Ólshew qateligi ólshew nátiyjesin anıq (haqıyqıy ) bahadan shetlesiwin (iyiliwin) ańlatiwshı ólshewdiń sapa kriteryası. Qadaǵalaw sorawları

X=n[x], (2.1)
bul jerde: X - ólshenerlik shama ;
n - ólshenip atırǵan shamanıń qabıl etilgen ólshem birligindegi san ma`nisi; [x]- ólshem birligi. Ólshew texnikasında bul ańlatpa ólshewdiń tiykarǵı teńlemesi dep ataladı.
Ólshew procesin avtomatlashtirilishi munasábeti menen ólshew nátiyjeleri ózgermeytuǵınnan tuwrıdan-tuwrı elektron hiso-blash mashinalarına yamasa avtomatikalıq basqarıw sistemalarına beriliwi múmkin. Sol sebepli, keyingi payıtlarda, ásirese, kibernetika salasındaǵı qánigelerde ólshew haqqındaǵı túsinik tómende-gicha tariyplanadi.
Ólshew - bul ızlenip atırǵan shama haqqında informasiya qabıllaw hám ózgertiw procesi bolıp tabıladı. Bunnan názerde tutılǵan maqset sol ólshenip atırǵan shamanıń isletiw, ózgertiw, uzatıw yamasa qayta islewler ushın qolay forma daǵı ańlatpasın islep shıǵıw bolıp tabıladı.
2. 2 Shamalar
Átirapımızdaǵı turmıs úzliksiz tárzde keshetuǵın arnawlı bir ja-rayonlar, waqıyalar, hádiyselerge asa bay bolıp, olardı ko'pini kóbinese sezbeymiz yamasa itibarǵa almaymız. Shetten qaraǵanda olardıń arasında baylanıslılıq yamasa úzliksizlik bilinmasligi da múmkin. Geyparalarına bolsa sonshalıq kónligip ketkenmizki, anıq bir sóz menen ańlatıw kerek bolsa, azmaz qiynalib turamizda, “... mine sol-de!” dep qóyamız. Pútkil sáwbet bárshemiz bilip-bilmegen, kórip-kórmeytuǵın hám sezib-sezbeytuǵın shama -lar haqqında baradı.
Shamalardı tariyplewden aldın olardıń mánisine muqad-qapırıqa keltiremiz.
Qaptal -veringizga bir názer taslań, hár túrlı buyımlardı, janlı hám jansız predmetlerdi kóresiz. Bálkim aldıńizda doslarıńız da otırǵan bolıp tabıladı (álbette sabaq tayarlap!). Eger bul sanap ótilgenler bir-birlerinen túpten parq qilsa da, házir kóriwimiz kerek bolǵan ózgeshelikler hám ayrıqshalıqlar boyınsha olardaǵı arnawlı bir ulıwmalıqtı kóriwimiz múmkin. Mısalı, ruchka, stol hám dostıńızdı alaylıq. Bular bir-birinen qanshellilik ózgeshe bolmasın, lekin ózlerinde sonday bir ulıwmalıqtı kásip etken, bul ulıwmalıq olardıń hámmesinde de birdey xarakterlenedi. Egerde gáp olardıń úlken-kishiligi jóninde baratuǵın bolsa, qandayda bir jónelis boyınsha alınǵan hám anıq shegaraǵa (aralıqqa ) iye bolǵan mákandı yamasa aralıqtı túsinemiz. Tap mine sol qasiyet barlıq úsh obyekt ushın birdey mániske iye. Bul mánis kózqarasınan qaraytuǵın bolsaq, olar arasındaǵı ayırmashılıq tek baxada ǵana bolıp qaladı. Yamasa salmaqlıq túsinigin, yaǵnıy mısal jol menen de alınǵan ob'yektlardiń Jerge tartılıwın ańlatatuǵin ózgeshelikin alatuǵın bolsaq ta, mazmun jaǵınan birdeylikti kóremiz. Bunda da olar arasındaǵı ayırmashılıq olardıń Jerge tartılıw kúshiniń úlken yamasa kishiliginde, yaǵnıy ma`inside ǵana boladı. Biz bunı ápiwayıǵana etip salmaqlıq dep atap qoyamız. Bul sıyaqlı ayrıqshalıqlar ádewir bolıp, olarǵa shama atı berilgen.