Leyla Alı qızı Mehdibəyli



Yüklə 1,34 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə25/30
tarix30.12.2021
ölçüsü1,34 Mb.
#49300
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30
Leyla - Serotonin dissertasiya yekun variant

N

əzarət qrupu 

31.    M


əmmədov Ələmdar Çərkəz 

1,431 



42,221 

32.    Mustafayev Nurm

əmməd Şamil 

1,879 



11,279 

33.    Mehdib

əyli Leyla Alı 

2,106 



10,423 

34.   


Əlibəyova  Gülmirə Rizvan 

1,891 



8,912 

35.   


Əzizov İbrahim  Vahab 

1,442 



12,781 

36.    Babayev H

əsən Qərib 

1,446 



20,89 

37.    Qurbanova Ulduz

ə Əhməd 

2,325 



9,159 

38.    Musayeva  Sevinc Vaqif 

1,641 


13,136 

39.    Rüst

əmova Samirə Məhəmmədrəhim 

1,413 



15,29 

40.    M


əmmədov Fəzail Bədəl  

2,17 



11,687 

41.   


Hüseynov Tağı  Həsən  

1,495 



14,763 

42.    Rüst

əmova Zərrintac Rasim 

1,964 



10,539 

43.    Mustafazad

ə Afət Kamal 

1,913 



8,627 

44.    Bayramova N

ərgiz Kamal 

1,644 



12,29 

45.   


İsmayılova Raya  Dimitriyevna 

1,434 



21,505 

46.    Omarova Sabina  Abdulla 

1,482 


24,778 

47.    N


əzərov  Nahid Natiq 

1,474 



14,424 

48.    M


əmmədov Sərxan Şahvələd 

1,561 



27,484 

49.    V


əlizadə Pərvin İlham 

1,257 



13,395 

50.    Abdullayeva Gülnar Rizvan  

1,333 


25,087 

51.    Abdullayev Sadiq F

əxrəddin 

1,48 



30,978 

52.   


Əhmədova Esmira Nadir 

1,441 



16,051 

53.    Orucova Taliy

ə Yaqub 

1,51 



7,46 

54.   


Şeydazadə Nərmin Rauf 

1,703 



10,76 

İdmançılar qrupu 

55.     


İsrafilov Sənan İftixar 

1,13 



18,975 

56.  


Quliyev Orxan  Cavanşir 

0,376 



7,554 

57.  


Quliyev Elvin Ramiz 

0,862 



22,32 


55 

 

58.  



Şirinov Şirin Adif 

1,026 



20,283 

59.  


H

əsənov Alim Hamlet 

1,056 


29,169 

60.  


M

əmmədov Vəli Elşən 

1,075 


32,116 

61.  


Qüdr

ətli Xəzər Elşən 

1,27 


51,014 

62.  


Novruzov Elcan Mahir 

1,052 



26,786 

63.  


M

əmmədov Elçin Rafael 

1,182 


37,757 

64.  


İbrahimzadə  Ruzigar  Əli  

1,04 



23,984 

65.  


Əlizadə Nəriman Nurəhməd 

1,063 



25,962 

66.  


M

əmmədzadə Fərid Namiq 

1,086 


28,298 

67.  


Rzayev 

Mirmehdi İlham  

0,903 


17,255 

68.  


Muxtarov Telman Telman  

1,077 



25,707 

69.  


Əliyev Səadət Abdullah 

1,187 



34,843 

70.  


Əliyev İlqar Səfəralı 

1,186 



34,75 

71.  


Rüst

əmli Rüstəm Bəxtiyar 

1,18 


32,378 

72.  


Qasımov Xəlil Məmmədəli  

1,097 



25,333 

73.  


Manafov K

ənan Cavanşir 

1,136 


32,753 

74.  


Hacıyev Elvin Müqalib 

1,65 



76,188 

75.  


Mahmudov F

ərid Kənan  

1,027 


19,581 

76.  


Hüsey

nli Hüseyn İntiqam  

1,062 


22,171 

77.  


H

əsənzadə Eyyub  Mübariz  

0,829 


15,625 

78.  


İsgəndər  Ayturan Etibar 

1,028 



21,422 

79. 


 C

əfərov Nicat Şahin  

1,16 


42,852 

80. 


 

Əliyev Həsən Ziyad  

1,086 


24,953 

81. 


 

Əliyev Rəşid Fizuli 

1,161 


76,112 

82. 


 

Bağırov Surxay Nurəddin 

1,341 


65,609 

 

C

ədvəldən  göründüyü  kimi  qan  nümunələrindən  ayrılmış  DNT-nin  qatılıqları 



çox  müxt

əlifdir  və  hər  bir  xromosom  DNT-ni  PZR  üçün  hazırlamaq  lazımdır. 

Bunun  üçün  yeni  nömr

ələnmiş  təmiz  və  steril  1.5  ml  tyublar  götürülür  və  steril 

boksda  h

ər  bir  xromosom  DNT-nin  steril  ddH

2

O  il


ə  durulaşdırılması  yerinə 

yetirilir.  Bu  m

əqsədlə  100mkl  həcmdə  bütün  xromosom  DNT-nin  qatılığının 

1mkl-d


ə 20 nanoqram olmaqla durulaşdırılır və belə olan halda PZR reaksiyası 

üçün b


ərabər miqdarda matrisa DNT götürülür. 

 

3.3.  Az



ərbaycan populyasiyasında 5-HTT serotonin transporter geninin 

polimorfizminin PZR metodu il

ə müəyyənləşdirilməsi 

Xiaoli Zhang v

ə əməkdaşları doğumdan sonra depressiyaya düşən qadınların 

xromosom  DNT

–də  5-HTT  serotonin  transport  geninin  polimorfizmini  genin 

promotor 

hiss

əsinə 


diz

ayn 


olunmuş 

spesifik 

praymerlər 

(F-


5'-GCGCTCCTGCATCCCCCATTA-3'; R- 5'-GGGATGCGGGGGAATACTGGT- 


56 

 

3') vasit



əsilə PZR metodunun köməyi ilə müəyyən etmişlər. Qan nümunələri 120 

x

əstədən  və  140  normal  insanlardan  götürülmüşdür.  Genotiplərin  və  allellərin  



tezlikl

əri  iki  qrup  arasında  müqayisə  edilmişdir.  Nəticələr  göstərmişdir  ki, 

homoziqot  L/L  genotipi  x

əstə  qrupda  kontrol  qrupa  nəzərən  xeyli  aşağı 

olmuşdur,  əksinə  heteroziqot  L/S  və  homoziqot  S/S  genotiplərin  tezliyi  hər  iki 

qrup  üçün  oxşar  olmuş  və  bu  genotiplər  arasında  əhəmiyyətli  fərqlər  aşkar 

edilm

əmişdir.  Lakin,  iki  qrup  arasında  L  və  S  allellərin  tezliklərinin  xeyli 



f

ərqləndiyi  müşahidə  olunur.  Xəstələrdə  L/S    heteroziqot  və  S/S  homoziqot 

genotipl

ərin müqayisəsinə görə L/L homoziqot genotiplərin Hamilton Depressiya 

Norma Şkalası (Hamilton Depression Rating Scale)  əsasında göstəriciləri xeyli 

aşağıdır.  Alınmış  nəticələr  güman  etməyə  əsas  verir  ki,  L/L  genotipi  daşıyan 

qadın  cinsli  pasientlər  depressiya  simptomlarına  daha  az  həssasdırlar  və  L/L 

genotipi  doğumdan  sonrakı  depressiyanın  patogenezinin  meydana  gəlməsinin 

azalması  ilə  bağlıdır.  Bu  məlumatlar  doğumdan  sonrakı  depressiyanın 

patogenezinin  klinik  diaqnostik

ası  və  müalicəsi  üçün  nəzəri  əsası  təmin  edir 

(88).  


 

A

parılan  tədqiqatlar  nəticəsində  PZR  məhsullarının,  amplikonların 



ölçül

ərinin  ədəbiyyat  məlumatları  ilə  müqayisəli  analizi  Azərbaycan 

populyasiya

sında  5-HTT  serotonin  transporter  geninin  allel  formalarının 

ölçül

ərinin fərqli olduğunu göstərir.  



 

Şəkil  3.2.  5-HTT  serotonin  transporter  geninin  promotor  sahəsi  ilə  əlaqəli 

polimorfizmin P

ZR amplifikasiyası. L-uzun (297 n.c.); S-qısa (253 n.c.) 




57 

 

Bel



ə ki, ədəbiyyat məlumatında (88) serotonin transporter geninin istifadə 

olunan praymerl

ərlə amplifikasiyası nəticəsində uzun allellinin (L)-297 n.c., qısa 

allelin 


(S) uzunluğunun isə 253 n.c. olduğu qeyd olunur (şəkil 3.2). Azərbaycan 

populyasiyasında  isə  həmin  praymerlərlə  amplifikasiya  olunan  uzun  allelin 

ölçüsü L- 550 n

.c., qısa allelin uzunluğu isə S-350n.c. təşkil etmişdir (şəkil 3.3). 

Ona gör

ə də 5-HTT serotonin transporter geninin Azərbaycan populyasiyasında 

uzun v

ə qısa allel formalarının müəyyənləşdirilməsi üçün sintez olunmuş hər iki 



amplikonun  aqaroza  gelind

ən  kəsilib  təmizlənərək  nukleotid  ardıcıllığının  təyin 

olunması  və  sekvensin  nəticələrinin  GenBank-da  olan  5-HTT  serotonin 

transporter  geninin 

nukleotid  ardıcıllıqları  ilə  müqayisəli  komputer  anallizi 

aparılmalıdır. 

 

 

 



 

Şəkil 3.3. 5-HTT serotonin transporter geninin amplifikasiya məhsullarının 2%-li 

aqaroza  gelind

ə  elektroforetik  analizi.  M-marker,  1-8  nevroloji  xəstələr  qrupu, 

31-38 n

əzarət qrupu, 55-62 idmançılar qrupu. 




58 

 

3.4.  Az



ərbaycan  populyasiyasında  5-HT2A  serotonin  reseptoru  geninin 

polimorfizminin PZR metodu il

ə müəyyənləşdirilməsi 

 

5-HT2A  geni  13-cü 



xromosomda kodlaşır və bu gen üçün ən əhəmiyyətli 

polimorfizml

ərindən  biri  T

102


→C  əvəzlənməsidir  ki,  burada  T  alleli  C  alleli  ilə 

müqayis


ədə  genin  yüksək  ekspressiyası  ilə  əlaqəlidir.  TT  genotipinin 

da

şıyıcılarında  aqressivlik  C-allelin  daşıyıcılarına  nəzərən  yüksəkdir. 



Aqressivlikl

ə  yanaşı,  məşqlər  zamanı  yorğunluğun  inkişaf  sürəti  də  serotonin 

reseptorlarının sıxlığından asılıdır. 5-HT2A geninin T102C polimorfizminin təyini 

üçün PZR spesifik p

raymerlərlə (F-5'CATGGAGAATAATGAGCCCAAA-3’; R-5’-

TAACAATTGACAGCAGGAAATACC-3

’)

 

həyata  keçirilir.  PZR-də  amplifikasiya 



məhsulunun  ölçüsü  427  n.c.  olur  və  5HT2A  genində  102-ci  vəziyyətdə  C→T 

əvəzlənməsi Mspl endonukleaza fermenti üçün tanıma saytı (C↓↓CGG) yaradır. 

4

27n.c.  uzunluğunda  amplikon  Mspl  restriktaza  ilə  kəsildikdə  252  n.c.  və  175 



n.c.  uzunluqla

rında  iki  fraqmentə  parçalanır,  mutant  (AACTCCGGAGA)  və 



normal 

(AACTCTGGAGA) allellər yaranır (44). 

 

Şəkil  3.3.  5-HT2A  geninin  T102C  polimorfizminin  PZR-RFLP  nəticələrinin 



elektrofo

reqramı.  1.  DNT  marker;  2.  TT  genotipi,  restriksiya  olunmamış 

fraqmentin  uzu

nluğu  427  n.c.;  3.  CT  genotipi,  restriksiya  olunduqda 

fraqmentl

ərin  uzunluğu  427  n.c.,  252  n.c  və  175  n.c.  olan  3  fraqment;  4.  CC 

genotipi fraqmentl

ərinin uzunluğu 252 n.c. və 175 n.c. olan 2 fraqment.  




59 

 

5-HT2A  geninin  gen-spesifik  praymer  il



ə  sintez  olunmuş  amplifikasiya 

m

əhsullarının  elektroforetik  analizi  nəticəsində  DNT  matrisa  üzərində  550-800 



n.c.  ölçül

ərində  fraqmentlər  sintez  olunmuşdur.  Azərbaycan  populyasiyasında 

qeyd  olunan  praymerl

ərlə  alınan  profillər  ədəbiyyat  məlumatında  qeyd  edilən 

profill

ərdən  fərqlənir.  Ona  görə  də  5-HT2A  genində  baş  verən  mutasiyaları 

əyyənləşdirmək üçün PZR məhsullarının restriktaza fermentləri ilə kəsilməsi 



v

ə ayrı-ayrılıqda sekvens analizinin aparılması lazımdır. 

 

 

 



 

Şəkil 3.4. 5-HT2A geninin T102C polimorfizminin yoxlanılması məqsədi ilə gen-

spesifik  praymer  il

ə  amplifikasiya  məhsullarının  1,5%-li  aqaroza  gelində 

elektroforetik analizinin n

əticələri. M- marker, 1-8 nevroloji xəstələr qrupu, 31-38 

n

əzarət qrupu, 55-62 idmançılar qrupu. 




Yüklə 1,34 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   30




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin