Yağların təmizlənməsi. Yağların təmizlənməsində m əqsəd onun tərkibində lazımsız qarışıqların və birləşmələrin kənar olunmasıdır.Bu qarışıqlar və birləmələr yağın keyfiyyətini pisləşdirir. Yağların təmizlənməsinin aşağıdakı metodları var.
Selektiv
Hidrotəmizləmə
Adsorbsion
Sulfat turuşu
Yağları 92 - 96% sulfat turşusu ilə təmizləyirlər. Bu zaman aromatik karbohidratlar azot və kükürd birləşmələri və s yağlardan azadd olur. Bu birləşmələr yağların tərkibində qalarsa, onların saxlanmasında və istismarında yağın keyfiyyətini aşağı salır.
Selektiv metodun əsasını yağın komponentlərinin müxtəlif həlledicilərdə həlll olunmasına əsaslanır. Adətən hidrotəmizləməni 250-300oC -də və 4-6MPa təzyiqdə aparılır. Bu zaman rafinatın tərkibində olan üzvi kükürd birləşmələri parçalanaraq H2S H2O əmələ gətirir.
Adsorbsion metid isə digər metodlardam kombinə olunmuş formasıdır və digər metodların yekunu kimi qiymətləndirilir
Sintetik yağların alınması. Müasir texnologiyaların inkişafı yüksək keyfiyyətli sintetik yağların alınmasında mühüm rol oynayır. Sintetik yağlar karbohidratların futorlaşmasından, mürəkkəb efirlərin sintezindən, etilenin polimerləşməsindən əmələ gəlir. Sintetik yağlara qoyulan tələb aşağıdakılardır. Onlar yüksək kimyəvi və termiki stabil olmalı, donma temperaturları aşağı olmalı,aşağı temperaturlarda özlülüyü az olmalı, qaynama temperaturu yüksək olmalıdır.
Sintetik karbohidratlar aromatik karbohidratların alkilləşməsindən və olfinlərin polimenləşməsindən əmələ gəlir.
Efirlər 1 və 2 əsaslı turşuların bir vəçoxatomlu spirtlərlə reaksiyasından yaranır. Sintetik yağlara turbin yağlarıda aiddir.
Mineral yağların növləri. Mineral yağlara aşağıdakı xassələrinə görə növlərə bölünür;
Alınma üsullarına görə
təmizlənməsinə görə
Tətbiqinə görə
Alınmasına görə
Distillat fraksiyalarının təmizlənməsi nəticəsində;
Qalıq
Qarışıq
Qarışıq distillat qalıq hissəərin qarışmasından alınır. Təmizlənməsinə görə mineral yağlar 4 növə bölünür.
Qələviləşmiş
Turşu-qələvili
Turşu-kontaklı
Selektiv
Tətbiqinə görə mineral yağlar aşağıdakı növlərə bölünür.
Sənaye
Motor
Transmissiyalı
Buxar maşınlarıüçün olan yağlar
oxlu
Kompressor üçün
Turbi üçün
İzolosiya üçün
Sənayedə istifadə olunann sürtgü yağları müxtəlif qurğu və düyünlərin sürtünməsinin qarşısını almaq üçündür. Maşın sürtünmələrinin qarşısını almaq buxar isti hava və qazla əlaqəsi olmadıqda istifadə olunur. Mühərrik yağları adətən daxili yanma mühərriklərinin yağlanmasında istifadə olunur
Ox üçün sürtgü yağları isə vaqon və lokomotivlərin oxu boyu yerləşən qurğuları yağlamaq üçündür. Turbin yağları buxar və hidravlik turbinlərinin elementlərinin yağlanmasıüçündür. İzolasiya yağları yüksək voltlu aparatların, güc kabellərinin kondensatorların qidalanmasıüçün istifadə edilir. Bu yağlar öz növbəsində transformator, kondensator və kabel yağlarına bölünür.