M a t m u r o d o V f. M

Uy-joy mulkdorlari shirkati. 
Haqiqiy markazsizlashtirish va funksiya­
lami 
m ahalliy hokim iyat organlaridan N N T ga uzatishga yaqqol misol qilib 
Sharqiy va M arkaziy Y evropaning b a ’zi m am lakatlarida foydalaniladigan 
kon-dom inium larni — ko ‘p xonadonli uy-joylar um um iy m ulkini bo shq a­
rish tizim ini keltirish m um kin.
0 ‘zbekistonda k o ‘p qavatli uylarning kvartiralari o ‘tgan asrning 90-yil- 
lari boshida xususiylashtirilgan edi. A m m o um um iy m ulkni boshqarishning 
yangi, b o zo r tizim ini joriy etish qiyinchilik bilan kechyapti. B ir qan ch a 
Sharqiy Yevropa davlatlari tajribasiga taassub qilib, 2000-2004-yillarda m am - 
lakatning birqancha shaharlarida 1466 ta uy-joy mulkdorlari shirkati (U M S H ) 
tuzilgan edi. U lar N N T m aqom iga ega b o ‘lib, dem okratik asosda uylar 
atro fidagi h u d u d n i o b o d o n la sh tirish va to zala sh , k v artira larn i k ap ital 
ta ’m irlash, uylar ichidagi qurilm alarni joriy ta ’m irdan chiqarish kabi yu- 
m ushlarni boshqarishlari kerak edi. 0 ‘z navbatida, ilgari uy-joylam i eksplua- 
tatsiya qilish bilan shug‘ullangan.
U y-joy m ulkdorlari shirkatlari javobgarligini oshirish uning a ’zolariga 
shirkatga kirish va chiqish m asalalarini um um iy m ulk mavjudligidan kelib 
chiqib, mustaqil hal etish im koniyatini berish bilan bog'liq. U m um iy mulkni 
boshqaruvni professional asosda am alga oshiruvchi professional boshqaruvchi 
kom paniyalari tashkil etish va faoliyat yuritishining qonuniy asoslarini ya- 
ratish ju d a m uhim . Bu u m u m m ulkini professional asosda boshqarish im- 
konini beradi.
S hunday qilib, turli sohalarda ishlab turib, N N T yangi ish joylarini 
yaratish, aholining qarorlam i m uhokam a etish va qabul qilishda qatnashishini 
kengaytirish, inson huquqlarini him oya qilish ham da turli ijtimoiy guruh- 
lam i q o ‘llab -q u w atlash , t a ’lim , sog‘liqni saqlash, m adaniyat va boshqa 
sohalam i rivojlantirish uchun moliyaviy, texnikaviy, axborotlashgan va boshqa 
resurslam i jalb qilish orqali inson taraqqiyotiga o ‘z hissasini qo'shadi.
A m m o bugungi kunda N N T salohiyatidan to'liqligicha foydalanilayot- 
gani yo‘q. Bunga ushbu tashkilotlar ichidagi kelishmovchiliklar va tashqaridan 
ularning rolini tushunm aslik, ularga ishonchsizlik bilan qarash ham xalaqit 
beryapti.
Markazsizlashtirishning maqsadi — boshqaruvning quyi darajasida tashab- 
busni rivojlantirish va inson taraqqiyoti param etrlarini yaxshilashda um um - 
davlat choralariga q o ‘shim cha ravishda m ahalliy im koniyatlardan foydala- 
nishdan iborat. Bunda asosiy vazifa mahalliy tuzilm alam ing ehtiyoji k o ‘lamini 
aniqlash va o 'z aro aloqa sharoitlarini belgilash, tashabuslarni q o ‘llab-quv- 
vatlash tadbirlarini ishlab chiqish va am alga oshirish ham d a aholining tur- 
m ush sharoitini yaxshilashga k o ‘m aklashishdan iborat.
N N T