Kurs iŞİNİn yeriNƏ yetiRİLMƏ ardicilliği avtomobiLİn dartici hesabi

2.2. AVTOMOBİLİN HƏRƏKƏTİNİN DARTICI DİAQRAMI
Avtomobilin hərəkəti zamanı hərəkət etdirici qüvvələr hərəkətə müqavimət qüvvələrinin cəmi ilə mü­vazinətləşir. Bu avtomobilin dartıcı balans tən­li­yin­də ifadə olunur:

(N ),

burada – aparan təkərlərdəki çevrəvi qüvvə; – yolun mü­qa­­vimətinə sərf olunan qüvvə; – havanın müqa­vi­mət­i­nə sərf olunan qüvvə; – avtomobilin sürətlənməsinə sərf olunan eh­tiyat qüvvədir, bu qüvvə ətalət qüvvəsidir. Bərabərsürətli hərəkət zamanı ətalət qüvvəsi sıfıra bərabərdir və ifadə aşağıdakı şəkil alır:

(N ).

Avtomobilin dinamiki keyfiyyəti təyin edilər­kən onun dartıcı diaqramından (dartıcı balansın qra­fik ifadəsi) istifadə edilir. Qurmanın əsasını sabit sü­r­ətli hərəkətdə dartıcı balans ifadəsi təşkil edir.

Qərarlaşmış hərəkət üçün hər bir pillədə aparan təkərlərdəki çevrəvi qüvvə aşağıdakı dü­s­tur­la tapılır:

(N ),

burada – transmissiyanın ötürmə ədədidir,

.

Mühərrikin burucu momentinin qiyməti ( ) dartıcı-sürət xarakteristikasından, dirsəkli valın bucaq sürətinin qiymətinə uyğun götürülür.

Avtomobilin hərəkət sürəti aşağıdakı ifadə ilə hesablana bilər:

(m/san ).

Yolun müqavimət qüvvəsinin qrafiki absis oxuna pa­ralel düzxətdir. Minimal yol müqaviməti üçün:

(N ).

Havanın müqavimətinə sərf olunan qüvvə

(N ).

Hesablama hər bir pillə üçün aparılır və alın­mış göstəricilər cədvəl 5-də qeyd olunur. Alınmış qiy­mətlərə görə koordinat sistemində dartıcı balansın qrafikləri qurulur (şəkil3).