Leksikologiya

Fanga doir art-klaster (rasmli klaster)

Ushbu suratlar asosida
talabalar assotsitsiya hosil qilib
“Ustozlar”, “Mashg`ulotlar”,
“Maslahat”, “Kishi ismlari”,
“Pedagogik mahorat”
kabi mavzularni o`ylagan holda
klaster tuzib,
so`z boyliklari va tafakkur
darajalarini namoyish
qilishlari mumkin.

MUAMMOLI KLASTER:

• Yoz omonim so`zining shajara daraxtini yarating.
• Uslubiy yordam sifatida o`t omonimining tahlili beriladi.

Yoz omonimini tavsiflab klaster tuzish
“Leksikologiya” modulini o‘qitishda olingan bilimlarni aniqlash, nazorat qilish uchun leksik tahlil amalga oshiriladi. Bunda klaster metodidan foydalanish juda qulaylik tug‘diradi. Leksik tahlil tartibi quyidagicha:
1.Matndagi lug‘aviy birliklar leksik va frazeologik birliklarga ajratib ko‘rsatiladi.
2.Lug‘aviy birliklarning semantik tartibi aniqlanadi.
a) so‘zning leksik ma’nosi va uslubiy bo‘yog‘i;
b) iboraning frazeologik ma’nosi va uslubiy bo‘yog‘i.
3.Lug‘aviy birliklarning polisemiyasi aniqlanadi.
4. Sinonimlar ko‘rsatiladi.
5.Antonimlar ko‘rsatiladi.
6.Omonimlar ko‘rsatiladi.
7.Lug‘aviy birliklarning zamonaviyligi nuqtayi nazaridan tiplari ko‘rsatiladi:
a) neologizmlar;
b) arxaizmlar;
d) istorizmlar (tarixiy so‘zlar);
Shuningdek, lug‘aviy birliklarning o‘z qatlamga va o‘zlashgan qatlamga aloqadorligi (o‘zlashgan bo‘lsa qaysi tildan o‘tganligi) ko‘rsatiladi.
Klaster usulida leksik tahlilning ahamiyati katta. 3-4 ilovalarda yuz so`zini leksik tahlilini klaster usulida amalga oshirilishini ko`rsatib berrganmiz.
Yuz - leksema , atash ma’nosiga ega ( nima? So‘rog‘iga javob bo‘lib , inson a’zosi nomini anglatadi), ko‘p ma’noli (inson yuzi , hovli yuzi) , shakldoshi bor ( 100 soni), faol qo‘llanadi, adabiy qatlamga xos.
Bitiruv ishini yozish jarayonida “Leksikologiya” modulini o`qitishda foydalanish uchun tuzilgan klaster namunalari
2-6-ilovalarda berilgan.
Ishning ikkinchi bobida modul bo`yicha klaster metodidan foydalangan holda ma’ruza va amaliy mashg`ulotlarni o`tkazish usullari ham ko`rsatishga harakat qilingan.