M a ʼ r u z a -1 kirish. Izolyatsiyaning umumiy hossalari. Yuqori kuchlanish sinov usullari va baholash kriteriyalari

 
Voltmetr, millivoltmetr, millivoltampermetr: 
Qoʻllanilishi: oʻzgamas va oʻzgaruvchan tok zajiridagi kuchlanishni va tok 
kuchini oʻlchash uchun ishlatiladi. 
 
Ampermetr, milliampermetr, mikroampermetr: 
Qoʻllanilishi: oʻzgamas va oʻzgaruvchan tok zajiridagi tok kuchini oʻlchash 
uchun ishlatiladi. 
4. Olingan natijalarni baholash usullari. 
Sinov ishlari vaqtida izolyatsiya qarshiliklarini juda koʻp qiymatlari (toʻla, 
aktiv, reaktiv-sig’im yoki induktiv) va keng koʻrsatgichli kattaliklar oraligida 
ya’ni 10
-5
va 10
+10
Om gacha aniqlanadi.
Megoometr bilan oʻlchash ishlarini olib borishda absorbitsiya koeffitsientini 
aniqlash katta axamiyatga ega ya’ni bu qiymat izolyatsiyani namligi xaqqida 
bizga ma’lumot beradi. Qiymatni aniqlash uchun oʻlchov boshlangandan keyingi 
15 va 60 sekundlardagi koʻrsatkich qiymatlari olinadi. 
K
abs 
= R60" / R15" ≥ 1,3 
Megoommetr bilan A-simni qobiqqa (korpus) nisbatan qashiligini oʻlchash 
sxemasi: 

---

Most usuli bilan izolyatsiya qarshiligini oʻlchash sxemasi: 
Mostni yelkalari 1-2, 2-3, 3-4, 4-1 dioganal yelkalari 1-3 va 2-4 R
1
ni qarshiligi 
oʻlchanadi. Galvonometr ulangandagi: 
R
1
=(R
2*
R
3
) / R
4 
Galvanik element ulangandan soʻng ikki zajimli ulanish sxemalarida ulanish 
simlarini qarshiliklari xam R
1 
ga qoʻshiladi. Oʻlchanayotgan qarshilik 10 Om dan 
katta boʻlsa xatolik (pogreshnostь) 2-5% dan katta boʻlmaydi. 
Oʻlchov ishlarida katta aniqlik kerak boʻladigan boʻlsa toʻrt zajimli (qisqichli) 
mostdan foydalaniladi. 

---

Bu sxemada ulanish simlarni qarshiliklari R
2
va R
4
rezistorlar qarshiliklariga 
qushilib ketadi shuning uchun R
1
ga ulanish simlarini qarshiligi ta’sir qilmaydi. 
Sinov oʻtkazish paytidagi olingan koʻrsatkichlarni qiymatlari avvalgi olingan 
sinov koʻrsatkichlari qiymatlari va elektr uskunani boshqa fazalarini qiymatlari 
bilan xamda bir xil turdagi elektr uskuna sinov natijalari bilan taqoslanadi. 
Sinov koʻrsatkichlarini natijalari «Elektr uskunalarni sinash me’yorlari» raxbariy 
xujjatda berilgan koʻrsatkichlardan keskin farq qilsa, elektr uskunada nuqson 
borligidan dalolat beradi va bu vaqt oʻtishi bilan elektr uskunada nosozlik keltirib 
chiqaradi, oqibatda elektr uskunani ishdan chiqishiga olib keladi. Elektr uskunani 
yangi ishga tushirish paytida sinovdan oʻtkazilganda sinov koʻrsatkichlarini 
qiymatlari elektr uskunani pasportida yoki zavodda sinovdan oʻtkazilib, 
toʻldirilgan bayonnomalardagi birlamchi koʻrsatkichlar qiymatlari bilan 
solishtirib taqqoslanadi xamda bu natijalar qoidada berilgan koʻrsatkichlarni 
qiymatlariga toʻg’ri kelsagina uskunani ishga yaroqliligi toʻg’risidagi xulosa 
beriladi. 
Elektr uskunani rejali va toʻla ta’mirga chiqarishdan oldingi sinov natijalari 
koʻrsatkich qiymatlari elektr uskunani ishga tushirish paytidagi sinov natijalarida 
olingan koʻrsatkich qiymatlari bilan solishtirib taqqoslaniladi. Maxsus ta’mirlash 
korxonalarida toʻla ta’mirlangan yoki qayta tiklangan elektr uskunalar sinovdan 
oʻtkazilganda olingan natijalar elektr uskunani kelgusi ekspluatatsiya paytida 
olingan sinov natijalarini taqqoslash uchun birlamchi koʻrsatkich qiymatlari 
boʻlib xisoblanadi. Qoidada koʻrsatilgan sinovdan tashqari barcha elektr 
uskunalar koʻrikdan oʻtkazilishi, mexanik qismlari tekshirilishi xamda ularni 
ta’mirlash va ekspluatatsiya qilish boʻyicha yoʻriknoma asosida boshqa 
sinovlardan xam oʻtkazilishi kerak.