon vafotidan so’ng ko’chmanchi qabilalarning xonlari va beklari 
o’rtasida hokimyat uchun o’zaro kurashlar boshlanib ketadi. So’nra hokimyat 
tepasiga qozonxon kelib, Kepakxonning siyosatini davom ettiradi. Lekin Chig’atoy 
urug’ining boshliqlari bu siyosatga qarshi chiqishdi. Kurash yana avj olib ketdi. 
Qozonxon uldirildi. Movarounnahrga Qozog’on egalik qilib, Hirotni bosib olishga 
harakat qiladi. Lekin u ov vaqtida uldirildi. Shundan keyin Movarounnahrda kuchli 
hukimdor qolmadi. Nizoyu adovat yil sayin kuchayib borar, davlat parokandalikka 
uchragan edi. Bu hol Mug’uliston xoniga Movarounnahrni egallab olish uchun qulay 
imkoniyat yaratadi. Tug’luq Temur 1360-1361- yillarda Movarounnahrga bostirib 
kelganida o’zaro urushayotgan xonu beklar unga qarshilik ko’rsata olmadi. Yosh 
Temur ham dastlab bunga jurat qilolmadi, aksincha, uning xizmatiga kiradi. 
Mug’uliston xoni Xurosonga qochgan Hoji Barlos o’rniga 25 yoshli Temurni kichik , 
lekin boy bo’lgan Shahrisabz tumaniga hokim etib tayinlaydi. [3] 
Tug’luq Temur o’ziga nisbatan Temurbekning sadoqatini 
his eta boshlagach, Mug’ulistondagi amirlar isyonini bostirish 
maqsadida Movarounnahrni boshqarib turish yorlig’ini Temurga 

---