M əsləhətçi: C. Q. Nuriyev. Elm V ə Təhsil Mərkəzi «Təfəkkür»

Saldo 
- (-
76470,3) mln ABŞ dolları 
İtaliya 
Rusiya 
Federasiyası 
Türkiyə 
İxrac 
İdxal 
Saldo 
İxrac 
İdxal 
Saldo 
İxrac 
İdxal 
155 

---

Xüsusi çəki nisbətinə görə sonrakı yerləri isə İran (ixracda 
2,50%, idxalda 4.62%), Gürcüstan (7,71%. 0,58%), ABŞ (3,30%, 
8,10%), Böyük Britaniya (1,20%, 6,63%), Ukrayna (2.63%, 
3,81%). Almaniya (0,84%, 4,55%) v
ə Fransa (6.43%, 2,46%) 
tuturlar. 
Qeyd etm
ək lazımdır ki, 1999-cu il ərzində xarici iqtisadi 
əlaqələrlə 9898 hüquqi və fiziki şəxs məşğul olmuşdur. 
Bunlardan 3229-
u dövlət və özəl müəssisə, 6667-i isə fiziki 
şəxslərdir. 
2000- ci ild
ə respublikanın rezident və qeyri-rezidentləri 
t
ərəfindən 123 ölkə ilə aparılmış ticarət əməliyyatlarının həcmi 
2923094,9 min ABŞ dolları olmuşdur. Bu müddət ərzində 
1752226,7 min ABŞ dolları dəyərində mal ixrac, 1170868,2 min 
ABŞ dolları dəyərində mal isə idxal olunmuş, ixrac-idxal 
əməliyyatları üzrə ticarət balansında müsbət saldo 581358,5 mln 
ABŞ dolları təşkil etmişdir. O cümlədən: 
- 
elektrik enerjisinin Rusiya Federasiyası və Gürcüstan 
Respublikalarına qarşılıqlı ötürülməsi ilə ixracı 22211,8 min ABŞ 
doll
arı və idxalı 15378,7 min ABŞ dolları təşkil etmişdir; 
- 
respublikaya 49138,0 min ABŞ dolları dəyərində 
29255,3 t humanitar yük daxil olmuşdur. 
Bu dövrdə əmlak şəklində ölkəmizə 82170,0 min ABŞ 
dolları dəyərində mal idxal olunmuş, 15834,5 min ABŞ dolları 
d
əyərində mal isə ixrac edilmişdir. 
2000- cl il 
ərzində 131635 ədəd nəqliyyat vasitəsindən 
istifad
ə edilməklə 11559,4 min ton yük daşınmışdır. Bunlardan 
8434,8 min tonu (46753 
ədəd nəqliyyat vasitəsi) ixrac 
əməliyyatlarının, 3124,6 min tonu (84882 ədəd nəqliyyat 
vasit
əsi) isə idxal əməliyyatlarının payına düşür. Əsasən 
d
əmiryolu (64581 
156 

---

ədəd vaqon) və avtomobil yolu nəqliyyatından (47703 ədəd) 
istifad
ə edilmişdir. Xam neftin daşınmasında stasionar nəqlet- 
m
ə vasitəsindən (boru kəməri) istifadə edilmişdir. 
Tranzit rejimind
ə Azərbaycan Respublikası ərazisindən 
4961156,6 ton yük çıxarılmışdır. Tranzit yüklər əsasən 
Gürcüstan (4426575,6 t), Özbəkistan (1002803 t), Türkmənistan 
(133807,7 t), Türkiyə Respublikalarına (63018,9 t), Rusiya 
Federasiyasına (94681,6 t), İsveçrəyə (66762,2 t) və İran İslam 
Respublikasına (34317,9 t) göndərilmişdir. 
1999- cu il
ə nisbətən ixrac əməliyyatlarının həcmi 93,92% 
(848656,2 min ABŞ dolları), idxal əməliyyatlarının həcmi isə 
15,86% (160262,0 min ABŞ dolları) artmışdır. 
2000- ci ild
ə Azərbaycan Respublikasının xarici tcarət 
dövriyyəsinin aylar üzrə dəyişmə dinamikası aşağıdakı kimi 
xarakteriz
ə olunur: 
- ixrac 
əməliyyatlarının həcminin yüksək həddi sentyabr 
ayında (322176,0 min ABŞ dolları), aşağı həddi isə mart ayında 
(55962,4 min ABŞ dolları) olmuşdur; 
- idxal 
əməliyyatlarının həcminin yüksək həddi dekabr 
ayında (125869,4 min ABŞ dolları), aşağı həddi isə yanvar 
ayında (72733,8 min ABŞ dolları) olmuşdur; 
- 
ixracda orta aylıq azalma 12217,4 min ABŞ dolları, 
idxalda is
ə orta aylıq artım 4866,8 min ABŞ dolları olmuşdur. 
İdxal-ixrac əməliyyatlarının sövdələşmə xüsusiyyəti 
növləri üzrə təhlili göstərir ki, 2000-ci il ərzində 01, 21, 23, 41, 51 
v
ə 78 koduna malik sövdələşmə növlərinə üstünlük verilmişdir və 
bu 
ild
ə Azərbaycan Respublikasında idxal və ixrac 
əməliyyatlarının sövdələşmə növləri üzrə xarakteristikası, xüsusi 
çəki baxımından aşağıdakı kimidir. 
I57 

---