M. F. Ziya yeva, G. X. Ma VL yano va ginekologiya

Jin siy funksiyaning yosh ga bog'liqligi. 
Kishi u m r i n i n g turli 
d a v rla rid a jin siy funksiya tu r lic h a b o 'l a d i . B a lo g 'a t d av rid a
jin s iy mayl 
{libido)
u y g 'o n ib , o 'g 'i l b o la la r d a ix tilom b o 'lib
tu rsa , qiz b o la la r d a h a y z k o 'r is h
b o sh la n a d i. Jin siy h a y o tn i 
b a rv aq t b o s h la s h jin s iy a ’z o l a r k u c h in in g qirqilishiga, jinsiy 
aktiv lik n in g susayib k etishiga olib keladi. 2 7 —50 yasharlik d avr
135

---

y e tu k seksuallik davri h iso b la n ib , jin siy aktivlik y e ta r lic h a tekis 
b o ‘lishi bilan x a ra k te rla n a d i. Keyingi d a v r la rd a jin siy aktivlik 
a s ta - s e k in pasayib, jin siy h a y o t s o ‘n ib b o ra d i.
J in siy h a y o t g ig iy en a si
U m u m i y g ig iy e n a q o i d a la r i j i n s iy h a y o t u c h u n
h a m
taalluqli. Jin siy h a y o td a b iro r n o r m a b c lg ila n m a g a n b o 'ls a -
d a , kishi o ‘ziga m o s k eladiga n b a ’zi m e ’y o rg a a m a l qilishi 
kerak. A n a s h u n d a y ,,n o r m a d a g i“ jin siy h a y o t m e z o n la r id a n
biri — b u kishi o ‘zini yaxshi, tetik, b a r d a m se z a d ig a n , q a n o a t -
langanligini his qila olishidir. Y osh q a y tg a n c h o g ' d a jinsiy 
aktivlikni s u n ’iy y o ‘llar bilan k u ch a y tirish s o g i i q u c h u n za - 
rarli. B a d a n n i to z a tutish t o ‘g ‘risidagi u m u m i y g igiyena q o i d a ­
lari tash q i jin siy a ’zo larg a h a m taalluqli. Jin siy a ’z o la r n in g
n o r m a l ishlab turishi b o s h q a ichki a 'z o l a r n i n g , ay n iq sa, ich ak
va q o v u q n in g n o r m a l h o l a t d a b o l i s h i g a h a m b og'liq. Jinsiy 
a ’zo lar, a y n iq sa , ay o llar jin siy a ’zolarini s h a m o l l a s h d a n asrash 
m u h i m .
K u n ta rtib ig a a m a l qilish, 
m a r o m d a o v q a tla n is h , 
fizk u ltu ra va sport bilan s h u g 'u lla n is h jin siy h a y o tn in g n o rm a l 
o 'tis h ig a y o r d a m beraidi.
Jin s iy m a y l, 
lib id o — in s o n d a g i jin s iy i n s tin k tla r n in g
k o 'r i n i s h i b o ‘lib, 
n a s l d a n
n a s lg a o ' t i b k e l a d i g a n t u g ‘m a
m e x a n i z m l a r i n ’ikosi, jin siy ehtiyoj, ra g 'b a t. J in siy m ayl h a y o t 
u c h u n m u h i m b o 'l g a n b o s h q a e h tiy o jla r ( m a s a la n , o v q a tla n ish
e h tiy o jijd a n farq qilib, bola t u g 'ilg a n d a n keyin p a y d o b o 'l m a y ,
b a lo g ‘atg a yetish d av rid a sh a k lla n a d i va riv ojlanadi, k e yincha lik 
jin siy fu n k siy alar s o 'n is h i b ila n a s ta - s e k in y o 'q o l i b ketadi. 
I n s o n d a jin siy m aylga asos b o 'la d ig a n in s tin k tla r to b e rolini 
o 'y n a y d i, c h u n k i faqat in so n g a xos b o 'l g a n oliy nerv faoliyati 
ularn i n a z o ra t qilib boradi.
E rk a k la rd a jin siy m a y ln in g o 'z g a rish i jin siy ak tivlikning 
h a m m a k o ‘rinishlariga — ereksiya, e y a kula tsiya va o r g a n iz m g a
t a ’sir etadi. A y o llard a jin siy m a y ln in g b ir q a d a r davriy b o ‘lishi, 
y a ’ni b a ’zid a k u c h a y ib , b a ’zid a susayib tu rish i h a y z sikli bilan 
b o g 'liq . Y osh q a y tg a n sayin jin siy m a y ln in g s o 'n i b borishi 
o r g a n i z m d a r o ' y b e r a d i g a n b ir q a n c h a o 'z g a r i s h l a r b ila n
d a v o m e tadi. Bu narsa a y o lla rd a k o 'p r o q seziladi (k lim a k te riy a
davri).
O nanizm (m asturbatsiya)
e r o g e n s o h a l a r (a k s a ri jin s iy
a ’z o la r jn i o rg a z m (xush y o q is h ) hosil qilish m a q s a d id a s u n ’iy
136

---

t a ’sirlan tirish d ir. O n a n i z m o d a m l a r d a g i n a e m a s , h a y v o n o t o la- 
m i d a h a m k e n g ta r q a l g a n . O n a n i z m n i n g s o g i i q q a t a ’siri 
t o ‘g ‘risida j u d a k o ‘p q a r a m a - q a r s h i fikrlar m av ju d . K o ‘p c hilik 
o lim la r o n a n i z m turli xil jin siy buzilishlarga s a b a b b o ‘ladi, 
d e b hiso b lay d ila r. S e k so lo g la rn in g fikricha, aso sa n , p u b e r ta t, 
y a 'n i b a lo g ‘atga yetish d av rid a p a y d o boN adigan va jinsiy 
h ayot b o sh la n is h i bilan b a r h a m to p a d ig a n o n a n i z m a w a l o
biosotsial d is g a r m o n iy a bilan bogNiq. B u n d a jin siy u y g ‘o n is h
davri b o s h la n is h ig a q a r a m a y , shaxs sotsial j i h a t d a n y e tilm a g a n
boN adi. Bu d is g a rm o n iy a akseleratsiya tufayli c h u q u r la s h a d i. 
B alo g ‘atga yetish d a v r id a v u ju d g a k eladiga n o n a n i z m tipi bilan 
b ir q a t o r d a m a s tu r b a ts iy a n in g quyidagi b o s h q a varia n tla ri h a m
boNadi: bolalik d a v r id a , jin s iy m ayl p a y d o boNishiga q a d a r
k u z a tila d ig a n b a rv aq t yoki b a lo g ‘atga yetish d a v r ig a c h a boNgan 
m a stu rb a tsiy a , o d a t d a jin siy h a y o t b o s h la n g a n d a n keyin p a y d o
b o N adigan y o r d a m c h i m a stu rb a tsiy a (a y o lla rd a aksari n o m u n -
t a z a m jin siy t u r m u s h yoki seksual j i h a t d a n q o n iq m a s lik d a n
y u z a g a k elad i); b o l a l a r d a yoki o ‘s m ir la r d a o n a n i z m bilan
s h u g bu l l a n a d i g a n t e n g q u r l a r i g a ta q lid qilish sab a b li p a y d o
b o N a d ig a n m a s tu rb a ts iy a . 
M a s tu r b a ts iy a n in g k e n g ta rq a lg a n
t i p l a r i — j i n s i y y e t i l is h d a v r i d a g i o n a n i z m v a b a r v a q t
(b a lo g ‘a tg a yetish d a v r ig a c h a boN gan) m astu rb aty siy a.
B alo g ‘a tg a yetish d a v r ig a c h a boN gan o n a n i z m zararli o d a t 
sifatida jin siy a 'z o l a r n i n g to r - t a n q i s k iy im la r d a n t a ’sirlanishi 
n atijasida p a y d o boNishi m u m k in . Bola b u n d a his qilin a d ig a n
y o q im li sezgilarni k e y in c h a lik jin siy a ’z o larin i ata y la b t a ’sir- 
la n tirish yoNi b ila n ta k ro r la s h g a h a r a k a t qiladi.
O n a n i z m n i n g o ld in i olish u c h u n b o la o brn id a qoN larini 
k o ‘rp a n in g ustiga q o ‘yib y o tishi, kiyimlari t o r boNm asligi, 
ichki k iy im larini haftasiga 2 — 3 m a r ta a lm a sh tirish i lozim . 
B o l a
h a y o t d a s e r h a r a k a t
b o N i s h i , j a m o a g a a r a l a s h i s h i ,
o r g a n iz m in i c h in iq tir ish i va sport bilan s h u g ‘ullan ish i kerak. 
B o lalard a o n a n i z m n i n g o ld in i o lis h d a gijjalarni y o ‘q o tish h a m
m u h i m o 'r i n tu ta d i. 
B o la n in g o v q a tid a oN kir va ziravorli 
t a o m la r , a c h c h i q c h o y va kofe boNm asligi, uxlash o ld id a n
k e r a g id a n o r t i q c h a o v q a t y em aslig i kerak. O n a n i z m bilan
s h u g ‘u ll a n a d i g a n o ‘s m irla r hissiyotni q o ‘z g ‘a ta d ig a n film larni 
t o m o s h a q ilm a s lik la r i v a b u n d a y k i to b la r n i o ^q im a slik la ri 
lozim . Q iz bo lalarg a v o y ag a yetish d a v r id a a lo h id a d iq q a t- 
e ’tib o r va t o ‘g ‘ri gigiyenik tarb iy a ta la b qilinadi. X u su sa n , u la r
137

---

b ic h im i q u la y s iy n a b a n d taq ish lari va q a d - q o m a t la r i g a m o s 
k iy im la r kiyishlari kerak.