Lipidlər • Həmcins olmayan,qeyri-polyar üzvi həlledicilərdə xloform, aseton, efir və s maddələrdə həll olan, orqanizmdə bir çox funksiyaları həyata keçirən üzvi maddələrdir

doymuş

 

və 

doymamış

 olur. 

 

 

 

 

• Beynəlxalq nomeklaturaya görə 

doymamış üzvi turşunun adı 

müvafıq doymuş turşunun 

adının sonlugunu «en» hecası 

ilə əvəz etmək yolu ilə düzəldilir. 

2,3,4,5 ikiqat rabitə olan üzvi 

turşuların adlarının sonlugu 

«dien», trien, «tetraen», 

«pentaen» kimi ifadə edilir. 

•

∆9

Işarəsi üzvi turşunun 

molekulundakı ikiqat rabitənin 

karboksil qrupu olan tərəfdən 

sayıldıqda 9-cu və 10-cu karbon 

atomları arasında yerləşdiyini, 

v

 

6

 işarəsi isə bu rabitənin üzvi 

turşu molekulunun karbon 

zənciri arasında metil tərəfdən 

6-cı və 7-ci atomlar arasında 

oldugunu ifadə edir 

---

Doymuş yag turşuları 

---

Doymamış yag turşuları

 

bir və ya bir neçə ikiat rabitə təşkil edən yag turşularıdır 

Təbiətdə geniş yayılmış bütün doymamış piy turşuları otaq t –da 

maye halında olur. Insan və məməli heyvanlarda  ən cox 

yayılanlar:   

- 

Olein turşusu (С 18:1) 

(

bir ikiqat rabitə), 

  

- 

Linol turşusu (С 18:2)

 (

iki ikiqat rabitə)

,  

- 

Linolin turşusu (С 18:3)

 (

3 ikiqat rabitə)

,  

- 

Araxidon  turşusu (С 20:4) 

(

4 ikiqat rabitə)

. 

 

 

 

 

---

Doymamış yag turşuları

 

---

Alifatik spirtlər 

• Lipidlərin  tərkibinə daxildir: 

• Ali biratomlu spirtlər 

(

mumların tərkibinə daxil  olan setil 

spirti; 

• Coxatomlu spirtlər

(  üçatomlu spirt qliserin, ikiatomlu spirt 

etilenqlikoqol)   

• Aminspirtlər 

(2-

aminetanol, xolin, serinvə sfinqozin

 

kolamin 

xolin 

serin 

---

Yaglar və piylər

 

 

lipidlərin geniş yayılmış nümayəndələri hesab edilən yaglar 

(piylər) üc atomlu spirt-qliserinlə piy turşularının əmələ 

gətirdikləri mürəkkəb efirlərdir. 

 

Triasilqliserinlərin ümumi strukturu