M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

9-§. T erm o d in a m ik a n in g b irin ch i q on u n i
T e rm o d in a m ik a n in g birin ch i q o n u n i e n e rg iy a n in g sa q la n ish
v a a y la n ish q o n u n in in g tatb iq id ir.
Ta'rif:
T izim ga b e rilg an issiqlik m iq d o ri tiz im n in g ichki ener- 
g iyasini o 'z g a rtiris h g a v a ish b ajarish g a sarflan ad i.
Q = 
AU + L [kj]
1
kg jism u c h u n te rm o d in a m ik a n in g b irin c h i qonuni:
kj
q = A u +1
Au
- ichki e n e rg iy a n in g o 'z g a rish i; 
I -
b aja rilg a n ish.
21

---

T e rm o d in a m ik a n in g b irin c h i q o n u n in in g a n a litik ifodasi:
dq = du + dl
 
(30)
Ishni ifodasi:
dl = pdv
 
(31)
n i (30) ifo d ag a q o 'y ib birin ch i q o n u n n i ichki e n e rg iy a y o rd a m id a
yozam iz:
dq = du + pdv
 
(32)
te rm o d in a m ik a n in g birin ch i q o n u n in i e n ta lp iy a y o rd a m id a yozi- 
lishini keltirib chiqaram iz.
B uning u c h im ish n i q u y id ag ic h a ifodalaym iz:
pdv = d(pv) - vdp
 
(
3 3
)
Bu ifo d an i (32) ifo d ag a qo'y am iz:
dq = du + d(pv) - vdp = d(u + pv) - vdp
 
(34)
Bu ifo d a d a g i 
u+pv=h
e n ta lp iy a g a te n g v a te rm o d in a m ik a n in g
birin ch i q o n u n in i e n ta lp iy a y o rd a m id a yozam iz:
dq = d h - vdp
 
(35)
Issiqlik m iq d o ri te rm o d in a m ik ja ra y o n x a ra k terig a b o g 'liq . 
T e rm o d in a m ik a n in g birinchi q o n u n in in g a n a litik ifo d a sin i issiq­
lik sig 'im i y o rd a m id a y o zilish i q u y id a g i k o 'rin is h g a ega:
dq= cvdt + pdv 
du = cvdT
 
(36)
dq = cpdT
 -
vdp 
dh = cpdT