LayiHƏ “Qida təhlükəsizliyi haqqında” azərbaycan respublikasinin qanunu
Yüklə 0,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1
“Qida təhlükəsizliyi haqqında” AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
Bu Qanun Az ərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 94-cü maddəsinin I hissəsinin 11-ci, 20-ci v ə 26-cı bəndlərinə uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının ərazisində insanların həyatının və sağlamlığının, heyvanların sağlamlığının, istehlakçıların qanuni m ənafelərinin müdafiəsi və ətraf mühitin mühafizəsi üçün qida və yem məhsullarının t əhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə bağlı münasibətləri tənzimləyir.
əsil Ümumi müdd əalar Madd ə 1. Əsas anlayışlar 1.1. Bu Qanunda istifad ə edilən əsas anlayışlar aşağıdakılardır: 1.1.1. qida m əhsulları - insanların qidalanması üçün nəzərdə tutulan emal olunmamış, yarımemal olunmuş və ya tam emal olunmuş məhsullar, o cümlədən xüsusi təyinatlı qida m əhsulları, qida əlavələri, biloji aktiv qida maddələri, qida xammalı, içkilər (spirtli və spirtsiz), içm əli su (qablaşdırılmış), saqqız və qida məhsullarının ilkin istehsalı və emalı zamanı qida m əhsullarına əlavə edilən su və digər maddələr. Bu anlayışa yem məhsulları, insan istehlakı üçün n əzərdə tutulmamış diri heyvanlar, məhsulun yığımına qədər bitkilər, dərman vasitələri, ətriyyat-kosmetik vasitələr, tütün və tütün məhsulları, narkotik və psixotrop maddələr və çirkl
əndirici maddələr daxil deyil; 1.1.2.
qida xammalı - qida məhsullarının emalı üçün istifadə olunan bitki, heyvan, mikrobioloji, mineral, süni v ə biotexnoloji mənşəli maddələr və su; 1.1.3. heyvan m ənşəli qida məhsulu – insanların qidalanması üçün yararlı olan ət, balıq v ə balıq kürüsü, molyuska, xərçəngkimilər və digər suda yaşayan onurğasızlar (dəniz m əhsulları), yumurta, bal, süd və emal yolu ilə onlardan alınan məhsullar; 1.1.4. bitki m ənşəli qida məhsulu – insanların qidalanması üçün yararlı olan göbələk, meyv ə, tərəvəz, digər bitki mənşəli məhsullar və emal yolu ilə onlardan alınan məhsullar; 1.1.5. qarışıq tərkibli qida məhsulu - insan istehlakı üçün nəzərdə tutulmuş və t ərkibində heyvan və bitki mənşəli məhsulların olduğu qida məhsulu; 1.1.6. z ənginləşdirilən (fortifikasiya olunan) qida məhsulları -məhsulların qida dəyərinin yüks əldilməsi və nutriyent (vitamin, mineral, zülal) çatışmazlığı xəstəliklərinin profilaktikası m əqsədi ilə məhsullara müəyyən xüsusiyyətlərin verilməsi üçün onlarda əvvəldən olmayan v ə ya kifayət qədər olmayan, yaxud emal prosesində (mərhələsində) itirilmiş bir və ya daha artıq zəruri inqrediyentin və digər maddələrin əlavə olunduğu qida məhsulları; 1.1.7. yeni növ qida m əhsulları - Azərbaycan Respublikasının ərazisində insan istehlakı üçün əvvəllər istifadə olunmamış, emal prosesi nəticəsində yeni və ya dəyişdirilmiş molekulyar struktura malik olan qida m əhsulları; 1.1.8. qida əlavələri - qida məhsuluna hər hansı bir texnoloji (o cümlədən, orqanoleptik) m əqsədlə əlavə olunan, qida dəyərinin olub-olmamasından asılı olmayaraq, adətən qida şəklində və ya qida məhsullarının səciyyəvi tərkib hissəsi kimi istehlak olunmayan, birbaşa v ə həmçinin dolayı yolla qida məhsullarının tərkib hissəsi ola biləcək və ya onun 2
xüsusiyy ətlərinə (rənginə, dadına və s.) təsir edə biləcək hər hansı maddə. Bu anlayışa çirkl
əndirici maddələr və ya qida məhsullarının qida dəyərini saxlamaq və ya artırmaq üçün əlavə olunan maddələr (vitaminlər, mikroelementlər, amin turşuları) daxil deyildir; 1.1.9. bioloji aktiv qida madd ələri - qida rasionunu zənginləşdirmək məqsədi ilə
n
madd ələrdən hazırlanmış, gündəlik qəbuletmə dozası müəyyənləşdirilmiş (kapsul, tablet, ampul , damcı və digər analoji formada), bir və ya bir neçə qidalandırıcı maddə; 1.1.10. inqrediyent - qida m əhsullarının hazırlanmasında istifadə olunan yaxud hazır m əhsulun tərkibində ilkin və ya dəyişilmiş formada mövcud olan maddələr, heyvan, bitki, mikrobioloji, mineral m ənşəli məhsullar, o cümlədən qida əlavələri; 1.1.11. qida m əhsulları ilə təmasda olan material və məmulatlar - qida məhsullarının ilkin istehsalı, emalı, dövriyyəsi, utilizasiyası və məhv edilməsi mərhələlərində istifadə edilən, qida m əhsulu ilə birbaşa və dolayı təmasda olan material və məmulatlar, o cümlədən texnoloji avadanlıq, cihaz və qurğular, tara və qablaşdırma materialları. Bu anlayışa içməli suyun n
əqli üçün istifadə olunan avadanlıqlar daxil deyil; 1.1.12. ilkin istehsal - m əhsulun yığılması, südün sağılması, həmçinin heyvanların k əsiminə qədər heyvan mənşəli məhsulların əldə edilməsi də daxil olmaqla ilkin istehsal m əhsullarının istehsalı, becərilməsi, çeşidlənməsi, habelə çöl heyvanlarının, balıqların və d əniz məhsullarının ovlanması və yabanı məhsulların yığılması; 1.1.13. ilkin istehsal m əhsulları - ilkin istehsaldan, o cümlədən torpaqdan və diri heyvandan alınan məhsullar, o cümlədən balıq və balıq kürüsü, dəniz məhsulları, bal, ovlanmış çöl heyvanları və yığılmış yabanı məhsullar; 1.1.14. qida m əhsullarının istehsalı (emalı) (bundan sonra - emalı) - ilkin istehsal məhsulundan istilik, qurutma, bişirmə, marinadetmə, ekstraksiya, sıxlaşdırma və ya onların kombinasiyasından ibarət hər hansı proses vasitəsilə qida məhsullarının hazırlanması, b ununla bağlı çəkilib bükülmə, qablaşdırma, markalanma, etiketlənmə, habelə qida m əhsullarının istehsaldaxili saxlanma və daşınma prosesləri; 1.1.15. qida m əhsullarının dövriyyəsi - qida məhsullarının saxlanması, daşınması, idxalı və ixracı, satınalınması, satışı və ya tədarükü, o cümlədən qida məhsullarının ictimai iaşə, topdan və pərakəndə ticarət obyektləri tərəfindən satışı, ictimai iaşə və xidmət obyektl ərində istifadəsi; 1.1.16. qida m əhsullarının utilizasiyası – qida təhlükəsizliyi sahəsində qanunvericiliyin t ələblərinə cavab verməyən qida məhsullarının nəzərdə tutulmuş təyinatından başqa bir t əyinat üçün istifadə etmək məqsədilə texnoloji emalı, yaxud digər məqsədlərlə istifadəsi; 1.1.17. qida m əhsullarının məhv edilməsi - istifadəyə yarasız və təhlükəli qida m əhsullarının hər hansı formada istifadəsini mümkünsüz edən və insan həyatı və sağlamlığına, heyvan sağlamlığına və ətraf mühitə zərərli təsirini istisna edən vəziyyətə g ətirilməsi; 1.1.18. qida m əhsulunun bazara yerləşdirilməsi - qida məhsulunun kommersiya və ya qeyri- kommersiya m əqsədləri ilə satışı, satış məqsədi ilə saxlanması və paylanması ;
ənciri - qida məhsullarının ilkin istehsalı, emalı, dövriyyəsi, utilizasiyası və m əhv edilməsi mərhələlərinin məcmusu; 1.1.20. qida biznesi – qida və yem məhsullarının ilkin istehsalı, emalı, dövriyyəsi və utilizasiyası ilə bağlı həyata keçirilən sahibkarlıq fəaliyyəti; 1.1.21. qida biznesi subyektl əri – qida biznesi ilə məşğul olan və qida təhlükəsizliyi sah
əsində qanunvericiliyin tələblərinin yerinə yetirilməsinə cavabdeh şəxs, o cümlədən fiziki v ə ya hüquqi şəxs, bələdiyyə, dövlət təşkilatları və qurumları; 3
1.1.22. qida biznesi obyektl əri (bundan sonra - qida obyektləri) - qida biznesinin həyata keçirildiyi m əkan, sahə, bina, nəqliyyat vasitəsi və digər daşınar vasitələr; 1.1.23. qida m əhsullarının izlənilməsi - qida məhsullarının ilkin istehsalı, emalı, dövriyy
əsi və utilizasiyası mərhələlərində qida məhsulunun, qida məhsulları əldə edilən heyvanların yaxud qida məhsullarına əlavə edilməsi nəzərdə tutulan maddələrin hərəkətinin izl ənməsi; 1.1.24. qida t əhlükəsizliyi - qida məhsullarının qida təhlükəsizliyi göstəricilərinə riayət edilm əklə, ilkin istehsalı, emalı, dövriyyəsi və utilizasiyası mərhələlərində, habelə qida m əhsullarının istehlakı (qəbulu) zamanı insanların, o cümlədən gələcək nəsillərin həyat və sağlamlığına zərər vurulması ilə bağlı təhlükənin olmaması; 1.1.25. qida t əhlükəsizliyi göstəriciləri - gigiyenik normativlər, qalıqların və çirkl
əndiricilərin yolverilən maksimum miqdarı, gündəlik qəbul hədləri və digər parametrlər d ə daxil olmaqla, insan həyatının və sağlamlığının qorunmasını təmin edən, elmi cəhətdən əsaslandırılmış və normalaşdırılmış göstəricilər; 1.1.26. minimum keyfiyy ət göstəriciləri - qida məhsullarının insanların istifadəsinə yararlı olmasına zəmanət verən orqanaleptik, fiziki, kimyəvi və digər xüsusiyyətləri; 1.1.27. qabaqcıl fəaliyyət kodeksi - qida təhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ hüquqi aktların tələblərinin daha yaxşı yerinə yetirilməsi, qida və yem məhsullarının t əhlükəsizliyinin və keyfiyyətinin təmin edilməsi məqsədi ilə hazırlanan və qida biznesi subyektl əri tərəfindən tətbiq edilən təcrübələr, o cümlədən qabaqcıl gigiyena təcrübələri, qabaqcıl istehsal təcrübələri və qabaqcıl kənd təsərrüfatı təcrübələri; 1.1.28. qida m əhsullarının partiyası - eyni ilkin istehsal və emal dövrü ərzində eyni yerd
ə ilkin istehsal və emal olunan, eyni şərtlərlə texnoloji proses nəticəsində əldə edilən identifikasiya olunmuş məhsulların bir qrupu və ya dəsti; 1.1.29. çirkl əndirici maddə - qida məhsullarının təhlükəsizliyinə və ya yararlığına t əhlükə yarada bilən, qida məhsullarının ilkin istehsalı, emalı və dövriyyəsi zamanı qida m əhsullarının tərkibinə məqsədli şəkildə daxil edilməyən və ya ətraf mühitdən keçən maddə v ə kənar cisim; 1.1.30. qalıqlar - baytarlıq preparatlarının, aqrokimyəvi maddələrin, bitki mühafizə vasit ələrinin və çirkləndirici maddələrin qida məhsullarındakı qalıqları; 1.1.31. yararlılıq müddəti - saxlanma şərtlərinə əməl edilməklə, qida məhsullarının qida t əhlükəsizliyi sahəsində texniki normativ hüquqi aktlarla tətbiq edilən təhlükəsizlik tələblərinə uyğunluğunun tam saxlanılması müddəti; 1.1.32. risk - qida v ə yem məhsulunun insan həyatına və sağlamlığına və heyvan sağlamlığına mənfi təsir ehtimalı və həmin təsirin qida məhsullarında yer alan təhlükəli amill ərindən yaranan ağırlıq dərəcəsi; 1.1.33. riskl ərin təhlili – insanların həyat və sağlamlığının və heyvanların sağlamlığının qorunmasını təmin etmək məqsədi ilə riskin qiymətləndirilməsi, riskin idarə edilməsi və risk haqqında məlumatlandırma kimi bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqədə olan fəaliyyətləri əhatə edən proses; 1.1.34. riskin qiym ətləndirilməsi - təhlükənin müəyyən edilməsi, təhlükənin xarakterizə edilm
əsi, təhlükənin yayılma ehtimalının qiymətləndirilməsi və riskin kateqoriyasının (aşağı, orta v
ə yüksək) müəyyən edilməsi kimi 4 mərhələdən ibarət proses; 1.1.35. riskin idar ə edilməsi – riskin qiymətləndirilməsi nəticələri əsasında və maraqlı t ərəflərlə məsləhətləşməklə riskin qarşısının alınması, azaldılması (məhdudlaşdırılması) və aradan qaldırılması üzrə tədbirlərin müəyyən olunması və həyata keçirilməsi; 4
1.1.36. risk haqqında məlumatlandırma- riskin təhlili çərçivəsində mövcud və potensial t əhlükələr və risklər barədə qida biznesi subyektləri, istehlakçılar, dövlət orqanları, habelə dig ər maraqlı tərəflər arasında məlumatların mübadiləsi; 1.1.37. saxtalaşdırılmış qida məhsulları - bilərəkdən dəyişdirilmiş, istehlakçıları aldatmaqla bar əsində saxta və (və ya) yalan (düzgün olmayan) məlumat verilən qida m əhsulları; 1.1.38. kritik n əzarət nöqtəsi - qida məhsullarının ilkin istehsalı və emalı zamanı yaranan t əhlükə amillərinin əvvəlcədən qarşının alınması, məqbul səviyyəyə qədər azaldılması (məhdudlaşdırılması) və ya aradan qaldırılması üçün nəzarət tədbirlərinin tətbiq edil
ə biləcəyi ilkin istehsal və ya emal mərhələsi; 1.1.39. t əhlükə - qida və yem məhsullarında insan həyatı və sağlamlığına və heyvan sağlamlığına mənfi təsir göstərmək gücündə olan bioloji, kimyəvi və fiziki maddələrin mövcudluğu; 1.1.40. T əhlükənin Analizi və Kritik Nəzarət Nöqtələri (HACCP) -qida təhlükəsizliyinin idar
ə edilməsi üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən təhlükə amillərinin müəyyən edilməsi, qiym
ətləndirilməsi və onlara nəzarət olunması sistemi; 1.1.41. marka - qida m əhsullarının üzərinə, sənədlərə, yaddaş vərəqələrinə (içlik v ərəqlərə), etiketlərə, kontr - etiketlərə, yuxarı etiketlərə, yarlıklara, yapışdırılan vərəqlərə (stikerl ərə), istehlak tarasına (qablara) vurulan, istehlakçı üçün məhsul və istehsalçı bar əsində informasiya daşıyan mətn, nişan (əmtəə və digər), şərti işarələr və rəsmlər; 1.1.42. etiket - qida m əhsuluna aid olan və onu müşayiət edən tara, sənəd, nişan, halqa, yaxud qapaqda yerl əşən söz, əmtəə nişanı, coğrafi göstərici, şəkil və ya rəmz; 1.1.43. qablaşdırma - qida məhsullarına əmtəə görünüşü verən, məhsulun tam və ya qism ən örtülməsini təmin edən, məhsulun tərkibini açılmamış və tamlığı pozulmamış v əziyyətdə qoruyan vasitə,
daşınma məqsədilə istifadə olunan tara; 1.1.44. yem m əhsulları - heyvanların qidalanmasında istifadə olunan emal olunmamış, yarımemal olunmuş və tam emal olunmuş məhsullar, maddəllər və yem əlavələri; 1.1.45. yem əlavələri – yem məhsuluna və suya məqsədli şəkildə əlavə olunan, heyvanların rasionunda çatışmayan qida maddələrinin, mineralların və vitaminlərin mənbəyi kimi istifad ə olunan üzvi, mineral və (və ya) sintetik mənşəli maddələr; 1.1.46. genetik modifikasiya olunmuş orqanizmlər - müasir biotexnoloji və ya gen müh əndisliyi üsulları ilə yaradılan, ənənəvi seleksiyada alınması mümkün olmayan, genetik materialın yeni kombinasiyasına malik və bu kombinasiyanı irsən ötürmək qabiliyyətinə qadir olan canlı orqanizmlər (bitki, heyvan və mikroorqanizmlər); 1.1.47. mineral su - i nsan orqanizimin ə müalicəvi təsirə malik yeraltı yataqlardan hasil edil ən və ya təbii yolla süxurlardan çıxan mineral komponentlərlə zəngin olan təbii su; 1.1.48. qida m əhsulunu geri çağırma - qida məhsulunun istehlakçılardan götürülməsi, habel ə bazarlardan və digər satış obyektlərindən çıxarılması üçün həyata keçirilən tədbir; 1.1.49. qida məhsulunu yığışdırılması – müvafiq icra hakimiyyəti orqanının müəyyən etdiyi orqan (qurum) tərəfindən təhlükəli qida məhsulunun dövriyyədən çıxarılması; 1.1.50. qida t əhlükəsizliyi sahəsində xarici səlahiyyətli orqan (bundan sonra - s əlahiyyətli orqan) - Azərbaycan Respublikasının ərazisinə qida və yem məhsulları idxal olunduğu və ya Azərbaycan Respublikasının ərazisindən qida və yem məhsulunun ixrac olunduğu ölkənin qida təhlükəsizliyinə məsul səlahiyyətli qurum. Yüklə 0,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|