Oq jiblajibon – Motocilla alba L.
Chumchuqsimonlar turkumi, jiblajibonlar
oilasiga kiradi. Kelib ketuvchi qushlar,
qishlash uchun Hindiston, Eron kabi janubiy
mamlakatlarga boradi. Bular chumchuq
kattaligidagi qushlar bo„lib, chumchuqlarga
nisbatan oyoqlari va dumi uzun. Yelka
tomonidagi patlari kulrang, boshi va ko„kragi
qora, qorin tomoni oq. O„rta Osiyoda keng
tarqalgan qushlardan hisoblanadi. Bu qushni
katta ko„l, daryo, kanal va ariq qirg„oqlarida,
hamma yerda uchratish mumkin. Fevral va
mart oylarida ularni sayrashlari eshitiladi. Mart, aprel oylarida uya qurib, ko„plari
bola ochib ulguradi. Jiblajibon uyalarini toshlarning ostiga, chirigan to„nkalar
tagiga, suv qirg„oqlaridagi bo„shliq joylarga, uylarning tomiga, daraxtlarga quradi.
Uya daraxt po„stloqlari, cho„plar, poxoldan bo„lsa, o„rtasini paxta, jun, patlar kabi
yumshoq narsalar bilan to„shaydi. 2 tadan 7 tagacha tuxum qo„yadi, 12 kun tuxum
bosadi, bolalarini shuncha kun uyada boqadi. Yoz davomida 2-3 marta bola
ochadi.
Jiblajibonlarda jinsiy dimorfizm bor, erkaklari tovlanma ranglarga ega. Qish
issiq kelgan yillari shahar va qishloqlarda qishlab ham qoladi. Mayda hasharotlar
va odam yashaydigan joylardagi pashsha hamda chivinlarni qirishi bilan foydali
qush hisoblanadi.
|