Laboratoriya iŞİ №1

SİLİNDRİK DİŞLİ ÇARXLARIN ƏSAS PARAMETRLƏRİ
Silindrik dişli çarxların dişlərinin profili əsasən evolvent əyrisidir. Evolvent ilişməsində isə əsas parametr modul hesab edilir.
(1.1)
Burada p -dişin addım; d-dişli çarxın bölgü çevrəsinin diametri. z-isə dişlərin sayıdır.
Addım dedikdə, iki qonşu dişin profillərinin eyni adlı nöqtələri arasında, bölgü çevrəsi üzrə ölçülən qövs məsafəsi başa düşülür.
Modul standartlaşdırılmışdır .


Cədvəl 1.1. İlişmə modulunun standart qiymətləri

I sıra	1; 1,25; 2; 2,5; 3; 4; 6; 8; 10; 12; 16; 20
II sıra	1,375; 1,75; 2,25; 2,75; 3,5; 4,5; 7; 9; 11; 14; 18; 22

Dişin hündürlüyü

h = 2,25m (1.2)
Dişli çarxların diametrləri:

1. 
   bölgü çevrəsinin diametri
   

(1.3)

2. 
   xarici çevrənin diametri
   

d_a =d + 2m (1.4)

3. 
   daxili çevrəsinin diametri
   

d_f=d-2,5m (1.5)
Burada - β- dişin çəplik bucağıdır; düz dişli çarxlar üçün β = 0; çəp dişli
çarxlar üçün β = 8....22°; qoşadişli çarxlar üçün isə β = 25...45°
Dişli çarxların profillərinin ilişmə bucağı α = 20°-dir.


LABORATORİYA İŞİNİN YERİNƏ YETİRİLMƏSİ


Hesablama işləri:
Dişlərin sayı – z=78
Dişin uzunluğu – l=27 mm;
Valın diametri – d_v= 30 mm;
Dişli çarxın eni – b=27 mm;
Dişin hündürlüyü – h=6 mm;
Dişin çəplik bucağı - arccos1=0°t
İlişmə modulu- m=6/2.25~3 Standarta görə m= 3mm qəbul edirik.
Bölgü diametri – 3×78/1=234
Daxili diametri – 234-7.5=226.5mm
Xarici diametri – 234+6=240mm
Sağanağın qalınlığı – S=(2,5...4)m= (2.5...4)×3=(7.5...12)~10 S=10mm qəbul edirik.
Diskin qalınlığı – (0.35...0.4)×27= (9.45...10.8)~10 C=10 qəbul edirik.
Topun diametri – 1.6×30=48mm
Topun uzunluğu – (1.2....1.5)×30=(36....45)~40mm
qəbul edirik.

Dişlərin sayı

Dişli çarxın eni

Diametrlər

Dişin hündürlüyü

İlişmə modulu

Çəplik bucağı

Çənbərin qalınlığı

Diskin qalınlığı

Topun diametri

Topun uzunluğu

Bölgü

Xarici

Daxili

z

b

d

da

df

h

m

β

S

C

dt

lt

78

27

234

240

226.5

6

3

0°

10

10

48

40