Lorem ipsum dolor sit amet

TKTI YANGIYER FILYALI
303.23GRUH TALABASI
AHMEDOVA SEVINCH
Kimyo fanining sanoat va xalq xo‘jaligi rivojidagi ahamiyati
Reja:
1Kimyo fani asoslari
2Kimyoning axamiyati va xalq xo‘jaligidagi roli
3Kimyo fanining tarixi
4Kimyoning asosiy qonunlari
Tabiatdagi jism va xodisalar juda xilma xilligiga qaramay, ular orasida birlik mavjud, bJismlar turli moddalardan tuzilgandir. Moddalar - o‘z xossalari jixatidan bir-birlu birlik olamning moddiyligidan iborat. Bizni o‘rab turgan olam, borliq kishi ongiga boQliq bo‘lmagan xolda mavjuddir.Kimyo tabiatni o‘rgatuvchi fanlardan biridir. Tabiatdagi jism va xodisalar juda xilma xilligiga qaramay, ular orasida birlik mavjud, bu birlik olamning moddiyligidan iborat. Bizni o‘rab turgan olam, borliq kishi ongiga boQliq bo‘lmagan xolda mavjuddir
Moddalarning xossalarini eng sezgi organlarimiz va tafakkurimiz orqali bilamiz. Masalan: qant, tosh, suv va xokazo.Moddalarning ichki boQlanishlarini (qonuniyatlarini) fikr yuritish va tajriba o‘tkazish yo‘li bilan bilamiz.Moddalarni xossalariga qarab bir necha sinflarga bo‘linadi
1. Elementlar zarrachalar (elektron, proton, neytron, pozitron, mezon va xokazo) bo‘lib, ularning soni 100 dan ortiq.2. Oddiy moddalar. Kimyoviy elementlarni erkin xolatda mavjud bo‘ladigan turi. Xar qaysi oddiy modda bir elementdan iborat ularning soni 400 dan ortiq (kimyoviy elementlarni izotoplari bilan xisoblanganda).3. Murakkab moddalar. Kimyoviy birikmalar buni o‘z navbatida organik va anorganik birikmalarga bo‘linadi
4. Aralashmalar.Kimyo fani-shu moddalarni tarkibi tuzilishi va xossalarini, shuningdek, ularning bir turdan ikkinchi turga o‘tishidagi sodir bo‘ladigan xodisalarni o‘rgatadigan fandir.Kimyo fani-shu moddalarni tarkibi tuzilishi va xossalarini, shuningdek, ularning bir turdan ikkinchi turga o‘tishidagi sodir bo‘ladigan xodisalarni o‘rgatadigan fandir
..Shularga misol tariqasida bir qancha tajribalarni ko‘rib chiqamiz.1. Birikish reaksiyasi: NH3 + HCl NH4Cl2. Ajralish reaksiyasi: (NH4)2Cr2O7 t Cr2O3 + 4H2O + N2Vulqon paydo bo‘ladi.
3. Almashinish reaksiyasi: FeCl3+3KCNS Fe(CNS)3+3KClЈon rangli birikma xosil bo‘ladi. sariq qizil 4. KMnO4+H2SO4 K2SO4+H2O+Mn2O7Mn2O7+3C2H5OH 2MnO2+6CO2+9H2OGugurtsiz alanga xosil bo‘ladi.5. “Faraon iloni” xosil qilish:4Hg(CNS)2+15O2 2HgS+2HgO+6SO2+2N26. Rangli fontan xosil qilish:Ca(OH)2+2NH4Cl CaCl2+2H2O+NH3 (fenoftalin)7. o‘chiruvchi gaz (SO2) xosil qilish:CaCO3+2HCl CaCl2+2H2O+CO2Biz kimyoviy jarayonlarni ma’lum maqsad bilan amalga oshirishimiz va ularni o‘zimiz uchun kerakli tomonga yo‘naltirib, istalgan fizikaviy, kimyoviy, biologik va xokazo xossalarga ega bo‘lgan moddalar xosil qilishimiz mumkin.
Kimyogarlar moddalarning ayrim xossalarini o‘rganishda fizika, matematika, biologiya va boshqa fanlarning usullaridan foydalanadi.Biz kimyoviy jarayonlarni ma’lum maqsad bilan amalga oshirishimiz va ularni o‘zimiz uchun kerakli tomonga yo‘naltirib, istalgan fizikaviy, kimyoviy, biologik va xokazo xossalarga ega bo‘lgan moddalar xosil qilishimiz mumkin. Kimyogarlar moddalarning ayrim xossalarini o‘rganishda fizika, matematika, biologiya va boshqa fanlarning usullaridan foydalanadi.Xozirgi davrda xamma soxalarning o‘zaro boQliqligi, bir fanning rivojlanishida ikkinchi fanning roli ancha kattadir. Jumladan kimyo maxsulotlari asosan xamma soxalarda ishlatilinib keliniladi.
Shuning uchun xam kimyo fani va sanoatini yanada rivojlanishi,ko‘plab turli xil kimyoviy moddalarni ishlab chiqarilishi xalq xo‘jaligining xamma soxasini yuksak darajada rivojlanishiga katta xissa qo‘shgan bo‘ladi. Shu boisdan xam kimyo fanini chuqir va mustaxkam egallashimiz, fan-texnika soxasida, qolaversa butun kundalik turmushimizda kerak bo‘ladi.Xozirgi vaqtda kimyo xilq xo‘jaligida katta axamiyatga ega, ishlab chiqarishning kimyo qo‘llanmaydigan birorta xam tarmoQi yo‘q desa bo‘ladi. M.V.Lomonosov 1751 yildayoq “Kimyo insonning barcha ishlariga o‘z qo‘llarini cho‘zmoqda, qayoqqa qaramaylik xamma joyda kimyo tufayli erishilgan muvaffaqiyatlar ko‘z o‘ngimizda namoyon bo‘lmoqda” degan edi
Xozirgi vaqtda kimyo xilq xo‘jaligida katta axamiyatga ega, ishlab chiqarishning kimyo qo‘llanmaydigan birorta xam tarmoQi yo‘q desa bo‘ladi. M.V.Lomonosov 1751 yildayoq “Kimyo insonning barcha ishlariga o‘z qo‘llarini cho‘zmoqda, qayoqqa qaramaylik xamma joyda kimyo tufayli erishilgan muvaffaqiyatlar ko‘z o‘ngimizda namoyon bo‘lmoqda” degan edi.Tabiat bizga yoQoch, tuz, toshko‘mir, neft, tabiiy gaz va xokazo xom ashyolarni beradi
Etiborigiz uchun
rahmat