M Ə h ə m m ə d t a ğ I s I d q I 1 5 0 MƏHƏMMƏd tagi siDQİ Ə s ə r L ə r I

əcəKdir.  B a ğ d a d li  H eydər  isə   sən d ən   a y rı-d ü şd ü y ü n ə 
qəm   b ad əsi  içəçəK dir.  BöyÜK  qardaşın  Vəhid-ülmüİKÜn 
ölü m   x əb ərin i  ö zü n lə  qəbrə  apardm , 
kİçİk 
qardaşın  M ir- 
zə  Ə b d ülh üseyn   x a n ı  is ə   ağlar  qoydun.  Çox  da  özünə 
qəm   etm ə.  «H əblülm ətin»  m əcm u əsin in   m ü d iri  sən in  
ölü m   x əb ərin i  m ü x təsər  olaraq  öz  sə h ifə lə r in d ə   belə  elan 
etm işd ir:
«M irzə  Ə lim əhəm m əd  x an   K aşan ın   nəcib  v ə   şəra- 
f ə t li  zad əgan ların d an   olm u ş,  çox  q ey rətli  v ə   v ətən p ərv ər 
bir  şəx siy y ət  id i. 
LaKİn  onun 
qələmi  çox  Kəsici 
id i.  Tə- 
ə s s ü flə r   o lsu n  
Kİ, 
m illə t  onun  y a zıla rın d a n   fayd alan a 
b ilm əd ilər.  X a lq   on u n la  fə x r   e tm əlid i» .
«H əb lü lm ətin »  m əcm u əsin in   m ü d iri  on u n   tərc- 
ü m e y i-h a lın ı  g e n iş 
şəKİldə 
v ə   ə tr a flı  çap 
etdirəcəKdir. 
M ənim   də  bu  təəssü fn a m əm i  h əm in   q əzetdə  çap  etm ələ- 
riıxi 
də 
x a h iş  edirəm .  M ən  güınan  edirəm  
kİ, 
b aşqaları 
da  b u   g ö zlən ilm əz  v ə  ü rəK yan d ın cı  h ad isə  ilə   əlaqədar 
y a zıla r  çap 
edərəK, 
m ərsiy ələr  yazacaqlar.  M ənə  elə  g əlir 
Kİ,  «H əb lü lm ətin »  m əcm u əsi  b a şq a la n n d a n   d ah a  çox  bu 
m ü sib ətd ə 
şərİKdir 
v ə  öz  sə h ifələrin d ə  ona  tə z iy ə lə r   və 
Ölüm  ta r ix in ə   aid  b ey tlər  çap 
etdirəcəKdir.
G öydə  b ir  çox 
ulduzlar 
v ard ır, 
laKİn 
G ü n əşin   tu- 
tu lm a sı  daha  ço x   G ünəş  v ə  A y a   tə s ir   g ö stə r ir .  İn d i 
k İ ,  
v ə fa t  ta r ix in d ə n  
söhbət 
etd im , 
aşağıdaKi 
b ir  m israd a 
on u n   v ə fa t  ta r ix in i 
hesabladım 
v ə  rəqəm lərlə  onu  gÖ- 
stərd im .
O nun  v ə fa t  ta r ix i belədir;
Ah!  Ah!  T ə ə ssü f,  m in  təəssü f!
Ö lüm   x əb ərin i  eşid ən  
Kİmi 
dərhal  ix tiy a r s ız   olaraq 
ürəK  y a n ğ ıs ı  ilə   b u n u   yazd ım .  Ölüm  ta r ix i  əbcəd  hesabi- 
lə  h əm in   m israya  m ütabiqdir.
S id q i

Naxçıvandan
H örmətliy  m aarifpərvər  H acı  M Bmmədəli  cənab- 
larına!
4 
siyam  
1320  (2 
deKabr 
1902)
Q urban  olum   sənə!
Mən  səni  u n u d a bilmərəm.
Y axşılıqlar  eşitm işsən,  başım ın  tacısan.
Neçə  gün  bundan  əvvəl  M irzəli  Ram azanov  cənab- 
la rı  sizin  salam larınızı  mənə  çatd ırd ı.  Bu  gün  də  Hacı 
K azım   bəy  Əsgərxanov  sağ  və  salam at  gəlib  çıxdı.  О  da 
sizin  salam ları  mənə  çatdırdı.  H əqiqətən  m əni  u ta n d ırır- 
sınız. 
Mən 
sizə 
öz 
m innətdarlığxm ı  və 
hörm ət- 
eh tiram larım ı  bildirirəm .  Məni  yad  etdiyinizə  görə  Sizə 
«çox  sağ  ol»  deyirəm .
«Şad 
ol 
görüm  
həm işə 
k
İ,  şad  eylədin  məni!»
Elə 
buna 
görə  də 
belə  qərara 
gəldim  
kİ,  bu  məKtu- 
bu 
sizə 
yazım .
B aşağrısı  verdiyim ə  görə  əvvəlcədən  ü z r  istəyirəm . 
M əni  əfv edin!
BildirməK  istəyirəm  
kİ, 
b u  
İKİ 
nəfərlərlə  m əni  yad 
etdiyiniz  üçün  m əni  о  qədər  sevindirdiniz 
kİ, 
öz
 
sevinc- 
im i  nə  dillə,  nə  qələmlə  bəyan  etm əyə 
imKanım 
və 
q ü d rətim   yoxdur.
Şer:
M əgər  əldə,  dildə v a r  elə  hünər,
Edə  X aliqə 
şÜKr 
lazım   qədər.
H əqiqətdə  isə  işlər  belə  oldu 
Kİ, 
nə  mən  sizin 
görüşünüzə  gələ  bildim ,  nə  də  məKtub  yaza  bildim .  Ona 
görə  m əni  böyÜKİüyünüzə  bağışlam alısınız.  Siz  məni 
həddən  ziyadə  sevindirdiniz.  Mən  öz  təşəKKÜrlərimi  bil- 
d irirəm .  B undan  sonra  mən  özümü  təK-tənha  hiss  et- 
məyəcəyəm.  İndi başa  düşdüm  
Kİ, 
mən 
Kİməm 
və  nəyəm. 
M əni  yad  etdiyiniz  ona  sü b u td u r 
kİ, 
raəni  unutm am ısı- 
nız.  Mən  öm rüm   boyu  sizin  yaxşılıqları  u n u d a  bilmə- 
rəm .  Nə  desəm  laf  deyil,  nə  deyim 
ol 
kəsə
 
Kİm, 
aynası 
saf  deyil.
Demirəm  h ər  sözü  mən  sinəsi  saf  olm ayana,
Əhli-dil b ir-b irin i bilməməK  in saf  deyil.
Elə  b u n a  görə  də  səmimi-qəlbdən  deyirəm  
kİ, 
mən 
sizə  m innətdaram .

Əzizim!  MəKtubu  b u ra  qədər  yazdım ,  sonra  qələmi 
yerə  qoydum.  B ir  papiros  yandırıb 
ç ə K d i m .  
B ir  az  dinc- 
liyim i  aldım .  Çox  düşündüm .  X əyalat  aləm ini  dövr  et- 
dim.  B ir  şey  tap a  bilm ədim   və  yazm ağa  layiq  olan  b ir 
şey  tap a  bilm ədim .  İndi  qələmim  əlimdə  saKİt  dayanıb, 
bilm irəm   nə  yazım.  Yenə  də  yazdıqlarım ı  təK rar  etsəm, 
yaxşı  çıxm az.  N axçivan  əh v alatlarını  yazsam ,  elə  bil 
Kİ, 
g ü lü stan a  gül  hədiyyə  aparım şam .
N axçivan  heç  v a x t  BaKiya  oxşamaz.  Elə 
b u n a  
görə 
də 
m ə K tu b u  
q u rtarm aq  istəyirəm .
O ğlanlarınız  Məşədi  Hacı  və  Məşədi  Əli  və  Ağa 
Məmməd  İm ran a  çoxlu  salam ım   v ar.  Y axşı  oğul  böyÜK 
nem ətdir.  A llah  ta a la   onlara  cansağlığı  və  uzun  öm r  əta 
etsin.
A llah-taala  Sizə  də  cansağlığı  və  u zu n   Ömr  bəxş  e t­
sin  və  övladlarınız  sizin  KÖlgənizin  altm d a  elm  və  ədəbə 
daim   xidm ət  etsinlər.
Neçə  v a x td ır 
k İ ,  
Məşədi  Əbdüləli  ağa  anası  və bacı- 
sı  ilə  X orasan  ziyarətindən  qayıdıblar.  Qayıdan  baş  siz- 
də  qalıblar.  Onun  görüşünə  getm işdim .  GörüşdÜKdə  Mə- 
şədi  H acının  şəKİlini  mənə  göstərdi.  Alıb  öpdüm .  Çox 
sevindim .  A iə rin lə r  söylədim,  təriflədim .  A llah-taala b ir 
də  sizi  qorusun  və  pis  nəzərdən  saxlasın.
İndi 
yenə 
deməK 
istəyirəm :
B udaqlı-şaxəli  ağac  daim  
d İ K  
olsun!
K i, 
o n u n   K Ö lgəsin d ə  i s t i r a h ə t   etm əK   m ü m K ü n d ü r .
M əndən  Məşədi  Hacıya və  gözüm ün  işığı  olan  uşaq- 
lara  salam larım ı  çatd ırın .  Onlara  cansağlığı  və  təhsillə- 
rində 
m üvəffəqiyyətlər  arzulayıram .  X üsusilə  Məşədi 
Əliyə  səm im ı  salam ım ı  çatd ırın .
M irzə  İm rana  ayrıca 
m əK tu b  
yazacağam .  B ir  də  ba- 
şağ rısı  verdiyim   üçün  ü zr  istəyirəm .  MəKtub  və  göstə- 
rişlə rin iz i  gözləyirəm .
Həqiqi  dostun: 
Məmməd  Tağı  Sidqi
s.  v.  28

30  deKabr  1902-ci il
H ö rm ə tli  m aarifparvər,  ədib  M əm m əd a ğ a   Şah- 
taxtinsK İ  сэпаЫ аппа!
Ey m ənim   m aarifpərvərim !
Sənə  canım ı  qurban  etsəm   rəvadır,
Bu  xoş  xəbər  mənim  canım ın  dərm am dır.
Sizin  elm  və  m aarif  nazirliyinə  «Şərqi-rus»  qəzeti- 
n in   in tişa rın a   (nəşrinə)  aid verdiyiniz  ərizədən  sonra hər 
gün,  hər  h əftə  səbirsizlİKİə  həmin  m əcm uənin  nəşrini 
gözləyirəm .  H ər  an  sizdən bu  xoş  xəbərini  eşitməK  istəy- 
ird im .  İ
k
İ  h əftə  bundan  ə w ə l  bu  xoş  xəbəri,  yəni  qəze- 
tin   nəşrinə  icazə  verilm əsi  xəbərini  «Qafqaz»  və  «Nur- 
dad»  qəzetlərində  dərc  olm uşdur.
Şer:
Səhər  çağı  nida  gəldi  mənə
K i,  dövr  Şahi-Şücanındır.
H əqiqətən  bu  xoş  xəbər  b ü tü n   elm  və  m ədəniyyət 
xadim lərinə,  xüsusilə bu  vilayətin b ü tü n   elm  sahiblərinə 
yeni  b ir  ru h   və  sevinc  bəxş  etdi.  İnsana  belə  gəlirdi 
k İ , 
guya Şərqdə  yeni  günəş  doğdu və  u ld u zlar  parladı.
H əqiqətən  dillə  və  qələmlə  həm in  sevinci  bəyan  et- 
m əK  v ə  
yazm aq 
m üm K Ü n 
deyil.  H ə tta   qələm in  də  buna 
gücü  çatm az.  Mən 
həddən  ziyadə  sevindim  
və 
şad 
ol- 
dum. 
U zun 
sÜKutdan 
sonra bu  xoş  xəbər bizə  çatdı.  İndi 
m ən  səmimi-qəlbdən  səni 
tə b r İ K  
edib,  xoş  arzu larım ı 
çatd ırıram .  A llah  taaladan  istəyirəm   kİ,  bu  m əcm uənin 
n əşrin i  davam lı  və  xeyirli  etsin.  Ümid  edirəm  
k İ ,  
bu 
m əcm uənin  n əşri  və  yayım ı  b ü tü n   Islam   öİKƏlərinin  qə- 
zetlərindən  daha  çox  oxucu  özünə  cəlb  edəcəKdir.  Ona 
görə  Kİ,  həm in  qəzet  üç  dildə  b ü tü n   m əsələləri  özündə 
toplayacaq  və  oxuculara  çatdıracaqdır.  B ü tü n   xarici 
m üsəlm an  öİKələrinin  əhalisi  həm in  qəzeti  oxuya bilib və 
ona  abunə  yazılacağm a  üm id  edirəm .  F ars  dilini  bilməy- 
ənlər  türKcə  m əqalələri 
oxuyacaqlar.
TürK  d ilin i  bilməyən  fa rs  dilində  olan  bölm əsini 
oxuya  biləcəKİər.  Y uxarıda  qeyd  olunan  İKİ  d ili  bilməy- 
ənlər  ru sca  olan  m əqalələri  oxuya  bilərlər.  H ər  halda 
çox  az  adam   ta p ıla r  Kİ,  bu  üç  dildən  b irin i  bilm əsin.  So- 
пгак!  işlə r 
s iz d ə n  
asılıdır.  Q ollarınızı  çırm alayıb  səy  və 
təlaş 
e t m ə l i s i n i z . 
Ona  görə 
k
İ,  indİK İ 
dövrdə  yeni 
fİK İrli,

m a a r if p ə r v ə r ,  y a z ı ç ı   v ə   q ə lə m   s a h ib lə r i  m ü s ə lm a n   öIk ə- 
lə r in d ə   g ü n ü - g ü n d ə n   a r tm a q d a d ır . 
Elyni 
z a m a n d a   o n la r  
ö z lə r i  o n la r d a   o la n   ç a t ış m a m a z lıq la r ı  b a ş a   d ü ş ü b   v ə   g e - 
r id ə   q a lm a la r ın ın   s ə b ə b lə r in i  b a ş a   d ü ş ü b lə r .
Şer;
Get-gedə  söyüd  ağacı b u stan d a özünə  qüvənir,
Y avaş-yavaş  qönçə  g ü lüstan d a g ü lü r.
H al-hazırda  İran d a  və  Qafqazda  gənc  m aarifpərvər 
və  ədiblər  və  elm  adam larım n  sayı  çoxalıbdır.  O nların 
h an u sı  sizin  qəzetin  nəşrinə  və  yayılm asına 
im K a n  
daxi- 
lində 
KöməKİİK 
gÖstərəcəKİər.  Ə llərindən  gələn  KÖməyi 
ə s ir g ə m ə y ə c ə K İ ə r .
Sizə 
a y d ın d ır  
Kİ, 
f a r s   d ilin d ə  
olan 
« H İK m ə t» , 
«Sürəyya»,  «Pərvəriş»,  «Həblülmətin»  və 
s a ir  
fa rs   di- 
lində 
n ə ş r   o lu n a n   q ə z e t lə r in   İ r a n a   g ö n d ə r ilm ə s in in   q ar- 
şısı  baş 
n a z ir in   g ö s t ə r i ş i  
ilə 
d a y a n d ır ıld ı. 
O nların 
İ r a n a  
g ə t i r i l m ə s i   q a d a ğ a n   e d ild i. 
B unların  ham ısı  baş 
n a z ir in  
u z a q g ö r ə n liy i  v ə  
ağlı 
u c b a tm d a n   o lm u ş d u r . 
Y uxarıda 
a d la r ı  g ö s t ə r i l ə n   q ə z e t   v ə   m ə c m u ə n in   m ü x b ir lə r i  b u  
ya- 
r a m a z   v ə   c a n s ı x ı c ı   g ö s t ə r iş d ə n   s o n r a   ö z   p e ş ə lə r in d ə n   ə l 
ç ə K d ilə r   (ö z   K a ğ ız la n n ı  c ır d ıla r   v ə   q ə lə m lə r in i  s ın d ır d ı-  
lar)  və 
b o ş-b iK a r   o t u r d u la r . 
H al-hazırda 
o n la r ın   h a m ıs ı 
saK İt  o t u r u b ,  f ü r s ə t   g ö z lə y ir lə r .
Sizin 
q ə z e t  
isə A llaha 
şÜK Ürlər 
olsun 
b ü t ü n  
Şərq və 
Qərb 
öİKƏİərinə  g ö n d ə r ilm ə s i  a z a d   v ə   s ə r b ə s t d ir .  O n la r ın  
g ö n d ə r ilm ə s in ə   h e ç   b ir   m a n iə   y o x d u r . 
H əm in 
m ü x b ir lə r  
v ə   y a z a r la r   s i z ə   m ü r a c iə t   ed əcəK İər  v ə   ö z   y a z ı l a r ı n ı   s i z i n  
q ə z e t d ə   ç a p  
etdirəcəKİər.
Siz  özünüz  bu  m əsələləri  bizdən  daha  yaxşı  bilirsi- 
niz  və  sizə  daha  çox  aydm dır.  LaKİn  yenə  də  b u n ları 
sizin  nəzərinizə  ç a td ırır  və  bildirirİK   Kİ,  tu td u ğ u n u z  
yoldan  geri  qayıtm ış 
v ə   m ö h K əm  
dayanın.  T utduğunuz 
yol 
tİK a n lı 
da 
o ls a , 
gülə-gülüstana  dönər.
Deməli,  üm id 
etm əK  
olar 
Kİ, 
az  m üdətdən  sonra 
«Şərqi-rus»  qəzeti  m illətin-gənclərinin  q aran lıq  
ürəK İə- 
rin d ə 
n u r  
saçacaq  və 
b ilİ K -m ə r ifə t 
çırağ ı  cəhalət  çölün- 
dən  səadət-xöşbəxtlİK  sarayına  aparacaqdır.  Sizin  adınız 
da  ta rix d ə   ədəbi  olaraq 
həKK 
olunacaqdır.
Şer:  Ü rəyini  möhKəm  tu t 
k
İ, 
dünya  onun  üzərində 
dayanm ışdır.
Həqiqi  və  səmimi  m üxlisiniz:
Məmməd  Tağı  Sidqi

İİK  m ərhələdə  qəzetin  yayılm am asına  səbəb  onun  il- 
lİK 
abunə  qiym ətinin  baha  olması  ola bilər,  İn aıu ram  
k İ , 
bu  da  tezlİKİə  həll  olunar.
N axçıvandan
2  sentyabr
H ö rm ə tli  və  m ehriban  məşədi  Qurbanəliyə
Əziziml  B ilirsənm i 
k
İ, 
sən 
g e d ə n d ə n  
sonra 
ü rəK d ə 
nə  qaldı?
K arvan  gedəndən  sonra  ancaq  odun 
k ö zü  
qalır.
H əqiqətən,  on  beş  gün  olar 
Kİ, 
N axçıvana  gəlmi- 
şəm.  TəK  qalm aqdan  ürəyim   sıx ılır.  ÜrəK  sıx ın tılarım ı 
yazm aqla  onlar b ir vərəq Kağıza  sığışm az. 
Bu 
təKİiyi heç 
b ir  vəchlə  bəyan  etməK  mümKÜn  deyil. 
B
ə
I
kə
 
də  Siz 
özünüz  m əni  dərK  edəsiniz 
Kİ, 
nə 
deməK 
istəyirəm .  Si- 
zinlə  söhbət  v a x tı  görürdünüz  Kİ,  bəzən  sözarası  zara- 
fa tla r  edirdim .  İndi  də  bəzən  öz-özümə  zümzüm ə  edi- 
rəm .
A ş a ğ ıd a K i  b e y t   m ə n im   ü r ə y im d ə n   K e ç ə n lə r i  b ə y a n
edir:
Mənə  m unis  olan  yanım dan  getdi,
A rtıq  hansı 
ü m id lə  
bu 
ş ə h ə r d ə  
qahm ?
Sizə  də 
b a ş a ğ r ıs ı  v e r ir ə m . 
B axm ayaraq 
k
İ, 
Siz 
b e lə  
m ə K tu b la r ı  o x u m a ğ a  
adət 
e t m i ş s i n i z .
Yenə  heç  olm asa  b ir  zaddır.  Bu 
m ə K t u b u  
yazma- 
qdan  məqsədim b u d u r  Kİ,  m əni unutm ayasınız.
Məşədi  Məmmədə 
y a z d ığ ın   K a ğ ız la r d a n   b ə z i s i  
Kİ, 
m ü la h iz e y i- h ə q ir a n ə m iz ə   y e t i r ,  K a m a li-tə c il  i l ə   v ə   к а - 
r a n d a ş  
ilə  
y a z m a q d a n   m ə lu m   o İu r 
Kİ, 
K İ s r ə ti-m ə ş ğ ə lə d ə n  
şəK K İyyat  y a d ın d a n   ç ıx ıb d ır .
...  və  fəhlə  barəsində 
о 
qədər  təKİd  etm işdin 
k
İ, 
m əbada  göndərəsən!  Əlbəttə,  göndərməyəsənl  На,  əlbət- 
tə,  göndərm əyəsən  ha!...
Bu 
tə K İ d a ti-ə K İd a n ə lə r in iz d ə n  
m əlum  
o lu n u r  
kİ,  əl- 
h ə m d ü lla h  
Vətəni-əzizim izin 
ə h a lis i 
KÜlliyyətlə 
b ulunur- 
la r . 
Filvaqe  gərəKdir 
b u n u  
da 
n ə z ə r d ə   t u t m a q   kİ, 
dünyada, 
x ü s u s ə n   b u   ə s r i - m ü n ə w ə r i - h ə s r d ə   h e ç   b ir  
səb 
v ə   m ü t ə s ə b   iş lə r d ə n   ə n c a m ə   y e t iş m ə y ib . 
M əgər  inKİ 
əb- 
nayi-V ətənim izin 
s ə y i- b ə la ğ a n ə lə r i 
v ə  
h im m ə t i-  
m ə r d a n ə lə r ilə . 
Məsələn, 
h ə m m a lı  v ə   n ə q q a ş ı  v ə   K ə n n a sı

və  rəncbəri  və  sair  m uzdurluq bu  günə  üm urati-m ühüm - 
m ənin  ham ısı  bizim   Vətəni-əzizimiz  olan  İra n   ərusi-ca- 
h an ın   əhalisinin  yədi-təsərrüfündə  və  təhti-him ayə- 
sindədir.  Pəs  bu  bəyanati-vazihanə  və  b u   m əqalati- 
sadiqanədən  m əlum   və  m üstəfad  olunur 
Kİ, 
məmlƏKəti- 
R usiya və  sair  düvəli-m ütəm əddinə  h ər b ir  halda  məbdə- 
yi-feyz  və bərəKət  olan  İra n a  m öhtacdır.
Necə  m öhtac  olm asın  Kİ,  fəhlə  çıx ır  oradan!!!  Bənna 
ç ıx ır  oradan!  D ərviş  gəlir  oradan!  tlan çı  gəlir  oradan! 
M eymunçu  ç ıx ır 
oradan! 
Mərsiyəçi  gəlir 
oradanl 
Rövzə- 
duz!  Növhənəz!  Duaqazan, 
ta sso ra n , 
p ü stə təra ş,  m ütrib- 
baz, 
ü zərlİK dolandıran, 
KÖmür 
m əd ən çiləri, 
çaxıriçən, 
cibKəsən.  Və  haKəza  bu  günə 
sənətK araıü-durəndiş 
və 
m əharət 
p eşələrdən 
m inlərcə  bəyan  etsəm   itm am ə  y etirə 
bilməyib,  yenə  əczimə  e tira f  edib,  q ü su ru m u  
m eydana 
qoyacağam  və  bu  aləm i-insaniyyətə 
rö v n əq  
verən  və  is-
lam iyyətin  tərəqqisinə  çalışan  əşxasi-m əzK ur..................
bularaq  ..................  cənabi-əcəlli-э к г э т ,  əfxəm   və  əzəm
vəliəhdi-vala  həzrətlərinin  intişari-m aarifə  olan  nəzəri- 
Kİmya  əsərlərinin  fəvand  və  nətayicinin 
cüm ləsindən 
bi- 
risi 
də 
mərKəzi-maarif 
olan  Təbrizdə  nəşr  olunan  «Şəb- 
naməyi-bəsirət>>dir.  Olsun  Kİ,  cənabım zın  «Şəbnaınə»dən 
ittila   və  agahım z  yoxdur.  «Şəbnamə»  dediyim iz  necə  kİ, 
sair  düvəldə  ruznam ə.  P ay tax t  sayılan  və 
məlayİKİ- 
pasiban  olan  xitteyi-T ehranın  əncüm əni-daniş  əzaları 
təhqiqiti-tam am   ilə  nəzəri-m ülahizələrində  tu tu b la r  Kİ, 
şəbnam ənin  m ənfəəti  xah  m illət  üçün,  x ah  
məmləKətdən 
ö trü   və  xah.  dövlət  üçün  ruznam ədən  a rtıq d ır.  Şayəd,  bu 
ənqərib  v ax td a  İranda  neçə  ruznam ə  kİ,  n əşr  olunur, 
ham ısı  «Şəbnaməyi-bəsirəti» 
şəK İin d ə  m e y d a n a  
çıxıb, 
rövnəqəfzayi-m ətbuati-İslam iyyə  olsunlar.  Odur  Kİ,  vəli- 
ə h d i- v a la n ın  
əfKarı-aliyyəsinin 
mənafe  və  fəvaidi  cəlbi- 
ənzari  xəlayiq  edib,  məclis-məhafildə  mətrəhi-müzaKİrə- 
d ir.  Söz  yoxdur  Kİ,  zam ani-atiyədə  təx tg ah i-səltən əti vü- 
cudi-m əsudları  ilə  müzəyyən  buyurandan  sonra 
əfKari- 
эЬ кап ш п   qəvaid  və  fəvaidi  üm um   A vropa  dövlətlərinin 
əncüm əni-danişlərində  dəstürüləm əl  tu tu lacaq d ır.
Qərəz,  tuli-əncam   olmasm  «Şəbnaməyi-bəsirət»in 
b ir  bəndinin  yazıram   ta   m əlum unuz  olsun 
k
İ,  «ziri-каза 
nim   Kasəyi-həst».
Bu bəndi-m əxsus...
Deyib,  ərz  və  izh ar  olunur.

Təbrizdə  bu  günlərdə  b ir  firən g i  balon  ilə  havaya 
qalxıb,  b u n u n   zim nində  xəbərnigari-şəbnam ə  dördüncü 
göydən yazır.
Am m a  bu  fəğərə  çox  tu lan id ir,  vərəqədə  güncayiş 
yoxdur.  Lazım  gördüm   bu  fəğərəni  ərz  edim  
k
İ, 
xəbər- 
n ig ari-  «Şəbnaməyi-Bəsirət»  T ehrandan  yazır.
MəzKur  ruznamə  yazır 
kİ:
«Rəbiü-rabe 
ayının 
otuz 
səKKİzinci  günündə 
Haci- 
büddövlə  Karvansarasının  cənbi-mübarəKİndə  bir  qatıq 
Karxanası 
A brizüddövlənin  ehtim am i-tam ilə  şə rə fi-ü ti- 
tah  qəbul  etd i...»
«Şəbnaməyi-Bəsirət»  bu  кагхапаш п  banisi  və 
m üəssisini  və  özünü  və  qatığını  çox-çox  tə rif  və  tövsif 
edəndən  sonra  y azır  Ki,  filvaqe  b ir  elə  ləziz  və  lə tif  qa- 
tıq d ır  Kİ,  havanın  h ə ra rə ti  nə  qədər  tə sir  etsə  də  yenə 
qəlyana  gəlməz.  ÇünKİ  buna  q atıq   deməK  olmaz.  A yran 
şəKİindədir.
H ərgah 
əm nayi-dövləti-ileyh  bu  кагхапаш п  nizam  
və 
in tizam m a 
və  tərvic  və 
tərəqqisinə 
him m ət  və 
səyi- 
bəliğanələrini 
m əsruf  tu tsa la r,  b ir  az 
m üddət  zərfində 
məzKur  кагхапаш п 
qatığı 
ayran  şəKİindən 
çıxıb 
abi- 
rəvan  (axar  su)  su rətin ə  girəcəKdir.
Mühərriri-şəbnamə  artıq  ümidvar  olub  və  müştəri- 
Kİni-batəmKİnlərinə  də  ümidvarlıq  verir 
k İ ,  
əmnayi- 
dövlət  içində  bu  кагхапа  xüsusunda  hər  gün  müşavirə 
olunur 
K i ,  
tərəqqisinə  və  tərvicinə  çalışsınlar.  İnşaallah 
səy və  ehtimamlarını  diriğ  etməyəcəKİər.
Və  b ir  də  həmişə  dünyada  q ərar  belədir 
k İ ,  
üm uri- 
nafiə  və  m ühüm m ati-əzim ə  (m ənfəətli  və 
mühüm-böyÜK 
işlər)  yavaş-yavaş  tərəqqi  tapıb,  məmul  olur.  Necə 
Kİ, 
A vropa  dörd  yüz  ild ir 
k İ ,  
çalışır.  Hənuz  indi-indi  b ir 
növ iş  ü stü n ə   düşübdür.
Əzizim  Məşədi  Qurbanəli!
Şəbnam ənin  Kərmə  Karxanasının  xüsusunda  bir 
bəndi-m əxsusu  v a rd ır.  İstəyirəm   onu 
da 
yazım .  Amma 
yoruldum   və  Kağızd^  da  vüsət  yoxdur.  Hələ  b ir  papiros 
çəKİm,  görəK  necə  olu r...
P ap iro s 
çəKdim. 
Amma  gecədən  çox 
Keçibdir. 
S aat 
on 
İ K İ y ə  
işləyir,  bəsdir.  Sən  də  ax ır  işin  v a r,  Ы каг  dey- 
ilsən.  B u nları  oxum aq  daxi  b ir  işd ir.  Belə-belə  sözləri 
danışm aqdan  yorulduq.  Belə-belə  m üzəx rəfatı  özümüzə 
iş  edib,  işdən  qaldıq.

B əsdir.  B ir  az  da  dərs  pərgarlayım .  Səhərə  yenə  bu 
b ir  lazım h  işd ir.
Məşədi  Tağı  m üəllim   Sidqi