Laboratoriya mashg‘uloti №5 Mavzu

Laboratoriya mashg‘uloti № 5
Mavzu : MS Excel dasturida “Poisk resheniya” bo’limi yordamida qo’yilgan masalaning optimal yechimni topish.
Maqsad: Talabalarga MS Excel dasturida “Poisk resheniya” bo’limi yordamida qo’yilgan masalaning optimal yechimni topishni о‘rgatish.
Mashg‘ulot jixozi: Shahsiy kompyuter, Ms Excel dasturi, adabiyotlar va internet resurslari.
1-topshiriq bo’yicha.
Masalaning yechilishi: Optimallashtirish modellari texnik, iqtisodiy va qishloq xc‘jaligi ishlab chiqarish jarayonlari masalalarini yechishda qо‘llaniladi. Uning maqsadi aniq shartlar optimallashtirilgan (Maksimum foydaga erishish va minimum xarajat qilish) balanslashtirilgan yechimni olishdan iborat.
Excel dasturida optimallashtirish masalalarini yechish uchun quyidagi buyruqdan foydalanamiz: «Danniye» - «Analiz» «Poisk resheniye»
Poisk resheniye bolimini sozlash uchun FAYL menyusining PARAMETRI bо‘limiga kirimiz. Nadstroyki bolimida (Quyidagi oyna) Pereyti qismidan

Natijada quyidagi ekran hosil bо‘ladi va Poisk resheniye qismiga belgini qо‘yib OK tugmasini bosamiz.

Natijada Danniye menyu bo‘limimng Analiz qismida Poisk resheniya tugmachasi hosil bc‘ladi.

«Poisk resheniya» sozlovchisi yordamida optimallashtirilgan masala yechimini ko'rib chiqamiz.

Siz ishlayotgan kompaniya uchta omborga ega deb taxmin qiling, u erdan mollar sizning butun O‘zbekistondagi beshta do'koningizga yetkaziladi.

Har bir do'kon bizga ma’lum bo'lgan ma’lum miqdorda tovarlarni sotishga qodir. Omborlarning har biri cheklangan hajmga ega. Muammo transportning umumiy xarajatlarini minimallashtirish uchun tovarlarni qaysi omborga yetkazib berish kerakligini oqilona tanlashdir.

Optimallashtirishni boshlashdan oldin siz Excel varag'ida oddiy jadval yaratishingiz kerak bo'ladi - bu bizning matematik modelimiz vaziyatni tavsiflovchi:

• 
  Ochiq sariq stol (C4: G6) har bir ombordan har bir do’konga bitta buyumni etkazib berish narxini tavsiflaydi.
  
• 
  Binafsha rangli yacheykalar (C15: G14) har bir do’konni sotish uchun zarur bo’lgan narsalar sonini tavsiflaydi.
  
• 
  Qizil katakchalar (J10: J13) har bir omborning sig‘imi - omborga sig‘adigan tovar miqdori chegarasini kc‘rsatadi.
  
• 
  Sariq (C13: G13) va ko‘k (H10: H13) yacheykalar - navbati bilan, yashil yacheykalar uchun qator va ustun yig‘indilari.
  

• Yetkazib berishning umumiy narxi (J18) tovarlarning umumiy miqdori sifatida tegishli yetkazib berish xarajatlariga qarab hisoblab chiqiladi – bu yerda ishlatiladigan hisoblash uchun SUMMPROIZV funksiyasi .
Shunday qilib, bizning vazifamiz yashil yacheykalarning optimal qiymatlarini tanlashga qisqartirildi. Bundan tashqari, satr uchun umumiy miqdor (ko‘k katakchalar) omborning sig‘imidan (qizil yacheykalar) oshmasligi va shu bilan birga har bir dо‘kon sotish uchun kerakli miqdordagi tovarni oladi (sariq yacheykalardagi har bir dо‘kon uchun talab talablarga imkon qadar yaqin bo‘lishi kerak - binafsha rang) yacheykalar).
Matematikada resurslarning optimal taqsimlanishini tanlashning о‘xshash muammolari uzoq vaqt davomida shakllanib kelingan va tavsiflangan. Va, albatta, ularni hal qilish usullari uzoq vaqtdan beri ahmoqona izlash bilan ishlab chiqilgan (bu juda uzoq), lekin juda oz sonli
Agar sizning Excel -ning Ma’lumotlar oynasida bunday buyruq bo'lmasa - bu yaxshi - bu qo'shimcha hali ulanmagan. Uni faollashtirish uchun faylni oching , so'ngra Variantlar - Qo'shimchalar - 0‘tish - ni tanlang (Variantlar - Qo'shimchalar – yo‘lga) . Ochilgan oynada kerakli satr yonidagi katakchani belgilang Yechim izlang
Qo'shimchani boshlaymiz:

Ushbu oynada siz quyidagi parametrlarni o'rnatishingiz kerak:

• Maqsad funksiyasini optimallashtirish (Set t arget yacheykasi) - bu erda optimallashtirishning yakuniy asosiy maqsadini ko‘rsatish kerak, ya’ni. jami yetkazib berish narxi (J18) bo‘lgan pushti quti. Maqsadli katakni minimallashtirish mumkin (agar bu bizning holatimizdagi kabi xarajatlar bo‘lsa), maksimal darajaga ko‘tarilishi mumkin (agar u, masalan, foyda b‘lsa) yoki uni ma’lum bir qiymatga yetkazishga harakat qiling (masalan, ajratilgan byudjetga to‘liq mos keladi).