Birinchidan, hozirgacha bizga eng qadimgi yodgorlik sifatida Urxun – Yenisey bitiklari o’rgatilar edi. haqiqatan ham, ushbu bitiklar bizgacha to’liq yetib kelgan yagona yodgorlik hisoblanadi. Mazkur bitiklar XVIII asr oxirlari va XIX asr boshlarida Urxun va Yenisey daryolari sohillaridan topilgan bo’lib, ular V-VII asrlarda yashagan turkiy xalqlarga taalluqlidir. Ular turk runiy yozuvlari deb ham yuritiladi.
Birinchidan, hozirgacha bizga eng qadimgi yodgorlik sifatida Urxun – Yenisey bitiklari o’rgatilar edi. haqiqatan ham, ushbu bitiklar bizgacha to’liq yetib kelgan yagona yodgorlik hisoblanadi. Mazkur bitiklar XVIII asr oxirlari va XIX asr boshlarida Urxun va Yenisey daryolari sohillaridan topilgan bo’lib, ular V-VII asrlarda yashagan turkiy xalqlarga taalluqlidir. Ular turk runiy yozuvlari deb ham yuritiladi.
Ma’lumki, V-VII asrlarda Markaziy Osiyoda turk hoqonliklari hukmron bo’lgan. Bu hoqonliklarning boshliqlaridan bo’lgan Bilga hoqon va uning ukasi Qulteginlar turkiy xalqlarni birlashtirish uchun katta ishlarni amalga oshirgan.
Ikkinchidan, ana shu turk hoqonlarining qabr toshlariga yozilgan bitiklar bizgacha to’liqyetib kelgan. Bu yozuvlarni rus va chet el olimlari o’qish uchun qariyb 100 yil vaqt sarf qildi. Nihoyat bu sirli yozuvni daniyalik olim V.Tomsen birinchi bo’lib o’qishga muvaffaq bo’ldi. Bu yozuvlarda turkiy xalqlarning davlat qurishdagi olib borgan kurashlari hikoya qilingan. Jumladan, turk ellarining o’z mustaqilligi uchun Xitoy bosqinchilariga qarshi va ularning o’zaro bir –birlari bilan olib borgan urushlari tasvirlangan.
Ikkinchidan, ana shu turk hoqonlarining qabr toshlariga yozilgan bitiklar bizgacha to’liqyetib kelgan. Bu yozuvlarni rus va chet el olimlari o’qish uchun qariyb 100 yil vaqt sarf qildi. Nihoyat bu sirli yozuvni daniyalik olim V.Tomsen birinchi bo’lib o’qishga muvaffaq bo’ldi. Bu yozuvlarda turkiy xalqlarning davlat qurishdagi olib borgan kurashlari hikoya qilingan. Jumladan, turk ellarining o’z mustaqilligi uchun Xitoy bosqinchilariga qarshi va ularning o’zaro bir –birlari bilan olib borgan urushlari tasvirlangan.
Ilovalar
.K.Xoshimov. va boshq. Pedagogika tarixi.T-1996y.
.K.Xoshimov. va boshq. Pedagogika tarixi.T-1996y.
2.A.Zunnunov. va boshq. O’zbek pedagogikasi tarixi.T-1997y