3. Quyidagi test savollariga javob toping. 1. Mijozning kredit shartnomasi shartlarida ko’rsatilgan ssuda uchun foiz to’lovlari va ssudani qaytara olish qobiliyati nima? a.
Kreditga layoqatlilik
b.
Daromadlilik
Kreditning bahosi, ssuda kapitali bozoridagi talab va taklifning nisbatini
o’zida aks ettiradi va u bir qator omillarga bog’liq bo’ladi:
- bozor iqtisodiyotining davriy rivojlanishi ( inqiroz davrida ssuda foizi
o’sadi va aksincha, yuksalish davrida esa pasayadi);
- inflyatsiya jarayoni suratlari ( amaliyotda ssuda foizining inflyatsiya
o’sish sur’atlaridan orqada qolishi uchrashi mumkin );
- tijoart banklarni kreditlash jarayonini amalga oshiruvchi Markaziy
bank orqali davlat kreditini tartibga solishning samaradorligi;
- xalqaro kredit bozoridagi holat (masalan, biror mamlakatda kredit
bo’yicha foiz stavkasining oshishi shu mamlakatga chet el kapitalining oqib
kelishiga olib keladi va bu milliy bozorlar holatiga tasir ko’rsatadi.);
- jismoniy va huquqiy shaxslar pul jamg’armalarining dinamikasi
(ularning hajmi qisqargan holda ssuda foizi o’sadi);
- potentsial qarz oluvchilarning kredit resurslariga bo’lgan ehtiyojini
aniqlab beruvchi ishlab chiqarish dinamikasi;
- ishlab chiqarishning mavsumiyligi (chet el amaliyotida banklar
mavsum davrida kreditlar bo’yicha foizlarni oshiradilar);
- davlat tomonidan beriladigan kredit miqdori bilan davlatning ichki
qarzlari o’rtasidagi nisbat (ssuda foizi ichki davlat qarzlari o’sishi bilan birga
o’sib boradi).
Kredit shartnomasi qarz munosabatlarining o’ziga xos, mustaqil turidir va
uning o’ziga xos asosiy talablari mavjud. Bular: kredit maqsadli bo’lishi
shart; kreditning yig’indisi aniq belgilangan bo’lishi kerak; kreditning
qoplash tartibi aniq ko’rsatilgan bo’lishi lozim; kreditning muddati
ko’rsatilishi shart; kredit berganligi uchun bank oladigan haq ko’rsatilish
shart.
Qarzni qaytarmaslikning oldini olish maqsadida qarz oluvchi bankka
quyidagi ta’minot turlarini taqdim etadi: mulk yoki qimmatli qog’ozlar
garovi; bank yoki sug’urta tashkilotining kafolati; uchinchi shaxsning
kafilligi; sug’urta kompaniyasining qarz oluvchi tomonidan kredit
to’lanmasligi xatarini sug’urta qilish to’g’risidagi sug’urta varaqasi; mahalla,
qishloq yoki ovul fuqarolari yig’inining kafolati.