M. E. Mamarajabov, R. N. To’rayev zamonaviy dasturlash tillari

1.2.
 
Python uchun IDE muharrirlari
Python kompilyator rejimida ishlash qobiliyatiga ega, unda buyruqlar va 
operatsiyalar ular kiritilgandan so'ng darhol bajariladi. Python kompilyatori buyruq 
qatoriga python buyrug'ini kiritish orqali chaqiriladi. Kompilyator ishlashning 
namunasi (interfaol qobiq) rasm. 1.1 da keltirilgan. Ushbu rejimdan chiqish uchun 
< CTRL > + < D > tugmalar birikmasidan foydalaning.
Interfaol qobiqda buyruqlar va amallar >>> interpetator so'rovidan so'ng 
klaviaturadan kiritiladi. Har bir operatsiya tugmachasini bosish bilan 
yakunlanadi, shundan so'ng Python operatsiyani bajaradi va natija yoki xato xabari 
chiqaradi. Amaliyot natijasini biron bir o'zgaruvchiga bergandan so'ng, hech qanday 
natija chiqmaydi va uni ko'rish uchun o'zgaruvchining nomini yozib  
tugmachasini bosish kerak.
Biroq, interfaol qobiqda dastur fayllari bilan ishlash noqulay. Bundan tashqari, 
dasturning matnini uni bajarish natijalari bilan bir vaqtda ko'rish foydali 
bo'ladi. Bunday funksiyalarni integratsiyalashgan rivojlanish muhiti ta'minlaydi (IDE 
- Integrated Development Environment). IDE-ning afzalliklaridan biri bu sintaksisni 

---

19 
ajratib ko'rsatishdir - buyruqlar, satrlar, raqamlar va dasturlar va ma'lumotlarning 
boshqa elementlari rang yoki shrift uslubida ta'kidlangan. 
Python uchun eng oddiy IDE IDLE deb nomlanadi (1.2-rasm). Ushbu muhitda 
siz dastur matnlarini muharrir oynasida tahrirlashingiz va ularni ijro etish uchun 
ishlatishingiz mumkin. Bajarilish natijalari interfaol Python qobig'ining oynasi bo'lgan 
ijro oynasida aks etadi (ya'ni, bu oynada buyruqlar ham bajarilishi mumkin). 
Rasm. 1.1. 
Python kompilyator sessiyasi
 

---

20