Kurs ishi Reja Kirish I bob. Bir o’zgaruvchili funksiyalar 1-§. Funksiya tushunchasi va elementar funksiyalar


Chegaralangan funksiya. Qavariq va botiq funksiyalar haqida tushuncha



Yüklə 1,28 Mb.
səhifə7/13
tarix02.01.2022
ölçüsü1,28 Mb.
#43651
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13
kurs ishi

Chegaralangan funksiya. Qavariq va botiq funksiyalar haqida tushuncha.

V D(y) nuqtalar to’plamida berilgan y = f  (x) funksiyaning V1 da erishadigan qiymatlari to’plami yuqoridan (quyidan) chegaralangan bo’lsa, funksiya V1 da yuqoridan (quyidan) chegaralangan deyiladi.

y = (x) funksiyaning yuqoridan (quyidan) chegaralanganligi, shunday bir K son mavjudligini anglatadiki, barcha M є V1 nuqtalar uchun (M) ≤ K ((M) ≥ K) tengsizlik o’rinli bo’ladi.

V1  D(y) nuqtalar to’plamida ham quyidan va ham yuqoridan che-garalangan funksiyaga, V1 to’plamda chegaralangan funksiya deb ataladi. Ushbu holda, agar V1 = D(y) bo’lsa, y = (M) funksiya aniqlanish sohasida chegaralangan deyiladi va uning qiymatlari to’plami chegaralangan sonlar to’plamidan iborat bo’ladi.

Agar y = (M) funksiya V1 to’plamda yuqoridan (quyidan) chegaralanmagan bo’lsa, V1 to’plamga tegishli {Mk} nuqtalar ketma-ketligi mavjudki, ( ) munosabat o’rinlidir.

Misollar:

1) bir o’zgaruvchili y = x2 funksiya aniqlanish sohasi R1 da quyidan chegaralangan funksiyadir, chunki E(y)=[0; ∞);

2) ikki o’zgaruvchili funksiya o’z aniqlanish sohasi D(y) = {M(x1; x2) є R2  |  x12  + x22 ≤ 1} to’plamda chegaralangandir, chunki E(y) = [0; 1].

y = (M) funksiya qavariq V  Rn nuqtalar to’plamida aniqlangan bo’lsin.

V qavariq to’plamga tegishli har qanday ikki M1(x1; x2; …; xn) va M2(u1; u2; …; un) nuqtalar va ixtiyoriy 0 ≤ α ≤ 1 son uchun (P) ≤ α (M1) + (1-α) (M2) ((P) ≥ α (M1) + (1–α) (M2)) tengsizliklar o’rinli bo’lsa, bu yerda R(α x1 +(1–α)u1; α x2 +(1–α)u2; …; αx+(1-α)un), u holda, y = (M) funksiya V to’plamda qavariq (botiq) funksiya deyiladi.

Masalan, y = x2 funksiya R1 da qavariq funksiyaga misol bo’lsa, y = -x2 funksiya esa R1 da botiq funksiyaga misol bo’ladi. n o’zgaruvchili chiziqli y = a1x1 + a2x2 + … +anxn funksiya Rn fazoda bir vaqtda ham qavariq va ham botiq funksiyadir.

Qavariq funksiyalar quyidagi xossalarga ega:

1. –(M) funksiya V to’plamda botiq bo’lgandagina, f  (M) funksiya V da qavariq funksiya bo’ladi.

2. f1(M) va f2(M) funksiyalar V to’plamda qavariq bo’lsa, ularning ixtiyoriy nomanfiy k1 va k2 koeffitsientli chiziqli k1f1(M) + k2f2(M) kombinatsiyasi V to’plamda qavariq bo’ladi.

3. (M) funksiya V to’plamda qavariq bo’lib, {M є V  |  (M) ≤ b} to’plam bo’sh bo’lmasa, bu yerda b ixtiyoriy son, u holda to’plamning o’zi ham qavariq to’plamdir.

Botiq funksiyalar ham yuqoridagi xossalarga o’xshash xossalarga ega.




Yüklə 1,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   13




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin