M a t m u r o d o V f. M

2.2. Joylardagi davlat hokimiyati
organlari vakolatlarining tahlili
J a h o n tajribasining k o ‘rsatishicha, m ark aziy va m ah alliy h o k im lik
o ‘rtasidagi hayotiy zarur m unosabatlarni tartibga solib, m arkaz va h ud u d lar 
m anfaatlarining optim al m uvozanatini ta ’m inlovchi m exanizm ning bo 'lishi 
h ar qanday davlatga ju d a zarur. M arkaziy va m ahalliy aham iyat o ‘rtasidagi 
funksiyalarni optim al taqsim lash, shuningdek, turli d arajalar o 'rta s id a
m ab lag ‘ va xizm atlarning erkin alm ashinuvini t a ’m inlash za ru r b o 'lad i.
38

---

Keyingi yillarda bu jarayonlar markazsizlashtirish bilan ko 'proq bog‘lanyapti.
J a h o n am aliyotida m a ’Ium m am lakatdagi m arkazlashtirish darajasini 
k o ‘rsatib beruvchi b a ’zi u m u m iy k o 'rsa tk ic h la r (in d ik ato riar) m avjud. 
M arkazsizlashtirilgan b o shqaruvning asosiy k o 'rsa tk ic h la ri bu m ahalliy 
hokim iyat organlam ing siyosiy, m a’m uriy va moliyaviy m uxtoriyatidir.
D avlat hokim iyatining m ahalliy organlari jam iyat hayot faoliyatining 
uyg‘un va sam arali kechishini ta ’m inlashda m uhim rol o ‘ynaydi. Buning 
sabablari quyidagicha:
birinchidan, 
ular hukum at tom o n id an ishlab chiqilayotgan davlat iqti­
sodiy siyosatining hududlardagi yetakchisidir. M ahalliy hokim iyat organ­
lari 
institutlari m arkaz to m o n id an taqdim etilgan g ‘oyalar, konsepsiyalar va 
dasturlam i am alga tatbiq qiladilar; 
ikkinchidan, 
ular aholi tu rm ush darajasi 
va 
farovonligini oshirish, hududning ijtimoiy, iqtisodiy, siyosiy va ekologik 
sohalarda barqaror rivojlanishini t a ’m inlashga qaratilgan hududiy siyosatni 
ishlab chiquvchi va am alga oshiruvchi institutlardir; 
uchinchidan, 
ular dav­
lat, 
tadbirkorlik va fuqarolik jam iyati institutlari o ‘rtasida vositachi vazifa- 
sini o'taydi. Aynan ular « davlat-biznes-fuq arolik jamiyati» ijtimoiy ham kor- 
ligida m uvofiqlashtiruvchilik rolni o ‘ynashi kerak.
0 ‘zbekistonda davlat boshqaruv organlari tizim ini isloh qilish jarayoni 
joylarda yangi boshqaruv tizim i yaratilishiga olib keldi. U ning asosini o ‘zida 
ham ijroiya, ham vakillik hokim iyati rahbarligini jam lagan hokim lik insti­
tutlari tashkil etadi.
D avlat hokim iyati m ahalliy organlari faoliyatining dem okratiya, ijtimoiy 
ad o lat, qonuniylik, oshkoralik, inson h u quqlarini t a ’m inlash, davlat va 
m ahalliy m anfaatlarni hisobga olish kabi asosiy prinsiplari K onstitutsiyada 
belgilab berilgan.