III.Xulosa.
1950 – yilgacha elementlar zarralarning umumiy soni 10 tagacha bo‘lgan. Hozirgi vaqtda ularning soni 1000 ga yaqin bo‘lib, ko‘plari tezlatgichlar yordamida zarralarni tok tashishi hisobiga vujudga keladi.
Ularning asosiy qismi qisqa vaqtdan so‘ng parchalanib ketish hususiyatiga ega. Bunday zarralar rezonanslar hisoblanadi. Ularning o‘zaro ta‘siri 4 xil bo‘ladi.
Kuchli
Elektromagnit
Kuchsiz
Gravitatsion Xarakterga ega.
Eng kuchli ta‘sir nuklonlar asosida bo‘ladi. Elektromagnit o‘zaro ta‘sir
kuchli ta‘sirga qaraganda 100 marta kichik ta‘sirga ega.
Gravitatsion o‘zaro ta‘sir mikro va makro jismlar o‘rtasida mavjud bo‘lib, ularni kattaligi elementar zarrachalar fizikasida hisobga olmasa ham bo‘laveradi.
Elementar zarralar orasidagi reaksiyalar natijasida ikkilamchi zarralar hosil bo‘ladi. Ularning ko‘payishi birlamchi zarraning energiyasini ortishi bilan ortib boradi.
Lekin bu reaksiyalar 11 ta qonun albatta bajarilishi shart. Agar birortasi bajarilmasa ular orasida reaksiya amalga oshmaydi.
Kuchsiz o‘zaro ta‘sirda k va µ mezonlar ta‘sirida bo‘ladigan reaksiyalarda juftlikni bajarilmasligi kuzatiladi.
Shunday qilib elementar zarralar olamidagi o‘zaro zarralar bilan bo‘ladigan ta‘sirlarda saqlanish qonunlari bajariladi.
Adronlarning qanday tuzulishga ega ekanligini aniqlash maqsadida Kvarklar fanga kiritilgan.Eng kichik elementar zarralar kvarklardan tashkil topgan.Kvarklarning u,d,s turlari bor.Va kvarklarning kvant sonlari ranglari mavjudligi va kvarklar o’lchami 10-18 sm ga tengdiri.Lekin shunga qaramay kvarklar nazaryasi xali tugallanmagan nazaryadir.
Dostları ilə paylaş: |